عکاس: آرش عاشوری نیا
توضیح سایت عکاسی: این مصاحبه توسط انجمن عکاسان ایران برای درج در «ویژه نامه پنجمین ۱۰ روز با عکاسان ایران» اوایل آذر ۹۵ انجام شده است که مصاحبه منتشر شده با ویرایشی مختصر در سایت عکاسی باز نشر می‌شود.
علیرضا نیک‌نژاد؛ مدیر سایت عکاسی، از فعالان رسانه‌ای حوزه عکس است که درباره ۱۰ روز با عکاسان و انجمن عکاسان ایران با او گفتوگو کردیم تا نظراتش را به‌عنوان نماینده یک طیف رسانه‌ای در حوزه عکاسی جویا شویم.
– به نظر شما رویداد ۱۰ روز با عکاسان در این چند دوره چه مسیری را طی کرده است؟ این مسیر را اثرگذار و رو به رشد می‌دانید؟
من با این شیوه برگزاری ۱۰ روز با عکاسان موافق نیستم.
برای من مشخص نیست در این پنج سال چه اصراری به برگزاری ماراتن ده روزه‌ای است که در تهران تمرکز دارد. اعضای هیأت مدیرهٔ قبلی و فعلی انجمن عکاسان ایران قول داده بودند که این برنامه را در مقیاس کوچک‌تر در شهرهای دیگر برگزار کنند، اما نمونه قابل‌توجهی از ۱۰ روز با عکاسان را که در شهرهای دیگر انجام‌شده باشد، ندیدیم.
دیگر فعالان این حوزه مانند سایت دوربین دات نت توسط احسان رأفتی مشابه این برنامه را هر سال برگزار می‌کنند، یا جشن تصویر سال توسط سیف‌الله صمدیان سال‌هاست که برپا می‌شود، بنابراین خلایی در این زمینه وجود نداشت که امروز ۱۰ روز با عکاسان به این شکل برگزار شود.
– اینکه برنامه جامعی هرسال از سوی انجمن با حضور طیف‌های مختلف عکاسی و مشارکت گسترده هنرمندان برگزار می‌شود تا آخرین مسائل، دیدگاه‌ها و اتفاقات عکاسی به بحث و تبادل‌نظر گذاشته شود، ضرورتی ندارد؟
به این صراحت نمی‌توان گفت همه طیف‌ها و با مشارکت گسترده عکاسان این برنامه برگزار می‌شود قطعا بخش‌هایی از جامعه عکاسی با انجمن برای حضور در این برنامه به توافق نرسیدند و عده‌ای هم به دلیل شیوه برگزاری انتقادهایی دارند که مشارکت نکردند. اگر لازم باشد می‌توانم فهرستی از غایبین ۱۰ روز با عکاسان تهیه و ارایه کنم.
آنچه که از برگزاری ۱۰ روز با عکاسان برداشت می‌شود این است که به یک مانور و اعلام موجودیت برای انجمن تبدیل شده است. ماراتنی نفس‌گیر و بعضا" پرهزینه که تعدادی نمایشگاه و نشست و سخنرانی در آن برگزار شود، اگرچه بیشتر محتوای این نمایشگاه‌ها و نشست‌ها خوب و حرفه‌ای است و نمی‌توان انتقادی به آنها وارد دانست ولی تجمیعشان در یک بازهٔ زمانی فشرده خوب نیست. انجمن می‌تواند این نشست‌ها را در طول سال و در شهرهای مختلف برگزار کند.
تصویر جلد ویژه‌نامه پنجمین « ۱۰ روز با عکاسان ایران»
– در واقع پس نقد شما به بازهٔ زمانی برگزاری و تمرکز آن در تهران است.
بله، تعداد برنامه‌ها و نشست‌ها به‌قدری فشرده است که سه نشست در یک زمان برگزار می‌شود و مخاطب باید برای حضور در آنها انتخاب کند، چرا این برنامه به نحوی برگزار نمی‌شود که همه بتوانند از آن استفاده کنند.
این رویداد، یک جشنواره ملی مانند جشنواره فیلم فجر نیست بلکه برنامه یک تشکل فراگیر عکاسی است، هدف باید ارائه خوب و آرام موضوع باشد.
این در حالی است که هیچ برنامه مستمر و چشمگیری از سوی انجمن عکاسان در طول سال نمی‌بینیم و انجمن سعی دارد در ۱۰ روز با عکاسان همه را راضی نگه دارد به همین دلیل برنامه‌های ضعیف و قوی در کنار هم ارائه می‌شود و در دوره‌های گذشته شاهد بودیم که در یک گالری آنقدر ازدحام بود که چند برابر ظرفیت مخاطبان ایستاده برنامه‌ای را دنبال می‌کنند و جایی برای حضور بیشتر علاقه‌مند نبود و در سالن کنار نشستی با ۵ نفر برگزار می‌شد.
