آی‌پد و عکاسی: قسمت دوم

در قسمت قبل، به کاربردهای آی‌پد در هنگام عکاسی اشاره کردم. در این قسمت کاربردهای آن را در مراحل بعد روند کار یک عکاس بررسی خواهیم کرد. همچنین کاربرد آن در زمینه آموزش، مطالعه و استفاده از منابع جهانی مورد بحث قرار می‌دهیم.

۲- آی‌پد و فرآیندهای پس از عکاسی  :

-انتقال عکس‌ها بین آی‌پد و سایر دستگاه‌ها:
در مورد انتقال عکس‌ها از کارت حافظه به آی‌پد، قبلاً صحبت کردیم. برای انتقال سایر عکس‌ها از کامپیو‌تر به آی‌پد باید از نرم‌افزار iTunes استفاده کرد. کافیست یک فولدر خاص در کامپیو‌تر آماده کنیم و آن فولدر را به عنوان فولدری که بایستی با آی‌پد سینک شود به iTunes معرفی کنیم تا در هر بار اتصال به کامپیو‌تر به صورت خودکار عکس‌ها به آی‌پد منتقل شود.
اما راههای جذاب‌تری نیز برای انتقال عکس‌ها وجود دارد: مثلاً می‌توان با ابزار Photo Sync به صورت بی‌سیم عکس‌ها را بین آی‌پد، آی‌فون و کامپیو‌تر منتقل کرد. مثلاً می‌توان روند کاری در استودیو را طوری تنظیم کرد که پس از عکاسی در حالت اتصال به کامپیو‌تر، عکس‌ها به صورت بی‌سیم به آی‌پد منتقل شوند تا بتوان عکس‌ها را به سوژه نشان داد و یا مثلاً برای عقد قرارداد با مشتری از نمونه عکس خود او در سند استفاده کرد.

برای انتقال عکس‌ها از آی‌پد به لایت‌روم، کافی‌است آی‌پد را به کامپیو‌تر متصل کنید و نرم‌افزار لایت‌روم را اجرا کنید تا مانند یک کارت حافظه، عکسهای آی‌پد به سیستم مدیریت لایت‌روم منتقل شود و یک کپی در هارددیسک کامپیوتر تهیه گردد.

-آی‌پد وسیله‌ای برای مرور و دیدن عکس‌ها:

صفحه نمایش خوب آی‌پد، آن را به یک وسیله لذت‌بخش برای دیدن عکس تبدیل کرده است. شاید به جرأت بتوان گفت که همین یک ویژگی شاید باعث شود که بسیاری از علاقمندان عکس و عکاسی، به آن متمایل شوند. چه برای دیدن عکس‌های خود و چه برای دیدن عکس‌های خوب دیگران و چه برای نشان دادن عکس‌های خود به دیگران، یک وسیله خوب و جذاب محسوب می‌گردد.
کیفیت صفحه نمایش آی‌پد در زمینه نمایش عکس خوب است. زاویه دید وسیعی‌ دارد و کار با آن راحت است چرا که با حرکت انگشت می‌توانید عکس‌ها را انتخاب کنید، مرور کنید و بزرگ‌نمایی عکس‌ها را ببینید.
آی‌پد دارای یک ابزار آماده برای مرور عکس‌ها است که می‌توان با آن عکس‌ها را مشاهده کرد، با ضربه انگشت بر روی صفحه، نمای بزرگ آن‌ها را دید و همچنین نمایش اسلایدی همراه با موزیک پس‌زمینه برای آن‌ها ساخت و به دیگران نشان داد.
با توجه به وجود حس‌گر‌های وضعیت در آی‌پد، می‌توان موقع دیدن عکسهایی که کادر افقی و عمودی دارند، صفحه آی‌پد را چرخاند تا عکس به صورت کامل صفحه را اِشغال نماید.

– نمایش خروجی آی‌پد بر روی تلویزیون و دیتا پروژکتور:

برای آن‌که افراد بیشتری به صورت همزمان بتوانند عکس‌ها را مشاهده کنند، می‌توان خروجی نمایش آی‌پد را به تلویزیون‌های HD یا دیتاپروژکتور منتقل کرد. برای این منظور باید مبدل‌های ویژه VGA و HDMI را برای آی‌پد تهیه کرد. همچنین می‌توان با تهیه دستگاه Apple TV به صورت بی‌سیم نمایش آی‌پد را بر روی تلویزیون منتقل کرد تا دیگر نیازی به اتصالات سیمی بین دو دستگاه نباشد.


– کالیبره کردن آی‌پد
همانگونه که قبلاً گفته شد، امکان مدیریت رنگ در آی‌پد وجود ندارد و بهتر است عکس‌هایی را به آی‌پد منتقل کنیم که دارای فضای رنگ sRGB هستند.

