عکس گرفته‌شده با نیکون D800، در فاصله کانونی ۱۰۵ میلی‌متر، ایزو ۵۰، ۲۵/۱ ثانیه، f/8
فوکوس استکینگ (Focus stacking) تکنیکی برای افزایش عمق میدان وضوح عکس و جلوگیری از کاهش شارپنس ناشی از تفرق در دیافراگم‌های بسته است (برای آشنایی بیشتر با تفرق، این مقاله را بخوانید).
فوکوس استکینگ معمولاً در عکاسی ماکرو و عکاسی منظره به کار می‌رود جایی که معمولاً عکس باید کاملاً شارپ باشد. برای انجام فوکوس استکینگ سوژه‌تان باید ساکن باشد.
در عکاسی ماکرو و در سطح حرفه‌ای، فوکوس استکینگ فرآیند دقیقی است که شاید به ابزار بسیار ویژه‌ای مثل ریل فوکوس استکینگ ماکرو و تجهیزات خوب استودیویی نیاز داشته باشیم. همچنین برای این کار به مهارت و تجربه‌ی زیادی نیاز است، هم پشت دوربین و هم در مرحله‌ی پردازش عکس.
اما برای ما در اینجا، داشتن یک سه‌پایه و هد خوب، یک دوربین مناسب با لنز ماکرو، و نرم‌افزاری مثل فتوشاپ برای فوکوس استکینگ پایه کفایت می‌کند.
۱. گرفتن عکس‌ها
اگر هدف‌تان از فوکوس استکینگ افزایش عمق میدان یک منظره است، شاید تنها با سه عکس که هر یک روی نقطه‌ی متفاوتی از صحنه (پیش‌زمینه، میان‌زمینه، پس‌زمینه) فوکوس شده‌اند کارتان راه بیافتد.
اما اگر از شی‌ای عریض یا عمیق و با دوربین فول‌فریم، ماکرو عکاسی می‌کنید، شاید به ۲۰ عکس یا بیشتر نیاز داشته باشید تا همه‌چیز در منطقه‌ی فوکوس قرار بگیرند. جادویی در کار نیست. برای این کار باید آزمون و خطا کرد، و بعد از انجام خطاهای کافی می‌توانیم بگوییم که «تجربه» کسب کرده‌ایم.
برای این کار به یک سه‌پایه‌ی خوب و پایدار و یک هد محکم نیاز دارید تا دوربین بین عکس‌ها هیچ تکانی نخورد. برای شاتر پیشنهاد می‌شود از زمان‌سنج یا ریموت استفاده کنید. همچنین اگر با دوربین تک‌لنزانعکاسی عکاسی می‌کنید، استفاده از گزینه‌ی قفل آینه برای جلوگیری از لرزش دوربین در اثر حرکت آینه‌ی دوربین توصیه می‌شود.
باید به‌اندازه‌ای عکس بگیرید که اطمینان حاصل شود تمامی سطوح سوژه در فوکوس قرار می‌گیرند. بعضی‌ها دوربین خود را روی یک دیافراگم خاص مثل f/5.6 یا f/8 قرار می‌دهند، جایی که احتمالاً لنز بیشترین شارپنس و وضوح را دارد. سپس، روی بخش‌های مختلف سوژه، از پیش‌زمینه تا پس‌زمینه، به‌صورت دستی فوکوس را تغییر می‌دهند و در حالی که دوربین ثابت است در هر نوبت یک عکس می‌گیرند. برخی دیگر، دوست دارند روی نواحی کمتری از سوژه‌شان فوکوس کنند، اما در آن نقطه‌ی فوکوس خاص چند عکس با دیافراگم‌های مختلف بگیرند، مثلاً f/5.6، f/8 و f/11. اگر دوربین‌تان قابلیت فوکوس از صفحه لمسی نمایشگر پشت دوربین را داشت، می‌توانید به‌سادگی با لمس نقاط مختلف عکس، فوکوس را عوض کنید و مجموعه عکس‌هایتان را به این شیوه بگیرید.
