آیا جنگ مگاپیکسل‌ها واقعا تمام شده؟

چند روز پیش لایکا جدیدترین مدل دوربین خود با نام M11 را معرفی کرد. دوربینی ۶۰ مگاپیکسلی که جانشنین M10 و M10-P می‌شود. رزولوشن بالای این دوربین کمی غافلگیرکننده بود: این دوربین بالاترین مگاپیکسل را در میان دوربین‌های فول فریم لایکا دارد. اما این مقاله درباره لایکا M11 نیست.

اشتباه برداشت نکنید—اگر دنبال یک دوربین دیجیتال رنج‌فایندر می‌گردید و ۹ هزار دلار پول برای خرید بهترین دوربین دارید، لایکا M11 فوق‌العاده است. اما چیزی که در رابطه با معرفی این دوربین بیشتر توجه مرا جلب کرد نه خود این دوربین که رزولوشن فوق‌العاده بالای آن است. مگاپیکسل بالای M11 یادآور «جنگ‌های مگاپیکسلی» است، جنگی که زمانی بخش بزرگی از عکاسی را به خود مشغول کرده بود. اما شاید جنگ مگاپیکسل‌ها هنوز تمام نشده!
‌

در سال‌های اخیر، نبرد اصلی میان دوربین‌های جدید بیشتر در حوزه‌ی قابلیت‌های فوکوس خودکار و تشخیص سوژه بود. منطقی است که شرکت‌ها روی فوکوس تمرکز کنند، چرا که این حوزه از نظر تکنیکی دشوار است، به‌ویژه در رابطه با سوژه‌های سریع، و تأثیر زیادی روی انتخاب مدل دوربین در میان عکاسان دارد.

ظاهراً جنگ مگاپیکسل‌ها در این مدت فروکش کرده. دیگر از آن روزهایی که رقیب‌تان دوربین ۶ مگاپیکسلی داشت و می‌توانستید به‌راحتی با افزایش مگاپیکسل به ۱۰ یا ۱۲ اعتبار برند خود را افزایش دهید خبری نیست. حالا کمی افزایش مگاپیکسل تفاوت زیادی ایجاد نمی‌کند، چرا که ما دیگر به تعداد مگاپیکسل کافی برای چاپ در اندازه‌های رایج دست یافته‌ایم.

به نظر می‌رسد که شرکت‌های دوربین‌سازی این موضوع را جدی گرفته‌اند. نیکون از زمان D850 در سال ۲۰۱۷ دیگر دوربینی بالاتر از ۴۵ مگاپیکسل معرفی نکرده است. کانن هنوز هم از ۵۱ مگاپیکسل 5DS در سال ۲۰۱۵ بالاتر نرفته. و با آن که سونی رزولوشن a7R خود را در با هر مدل جدید افزایش داده، معرفی جدیدترین مدلش a7R IV به ۲.۵ سال قبل برمی‌گردد و قرار است به‌روزرسانی شود (مدل بسیار مشابه a7R IVA را واقعاً نمی‌توان به‌حساب آورد).

اما حتی با وجود فروکش ظاهری این جنگ، به نظر من بخشی از آن واهی و گول‌زننده است. بله، بیشترین مگاپیکسل هنوز مربوط به دوربین‌های پنج سال پیش است. اما به طرق دیگر، ارجحیت گزینه‌های با مگاپیکسل بالاتر در بازار هیچ‌گاه بیشتر از حالا نبوده. مشخصاً به چهار دلیل:
‌

1. قیمت دوربین‌های مگاپیسل بالا در حال کاهش است.
2. مدل‌های با مگاپیکسل پایین به‌تدریج از خط تولید اکثر شرکت‌ها خارج می‌شوند.
3. برای دست‌یابی به قابلیت ضبط ویدئو 8K، حسگرهای با مگاپیکسل بالاتر ضروری می‌شوند.
4. ویژگی‌هایی مثل سنسور-شیفت به افزایش مگاپیکسل بسیاری از دوربین‌ها می‌انجامد.
   ‌

اجازه دهید نگاه دقیق‌تری به هر یک از این چهار مورد داشته باشیم.
‌

۱. کاهش قیمت برای افزایش مگاپیکسل

وقتی کانن 5DS در سال ۲۰۱۵ معرفی شد، این دوربین بیشترین رزولوشن دوربین‌های فول‌فریم را داشت، با قیمت ۳۷۰۰ دلار. اما امروز، مدل‌های در حد نو این دوربین با قیمت ۱۲۰۰ دلار و کمتر به فروش می‌رسند.

اما این فقط به بازار دست دوم محدود نمی‌شود. قیمت جهانی دوربین‌های تک‌لنزانعکاسی و بدون آینه جدیدِ با مگاپیکسل بالا کمتر از هر وقت دیگری است. این را بیشتر از همه در دوربین فوجی می‌توان مشاهده کرد. این شرکت در حال حاضر یک دوربین قطع متوسط ۱۰۰ مگاپیکسلی با قیمت ۶ هزار دلار دارد (GFX 100S) و یک دوربین قطع متوسط ۵۰ مگاپیکسلی با قیمت ۴۵۰۰ دلار (GFX 50S که گاهی با قیمت ۳ هزار دلار هم فروخته می‌شود). یادم هست زمانی مردم ۸ هزار دلار برای خرید نیکون D3X بیست‌وچهار مگاپیکسلی پول می‌دادند! اما این روزها، ۱۰۰ مگاپیکسل دیگر کسی را نمی‌ترساند.