باید دید آیا نتیجه به‌دست آمده از دوره‌های گذشته برای برگزار کننده و مخاطب رضایت بخش بوده است؟ این‌همه فشار بر برگزارکنندگان در این رویداد و خروجی‌اش ارزش آن را داشته، فکر می‌کنم عایدی که این رویداد برای جامعه عکاسی دارد متناسب با زحمت و هزینهٔ انجام‌شده برای اجرای آن نیست. نیاز است که یک نفر جسورانه بگوید که برگزاری ۱۰ روز با عکاسان به این شیوه اشتباه است و این شیوه برگزاری در شأن انجمن نیست و از یک جایی اصلاح شود.
– ۱۰ روز با عکاسان که نافی فعالیت‌های مستمر سالیانه انجمن نیست.
در اینجا باید سؤال کرد انجمن عکاسان ایران در طول سال چه‌کارهایی انجام داده است؟ با این سهم خواهی که دیگر انجمن‌های عکاسی از برنامه ده روز دارند خودشان در طول سال چقدر فعالیت می‌کنند، چرا باید همه‌چیز در حوزه عکاسی در سبد این ده روز ریخته شود، اگر منظور این است که هماهنگی و همدلی تشکل‌های عکاسی به نمایش گذاشته شود انجمن‌ها می‌توانند یک روز در سال با یک عنوان مناسب، جشن وفاق بگیرند و یک میهمانی بزرگ در سالنی مانند وزارت کشور برگزار کنند.
انجمن‌ها یک سال خانه هستند و همه مسائل در ده روز اتفاق می‌افتد، انجمن‌ها در طول سال چه فعالیتی دارند و چند نمایشگاه و نشست برگزار می‌کنند؟ آنچه از اتفاقاتی مانند نشست علمی و کارگاه آموزشی در طول سال برگزار می‌شود از تعداد انگشتان دست هم کمتر است. حالا رسیدگی به مسائل صنفی و درونی تشکل‌ها که بماند.
– ولی خوب استقبال بسیار خوبی از این برنامه در دوره‌های قبل شد، حتی بسیاری از علاقه‌مندان برای این برنامه از شهرستان به تهران می‌آیند، این برنامه به‌نوعی به یک خواسته جامعه عکاسی تبدیل‌شده است.
قبول ندارم. من بازخورد‌ها را از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی می‌گیرم. تعدادی که از شهرستان برای این ۱۰ روز به تهران می‌آیند نسبت به کل مخاطبان در سراسر ایران بسیار کم هستند حتی نسبت به تعداد اعضاء شهرستانی انجمن هم تعداد کمی است. اثبات اینکه برگزاری این برنامه خواسته جامعه عکاسی است کار دشواری است و به استناد آن ادامه‌اش داد را کار صحیحی نمی‌دانم.
اگر پای صحبت برگزار کننده و شرکت کننده بنشینید بعد از این همه تلاش و حجم بالای کار برای برگزاری ده روز، در نهایت نه مخاطب راضی است و نه برگزارکننده.
گفتوگو با علیرضا نیک‌نژاد؛ مدیر سایت عکاسی در ویژه‌نامه «۱۰ روز با عکاسان»
– همان‌طور که احتمالاً مطلع هستید شعار این دوره از ده روز با عکاسان «عکاسی امروز، فرصت‌های جدید» است، این عنوان از نظر شما چه جنبه‌هایی دارد؟
این موضوع برای طرح در جامعه عکاسی مقدمات و پیش‌زمینه‌ای می‌خواهد که باید بسترهای لازم آن توسط انجمن و سایر تشکل‌ها فراهم می‌شد، باید دید تعریف ما از عکاسی امروز چیست، باید در بیانیه‌ای توضیحی در این زمینه داده شود.
شعار و شیوه برگزاری دارای اشکال است، در ابتدای صحبت هم گفتم که باید توضیح داده شود که تفاوت جشن تصویر سال و برنامه ۱۰ روز با عکاسان چیست؟ این‌ها همپوشانی دارند، مثلاً جشنواره‌ای که دوربین دات نت برگزار می‌کند به‌تنهایی و بدون هیچ تشکیلاتی با امکانات محدود خروجی مانند همین ۱۰ روز با عکاسان دارد. بهتر این بود که اگر کم و کاستی در این برنامه‌ها بود انجمن به جای ورود به برگزاری ۱۰ روز با عکاسان برنامه‌های مشابه و با سابقه طولانی را حمایت و تقویت می‌کرد.
انتظار من از انجمن عکاسان ایران اقدام‌های فراگیر و موثر برای جامعه عکاسی است که در توان دیگران نباشد.