 شرکت DataColor که سازنده دستگاههای کالیبراتور مانیتور با نام Spyder Pro است، یک اپلیکیشن رایگان منتشر کرده است که به دارندگان این دستگاه‌های کالیبراتور، امکان کالیبراسیون صفحه نمایش آی‌پد را می‌دهد. پس از کالیبراسیون، می‌توان عکس‌ها را در نرم‌افزار مرورگر عکس مخصوص همین شرکت در آی‌پد مشاهده کرد. به عبارت بهتر نتیجه کالیبراسیون فقط داخل همین نرم‌افزار قابل مشاهده خواهد بود و در سایر قسمت‌ها تأثیری نخواهد داشت. که البته همین مقدار نیز برای عکاسانی که به دقت رنگ عکس اهمیت می‌دهند، مفید خواهد بود. من با دستگاه کالیبراتور Spyder3 Elite، آی‌پد را کالیبره کردم که در مقایسه عکس‌های قبل و بعد از کالیبراسیون، تغییراتی در رنگهای اشباع بخصوص در رنگ قرمز و سبز مشاهده شد.


– تهیه Portfolio:
تهیه نمونه کارهای یک عکاس جهت نمایش به مخاطبان/مشتری‌ها/ صاحب‌نظران، یکی از نیازهای مهم هر هنرمند عکاس است. Portfolio می‌تواند چاپی باشد یا آنلاین. اما راه سومی نیز با استفاده از آی‌پد وجود دارد که شاید در برخی موارد برتری‌هایی مانند عدم نیاز به اتصال اینترنت یا عدم نیاز به حمل پورتفولیو سنگین چاپ شده را دارد. به عبارت بهتر می‌توان در آی‌پد عکس‌های مورد نظر را جهت نمایش به مخاطبان آماده کرد و در هنگام نیاز دستگاه را به آن‌ها داد تا خودشان عکس‌ها را در صفحه نمایش خوب آن ببینند و با حرکت انگشت، عکس‌ها را مرور کنند.
هر چند آی‌پد دارای یک ابزار برای نمایش عکس است، اما این ابزار برای مقاصد جدی مانند تهیه Portfolio کفایت لازم را ندارد و بهتر است از ابزارهای ویژه ساخت و نمایش Portfolio استفاده کرد.

ابزارهای مختلفی جهت تهیه Portfolio حرفه‌ای برای آی پد وجود دارد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها Portfolio for iPad است که اتفاقاً توسط یک عکاس تهیه و عرضه شده است. با این ابزار می‌توانید آلبوم‌ها یا گالری‌های مختلفی برای نمونه کارهای خود بسازید، می‌توانید لوگو یا نشان تجاری خود را روی پورتفولیو قرار دهید، می‌توانید از رنگ‌های مورد نظر خود در طراحی آن استفاده کنید، می‌توانید آن را با رمز محافظت کنید که مخاطب شما تنها بتواند عکس‌ها را مرور کند و به اصل عکس‌ها یا آلبومهای دیگر دسترسی نداشته باشد. و حتی جالب‌تر اینکه می‌توانید اصل عکس‌ها را در فضای Dropbox قرار دهید و از این ابزار آن‌ها را فراخوانی کنید بدون آنکه نیازی باشد که عکس‌ها را در آی‌پد قرار دهید. این ابزار می‌تواند فیلم را نیز نشان دهد، می‌تواند نمایش اسلایدی بسازد و همچنین می‌توانید این امکان را به مخاطب بدهید که نظراتش را نیز در پای عکس‌ها برای شما یادداشت کند. می‌‌توان تصور کرد که چنین امکاناتی، چه تأثیر زیادی در کار یک عکاس می‌تواند داشته باشد.
راه جذاب دیگر برای ارتباط این ابزار با لایت‌روم آن است که شما مجموعه‌ها و آلبومهای خود را به صورت Collection در لایت‌روم آماده کنید و سپس آن‌ها را به فضای Dropbox خود بفرستید و سپس در آی‌پد و با استفاده از ابزار فوق، این مجموعه‌ها را دریافت کنید. با این روش امکان به‌روز رسانی پورتفولیو خود را در هر زمان و مکان خواهید داشت و از آنجا که عکس‌های مورد نیاز برای این منظور دارای اندازه  کوچک و حجم کم هستند، این انتقالات اینترنتی خیلی زمان‌بر نخواهند بود.

-مدیریت اطلاعات و فایل‌های عکس:
قبلاً در مورد اپلیکیشن PhotoSmith صحبت کردم که امکان برخی فرآیندهای مدیریتی بر روی عکس‌ها مانند کلمات کلیدی و مرتب‌کردن مجموعه‌ها را فراهم می‌کند تا پس از انتقال به نرم‌افزار لایت‌روم، قسمتی از کار‌ها انجام شده باشد.
ابزارهای خوب دیگری نیز در این زمینه وجود دارند که هم می‌توانند عکس‌ها را در داخل آی‌پد مرتب نموده و مدیریت نمایند و هم فرآیندهای مدیریتی سطح بالای دیگری مانند اضافه کردن کلمات کلیدی، انجام درجه‌بندی و اعمال Flag به عکس‌ها را انجام دهند. در اغلب این ابزارها، امکان استخراج اطلاعات Exif عکس نیز وجود دارد. از ابزارهای معروف در این زمینه می‌توان به FilterStorm Pro و PhotoGene و PhotoManager Pro اشاره کرد.