از آنجایی که قیمت برای مگاپیکسل‌های بالاتر بسیار کاهش یافته، عکاسان بیشتری از آن بهره می‌برند. همچنین به‌لطف وجود هارد درایوها و کارت‌های حافظه سریع و نه‌چندان گران، راحت‌تر می‌توان از مگاپیکسل‌های بالاتر استفاده کرد. بنابراین، شرایط حاضر با جنگ مگاپیکسلی قدیم—زمانی که همه چیز معطوف بود به جلو زدن از شرکت‌های رقیب با معرفی مدل‌های جدید—کمی فرق می‌کند، اما هنوز هم بخشی از همان ماجرا است.
‌

۲. از رده خارج شده دوربین‌های با مگاپیکسل پایین‌تر

همچنین، حسگرهای با رزولوشن بالاتر رایج‌تر می‌شوند صرفاً به این دلیل که شرکت‌ها مدل‌های با رزولوشن پایین‌تر را از خط تولیدشان خارج می‌کنند. این مورد به‌ویژه در حوزه دوربین‌های ورزشی و حیات وحش آشکارتر است. تنها چند سال پیش بود که هر دوربینی بالای ۲۰ مگاپیکسل شگفت‌انگیز به‌حساب می‌آمد. اما اکنون، مشتری‌ها به دوربین‌های کمتر از ۴۰ مگاپیکسل نگاه سردی دارند. کانن، نیکون و سونی همگی دوربین‌های ورزشی‌ای دارند که به‌لطف حضور R5، Z9 و A1 از این محدوده فراتر رفته‌اند.

اما اکثر حوزه‌های بازار با همان سرعتِ دوربین‌های ورزشی و حیات وحش، دوربین‌های با مگاپیکسل کم تا متوسط خود را دور نیانداخته‌اند. اما این امر دارد اتفاق می‌افتد. سونی جدیدترین مدل دوربین آلفا سون خود—که در آغاز با ۲۴ مگاپیکسل شروع کرده بود—با نام A7 IV را به ۳۳ مگاپیکسل ارتقاء داده است. همزمان کانن دوربین‌های کراپ خود را از ۱۸ به ۲۴ مگاپیکسل و حتی ۳۳ مگاپیکسل در EOS 90D افزایش داده است. اما نیکون سال‌هاست روی ۱۶ مگاپیکسل مانده.

این همان پیشرفت پیوسته‌ای است که در گذشته به آن عادت داشتیم. با آن که شاید در سال‌های اخیر کمی از سرعتش کاسته شده باشد—البته نه در مورد دوربین‌های ورزشی—اما هیچ‌گاه کاملاً متوقف نشده. حتی از وقتی که کانن، نیکون و سونی فهمیده‌اند که فوجی مخاطبان عکاسی منظره را با دوربین قطع متوسط ۵۰ و ۱۰۰ مگاپیکسلی وسوسه کرده اوضاع بیشتر از این هم تغییر خواهد کرد.
‌

۳. الزامات ضبط ویدئو 8K

این مورد تا اینجای کار محرکی برای افزایش مگاپیکسل حسگرها نبوده، اما به‌زودی و با گسترش ویدئو 8K با آن مواجه خواهیم شد.

در حال حاضر تنها تعداد کمی از دوربین‌ها دارای قابلیت ضبط واقعی ویدئو 8K (و نه تایم‌لپس) هستند، از جمله کانن EOS R5، نیکون Z9 و سونی A1. قدرت تفکیک (رزولوشن) مورد نیاز برای ویدئو 8K—حداقل در حسگری با نسبت ۲:۳—برابر با ۳۹.۳ مگاپیکسل است. این گونه می‌توان نسبت تصویر را به ۱۶:۹ با رزولوشن ۷۶۸۰  در ۴۳۲۰ (8K) برش داد. (رزولوشن 8K DCI برابر است با ۸۱۹۲ در ۴۳۲۰ مگاپیکسل، که به حسگری ۴۴.۷ مگاپیکسلی نیاز دارد.)

در حال حاضر، قابلیت ضبط ویدئو 4K دیگر فقط محدود به دوربین‌های طلایه‌دار نیست و این قابلیت در اکثر قریب‌به‌اتفاق دوربین‌های امروزی دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، اولین دوربین‌های تک‌لنزانعکاسی 4K نیکون D5 و D500 بودند که در سال ۲۰۱۶ معرفی شدند، اما اکنون همه‌ی دوربین‌ها از Z50 بیست مگاپیکسلی به بالا این قابلیت را دارند.