– شما پس مخالف ایجاد فضاهای جدید برای گفتمان در عکاسی هستید؟
ما خلاء ارائه کار و گفتوگو نداریم، انجمن عکاسان می‌تواند وظایف خطیرتری داشته باشد، این‌همه زحمت و چالش برای برگزاری این رویداد نه مطلوب انجمن است و نه مخاطب. انجمن باید مطابق اساسنامه و اهداف تعریف شده وارد حوزه‌های تخصصی شود، مسائل کلان‌تر و زیرساختی وجود دارد مانند حقوق صنفی، حقوق عکاسان، بیمه اعضاء، موضوع مالکیت عکس و کپی‌رایت، مثلاً الان در مورد قیمت‌گذاری عکس در شاخه‌های مختلف عکاسی ابهام داریم، که این موضوعات در کمیته‌های انجمن همواره صحبت می‌شود، انجمن باید موضوعات اساسی را دنبال کند نه اینکه مشغول و گرفتار برگزاری ۱۰ روز با عکاسان شود، می‌تواند این مراسم‌ها را برون‌سپاری کند.
برگزاری این رویداد و فعالیت‌های فعلی انجمن عرصه را برای من به عنوان سایت عکاسی تنگ نمی‌کند ولی اینکه سایت انجمن اخبار سایت‌های دیگر را بازنشر کند، در شأن انجمن نیست، توان و انرژی که باید صرف کارهای مفید و منحصر به فردی شود که فقط در توان انجمن عکاسان ایران است با انجام چنین کارهایی در حال هدر رفتن است. کار انجمن بازنشر خبر نیست. اگر سایت انجمن قرار است خبری منتشر کند گزارش جلسات هیأت مدیره و فعالیت‌های داخلی انجمن را منعکس کند نه کپی مطالب دیگر سایت‌ها، این چه کاره بیهوده‌ای است؟
اطلاع دارم که در کمیته‌های انجمن کارهای زیادی انجام شده و به موضوعات مختلف پرداختند ولی تلاش‌ها در نیمه‌راه رهاشده است، مانند آموزش عکاسی، انجمن می‌تواند به این موضوع ورود کرده و آن را هدایت کند و مراکز معتبر آموزشی را به عنوان یک مرجع و تشکل فراگیر معرفی کند. در این مسائل مهم اتفاق عملی نمی‌بینیم.
لازم است گزارش جلسه‌های هیأت مدیره منتشر شود، چرا گزارش جلسات انجمن منتشر نمی‌شود؟، چرا انجمن طوری عمل می‌کند که حتی زمانی که فراخوان برای نشست سالیانه و مجمع عمومی می‌دهد تعدادی بسیارکمی در آن شرکت می‌کنند؟، چرا از بین اعضای انجمن فقط تعداد کمی حق عضویت پرداخت می‌کنند و چرا بنا بر قانونی انجمن نمی‌تواند عضویت آنها را قطع کند.
این‌ها همه مسائلی است که مهم‌تر از برگزاری «۱۰ روز با عکاسان» است که امیدوارم انجمن در این زمینه تجدیدنظر کند.
سایت عکاسی آمادگی دارد تا دیدگاه و نظرات شما را درباره «۱۰ روز با عکاسان» به صورت یادداشت مستقل و یا از طریق نظرات همین مصاحبه منعکس کند.
سلام.
من سالها ست که عضو انجمن هستم. اما هیچ عملکرد مثبتی از طرف انجمن برای شهرستانیها ندیدم.
یادم می آید که برای برپایی نمایشگاه انفرادی عکس در بلژیک از آنها معرفی نامه می خواستم تا بلکه کارها با سرعت بیشتری پیگیری شود ، اما متاسفانه گفتند که برای ما مسئولیت دارد و انجام نشد !!
ظاهرا ده روز با عکاسان تبدیل شده به یک نشست دورهمی عده ای خاص با پول بقیه اعضا پیشنهاد طنزگونه جدی وار بنده به این آقایان این است که می توانند با یک هزینه بسیار کمتر در کافی شاپ طبقه همکف خانه هنرمندان این دورهمی را برگزار کنند و با همدیگر خوش و بش کنند
ما که هر چه این سالها اعتراض کردیم پاسخی نشنیدیم این بار از در طنز وارد گود شدیم
و حالا بحث جدی
عزیزان من نبود کمیته آموزش که بتواند به تولید محتوا بپردازد و به تمام اعضا انتقال دهد بزرگترین ضعف انجمن است
عزیزان من در نظر نگرفتن اکثریت و دیده نشدن آنها ضعف بزرگ انجمن است
عزیزان من ارتباط با سایر مجامع عکاسی دنیا ضعف انجمن است
عزیزان من عدم حضور عکاسان ایرانی در جشنواره های خارجی ضعف انجمن است چرا که عکاس یا بی خبر می ماند و یا مشکل ترجمه متون و آیین نامه جشنواره ها را دارد و این نقطه ضعف هم عکاس ایرانی و هم انجمنی است که نام ملی را یدک می کشد
داشتن ضعف مشکل نیست و اتفاقا وجودش خوب و لازم اما اینکه هیچ کاری برای از بین بردن آن صورت نگیرد بد است و باید نکوهش شود
اگر انجمن تمرکزش را در هر سال روی برطرف کردن فقط یک ضعف بگذارد خیلی از مشکلات برطرف می شود
خلاصه نبود یک نقشه راه هم یک ایراد اساسی است
عزت زیاد