مادرید AP – عکس لحظه کشته شدن یک سرباز در جنگ داخلی اسپانیا از رابرت کاپا، یکی از معروفترین و ماندگارترین عکسهای جنگی قرن بیستم است. اما اکنون پژوهشگران اسپانیایی که وقایع مربوط به عکس را مطالعه کردهاند میگویند ممکن است این عکس ساختگی باشد.
زمانی که این عکس برای نخستین بار در مجله فرانسوی زبان Vu و پس از آن در مجله Life منتشر شد، در زیرنویس آن با عنوان کشته شدن سرباز، نوشته شده بود که عکس، لحظه ی گلوله خوردن تفنگدار جمهوریخواه را نشان میدهد.
محلی که گفته شده بود عکس در آنجا گرفته شده است، تپه موریانو در جبهه کوردوبا بود؛ جایی که نیروهای پشتیبان ژنرال فرانسیسکو فرانکو در نبردی سهمگین با سربازان وفادار به دولت جمهوریخواه، مبارزه می‌کردند.
اکنون پژوهشگران اسپانیایی میگویند نه تنها عکس در جایی که کاپا گفته، گرفته نشده؛ بلکه به احتمال خیلی زیاد، تفنگدار اسپانیایی نیز مورد اصابت گلوله قرار نگرفته است.
چهار پژوهشگر پس از مطالعه عکس و تصاویر جدید – که به تازگی در نمایشگاهی با عنوان "چنین است جنگ" که در موزه هنر بارسلونا به نمایش درآمده‌اند- میگویند عکسها ۵۵ کیلومتر دورتر از محل گفته شده، در ناحیه‌ای که در آن زمان نبردی در آن رخ نمی‌داد؛ گرفته شده‌اند.
رایول ریبنبایر فیلمساز، به آسوشیتدپرس میگوید: خیلی زود متوجه شدیم که از میان عکسهای جدید – ۳۴ عکس منسوب به کاپا و ۶ عکس منسوب به دیگر همکارش گردا تارو – چهار عکس وجود دارد که محل صحیحی که کاپا در آنجا عکاسی کرده را معلوم میکند.
فرانسیسکو مورنو تاریخ نگار، درباره اطلاعات جغرافیایی عکسها میگوید: شکلهای هفت تپه، محلی که دو خانه روستایی و چندین جاده در آنجا پیدا شده کاملاً با دامنههایی که تنها در شرق شهری به نام اسپجو وجود دارد، مطابقت میکند.
برای اسپانیاییها، عکس کشته شدن سرباز، یادآوری تلخ از نبرد داخلی سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ اسپانیا و یاد آور جان باختن حداقل پانصد هزار انسان است. و برای کاپا عکسی بود که او را به عنوان بهترین عکاس جنگ دنیا در حرفه فتوژورنالیسم مطرح کرد.
باز هارتشورن مدیر مرکز بین المللی عکاسی – که توسط برادر کاپا؛ کورنل کاپا که متولی میراثش نیز است، بنیان نهاده شده – به آسوشیتدپرس میگوید: "این مرکز ۲۵ سال را صرف اثبات درستی این عکس کرده است. وی همچنین میگوید: کاپا چریک بود؛ او به نهضت ضد فاشیسم اعتقاد داشت؛ به نظر من حقیقیت پشت این عکس، غیر قابل درک است".
ریبنبایر فیلمساز میگوید او و همکارانش به طور وسیعی با حقوقدانان بر سر مستند بودن عکس کار کردند و جلوه‌های معما گونه‌ای از عکس کاپا را یافتند که همگی در فیلمی با نام "سایه کوه یخ" نشان داده شده است.
در میان دیگر نتایج، آنها نکته نگران کننده‌ای یافتند و آن این بود که در عکس مدرکی دال بر گلوله شلیک شده وجود ندارد.
بهتر بود مجله Vu عکس دیگری از کاپا را که در آن سرباز دیگری درست در همان نقطه تپه کشته شده را منتشر می‌کرد. حتی رپچارد ولان شرح حال نویس که کاپا را به گونه‌ای دیگر محترم می‌شمارد؛ درباره عکس کشته شدن سرباز مشکوک است. ولان در کتابش با نام "چنین است جنگ؛ رابرت کاپا به هنگام عکاسی" می‌نویسد: من در کشمکش با این مساله بودم که چگونه عکسی را بررسی کنم که بعضی معتقدند واقعی است و بعضی نمی‌توانند آن را بطور مطلق و مسلم سندی از واقعیت بدانند.
این عکس برای دیوید والسلس مدیر نمایشگاه بارسلونا، زمینه‌های تاریخی زیادی از عکاسی جنگ در آن زمان را آشکار میکند. او میگوید: کاپا و تارو- کسانی که آژانس عکس مگنوم را پایه‌ریزی کردند- به تازگی برای کسب اعتبار وارد اسپانیا شده بودند. آنها از طرف اداره تبلیغات دولت جمهوری مستقر در بارسلونا و از طریق گذرگاه‌های امن، عازم جبهه ی کوردوبا شدند. منظور از این اعزام این بود که عکاسان، در دو طرف جبهه نبرد عکس‌هایی برای اهداف تبلیغاتی بگیرند.
ریبنبایر میگوید: هیچکس شکی به تعهد کاپا ندارد.
تارو به هنگام عکاسی در کوردوبا، بوسیله یک تانک کشته شد و کاپا – کسی که گفته بود "اگر عکس‌هایتان به اندازه کافی خوب نیستند، به این دلیل است که به اندازه کافی به موضوع نزدیک نشدید"- در حالیکه دوربینش در دستانش بود در ویتنام بر روی مین رفت و کشته شد.