نکته: هنگام فوکوس استکینگ ماکرو، بهتر است انتظار برخی خطاهای ناخواسته حول لبه‌های عکس تلفیقی را داشته باشید. بنابراین مهم است که هنگام عکاسی مقداری فضا برای کراپ لبه‌های عکس‌های اصلی باقی بگذارید.
مهم است که سعی کنید عکس‌های فوکوس‌شده در تمامی لبه‌های سوژه ماکرو و نقاط مختلف درون ترکیب‌بندی‌تان داشته باشید. در غیر این صورت، عکس تلفیقی نهایی در برخی نواحی فلو و ناواضح خواهد شد.
من با دوربین فول فریم D800 در دیافراگم f/8 سیزده عکس با فوکوس‌های مختلف گرفتم و آنها را در عکس بالا با هم ادغام کردم. اگر دقیق‌تر نگاه کنید، متوجه خواهید شد که در این نمونه هنوز چند برگ فوکوس نشده‌اند. به قول معروف… گر صبر کنی زغوره حلوا سازی!
۲. پردازش عکس‌ها در فتوشاپ
بسیاری از نرم‌افزارهای پردازش عکس قابلیت فوکوس استکینگ دارند. از آنجا که من برای فوکوس استگینگ تنها از فتوشاپ استفاده کرده‌ام، مراحل اصلی این کار را در این برنامه به شما آموزش می‌دهم.
- فتوشاپ را باز کنید. به منو File بروید و گزینه Automate را انتخاب و روی گزینه Photomerge کلیک کنید.
- پس از باز شدن باکس Photomerge، تیک Blend images together را بردارید:
- روی Browse کلیک کرده و عکس‌ها را انتخاب کنید. می‌توانید فایل‌های RAW یا jpeg انتخاب کنید. آنها را تلفیق نکنید. بعد از انتخاب عکس‌ها، روی OK کلیک کنید.
- فایل‌ها اکنون در باکس Photomerge دیده می‌شوند. روی عکس اول کلیک کنید و با نگه داشتن کلید shift و کلیک کردن روی عکس آخر، همه را انتخاب کنید. سپس OK را بزنید:
- عکس‌ها شروع به بارگذاری شدن در گوشه سمت راست می‌کنند:
- پس از بارگذاری همه عکس‌ها، روی عکس اول فهرست کلیک کنید و با نگه داشتن کلید shift و کلیک کردن روی عکس آخر فهرست، همه را انتخاب کنید:
- به منو Edit رفته و روی گزینه Auto-Align Layers کلیک کنید. گزینه Auto باید انتخاب شده باشد، سپس روی OK کلیک کنید:
- فتوشاپ تمامی عکس‌ها را با هم تراز خواهد کرد:
- دوباره به منو Edit بروید و گزینه Auto-Blend Layers را انتخاب کنید، گزینه‌های Stacked Images و Seamless Tones and Colours باید انتخاب شده باشند. سپس روی OK کلیک کنید. فتوشاپ حالا تمامی عکس‌ها با هم تلفیق می‌کند:
- روی منو Layer کلیک کنید و سپس Flatten Image را انتخاب کنید:
- اکنون می‌توانید با سایر تنظیمات فتوشاپ روی فایل‌تان کار کنید تا برای خروجی نهایی آماده شود:
عکس زیر اولین عکس این مجموعه است که در f/8 با دوربین D800 و لنز Nikkor 105mm Micro f/2.8 گرفتم. همان‌طور که می‌بینید، اکثر عکس خارج از فوکوس است.
حالا عکس بالا را با عکس فوکوس استک شده‌ی زیر مقایسه کنید که می‌تواند اهمیت فوکوس استکینگ در کار ماکرو را نشان دهد.
تمامی عکس‌ها از Thomas Stirr