اما چند سال دیگر طول می‌کشد تا 8K نیز مثل 4K امروز رایج شود؟ به آن نقطه که برسیم حسگرها از ۳۹.۳ مگاپیکسل کمتر نخواهند بود. و اگر شرکت‌های دوربین‌سازی در خط تولیدشان رقابت بر سر ویدئو 8K را شروع کنند، این اتفاق زودتر از آنچه فکر کنید رخ خواهد داد.
‌

۴. فناوری سنسور شیفت رزولوشن را بالاتر می‌برد

یک ویژگی که به‌شکل تعجب‌آوری در دوربین‌های نیکون و کانن دیده نمی‌شود—اما با کمتر و کمتر شدن راه‌های رقابت میان دوربین‌ها، اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد—فناوری سنسور شیفت است.

سنسور شیفت نوعی فناوری است که از لرزشگیر درون دوربین (IBIS) که در بیشتر دوربین‌های بدون آینه جدید یافت می‌شود، بهره می‌برد. نحوه کارکرد آن به این شکل است که با حرکت دادن حسگر در کسری از میلی‌متر و گرفتن چند عکس متوالی، آنها را با هم ادغام و به یک عکس با رزولوشن بالاتر تبدیل می‌کند. خروجی معمولاً دارای قدرت تفکیکی چهار برابر رزولوشن حسگر است.

این فناوری در برخی دوربین‌های سونی، پنتاکس، الیمپوس و پاناسونیک قرار دارد. در یک مورد استثنایی، این فناوری حسگر سونی a7R IV را تا عدد شگفت‌انگیز ۲۴۰ مگاپیکسل می‌رساند. باید خاطر نشان کرد که جزئیات به‌دست آمده از فناوری سنسور شیفت واقعی و کارامد است.

اگر این فناوری راهش را به دوربین‌های نیکون و کانن باز کند—و نیز دوربین‌های غیر از a7R سونی—طولی نمی‌کشد که تقریباً همه دوربین‌های بازار بتوانند با رزولوشن واقعی چهار برابر رزولوشن حسگر عکاسی کنند.

البته سنسور شیفت مشکلات خودش را هم دارد (به‌ویژه هنگام عکاسی روی دست یا ثبت سوژه‌های متحرک)، اما روش خوبی برای افزایش جزئیات در برخی عکس‌هاست. این فناوری خصوصاً برای عکاسان منظره و معماری مفید است.
‌

جمع‌بندی

تعداد مگاپیکسل همیشه یکی از ویژگی‌هایی بوده که برای مشتری‌های دوربین‌های دیجیتال بیشترین اهمیت را داشته است. به همین دلیل است که همیشه دیگران را تشویق به این کرده‌ام که پیشرفت دوربین‌های جدید را در حوزه‌های دیگر در نظر بگیرند—به‌ویژه بافر و قابلیت فوکوس خودکار—ویژگی‌هایی که به‌راحتی نمی‌توان برجسته‌شان کرد اما تفاوت زیادی در عکاسی ایجاد می‌کنند.

اما اشتباه نکنید: جنگ مگاپیکسل‌ها هنوز تمام نشده! حتی اگر متفاوت‌تر از قبل به نظر برسد. معرفی دوربین ۶۰ مگاپیکسلی لایکا نباید تعجب‌آور باشد. در دورانی که دوربین‌های ورزشی نیکون، کانن و سونی همگی بالای ۴۰ مگاپیکسل هستند، چه اتفاقی در بازار می‌افتد اگر این شرکت‌های دوربین‌سازی دوباره روی دوربین‌های منظره تمرکز کنند؟ خوب یا بد، دوباره به فضای ده سال پیش برمی‌گردیم: رقابت دائمی شرکت‌های دوربین‌سازی برای نشستن بر تخت مگاپیکسل.

شاید این اتفاق برایم آزاردهنده باشد، اما در نهایت این گونه نیست. هارد درایوها اکنون بسیار بزرگتر و سریع‌تر هستند و می‌توانند به‌راحتی رزولوشن‌های بالاتر از ۱۰۰ مگاپیکسل را پوشش دهند. البته لازم به یادآوری نیست برای کسانی که می‌خواهند از چنین چیزی صرف نظر کنند گزینه‌های sRAW و mRAW در دسترس خواهند بود. شاید ۲۴ تا ۴۵ مگاپیکسل بسیار مناسب باشد، اما برخی عکاسان که می‌خواهند عکس‌شان را در ابعاد خیلی بزرگ چاپ کنند (و نمی‌خواهند با قطع متوسط عکاسی کنند) با مگاپیکسل بیشتر خوشحال‌تر خواهند شد. و البته، شکی نیست که بهترین لنزهای امروزی قدرت تفکیک بیشتری نسبت به حسگرهای رایج امروزی دارند.

و تنها چیزی که باقی می‌ماند، و پرچالش‌ترین بخش ماجرا، گرفتن عکس‌هایی است که از تعداد فوق‌العاده بالای پیکسل‌ها و فناوری پیشرفته‌ی در اختیارمان بیشترین بهره را ببرند!
‌