– انتقال عکس‌ها به وب (فیلکر، فیس بوک، ایمیل و …):
تقریباً همه ابزارهایی که برای مرور عکس، انتقال عکس، ویرایش عکس و موارددیگری که در این نوشته به آن‌ها اشاره شد، دارای قابلیت‌های کاملی جهت انتقال و به اشتراک‌گذاری عکس‌ هستند. به‌راحتی می‌توانید عکس‌ها و فیلم‌ها را در فلیکر، فیس‌بوک و سایر شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید و یا آن‌ها را از طریق ایمیل ارسال کنید. انتقال ایمیلی عکس‌ها نیز به‌راحتی چند تقه خواهد بود.

-چاپ‌ عکس‌ها:

اگر یکی از چاپگرهای HP مجهز به سازوکار AirPrint را داشته باشید، می‌توانید عکس‌ها را مستقیما از آی‌پد به صورت بی‌سیم چاپ کنید. بدون نیاز به نرم‌افزار یا تنظیم دیگری. هر چند این نوع چاپ برای مقاصد جدی به کار نخواهد رفت اما گاهی دیدن سریع نمونه چاپی از یک عکس یا یک آلبوم عکس، آن‌هم با سهولت چاپ بی‌سیم، ممکن است خیلی مفید باشد. در این صفحه می توانید فهرست تمام مدل‌های چاپگری که دارای این ویژگی هستند، ببینید.
————————–

۳- آی‌پد به عنوان وسیله‌ای برای مطالعه، آموزش، استفاده از منابع و دیدن عکسهای خوب جهان
آی‌پد وسیله مناسبی برای خواندن کتاب‌ها و مجلات الکترونیک است. یعنی در این زمینه برتری‌های کاملاً واضحی نسبت به لپ تاپ دارد. به طوری‌که با داشتن آی‌پد مطمئناً علاقمند خواهید شد بسیاری از کتاب‌ها و مجلاتی را که مدت‌هاست تهیه کرده‌اید ولی هیچ‌گاه نتوانسته‌اید آن‌ها را به صورت کامل در کامپیو‌تر بخوانید، مطالعه کنید.
در زمینه عکاسی و مباحث مربوطه، علاوه بر کتاب‌ها و منابع فراوانی که به صورت PDF وجود دارد، می‌توان به انواع دیگر محتوا‌ها نیز دسترسی داشت.
برای آی‌پد ابزار رایگانی به نام iBook وجود دارد که  وسیله خوبی برای خواندن کتاب است. این ابزار هم فایلهای pdf را نمایش می‌دهد و هم کتاب‌های دیگری با فرمت مخصوصی که در فروشگاه iTunes مخصوص سیستم عامل iOS عرضه شده است. بسیاری از کتاب‌ها و مجلات چاپی عکاسی دنیا، دارای نسخه الکترونیک نیز هستند که با قیمت کمی در فروشگاه iTunes عرضه می‌شوند. به عبارت بهتر، بخصوص برای ما (در ایران) که دسترسی و تهیه کتاب‌های چاپی اصلی مشکل و یا با صرف هزینه زیاد خواهد بود، این مساله بسیار ارزشمند است. کافیست با تهیه Gift Cardهای آی‌تیونز در ایران، به قسمت کتاب‌های عکاسی فروشگاه iTunes وارد شوید و با صد‌ها کتاب هیجان‌زده شوید.

بسیاری از مجلات عکاسی معتبر دنیا نیز اپلیکیشن‌هایی برای آی‌پد عرضه کرده‌اند که می‌توان از طریق آن‌ها به مجلات مربوطه دسترسی داشت. هر چند این‌ها رایگان نیستند اما اینکه امکان خرید آن‌ها با قیمت بسیار مناسب (در حد ۳-۴ دلار برای هر مجله) و دسترسی به آن‌ها در ایران فراهم است، برای جویندگان علم و هنر بسیار مطلوب خواهد بود.
مجلاتی مانند Popular Photography، Outdoor Photography magazine، Black & White Photography و موارد دیگر همگی نسخه‌ای برای آی‌پد عرضه کرده‌اند که می‌توان به صورت ماهانه آن‌ها را خریداری کرد و در آی‌پد مطالعه نمود.

همچنین اخیراً مجله جدیدی به نام Light it به صورت یک اپلیکیشن عرضه شده است که یک مجله کاملاً چند رسانه‌ای شامل متن و صوت و فیلم در زمینه نور‌پردازی در عکاسی است. این مجله توسط Kelby Training عرضه خواهد شد و شامل مطالب آموزشی در زمینه نور‌پردازی استودیویی و نور‌پردازی با فلاشهای جدا از دوربین خواهد بود. این مجله انحصارا به صورت الکترونیک و برای آی‌پد به تعداد ۸ شماره در سال با قیمت ۳ دلار برای هر شماره منتشر خواهد شد.

یکی دیگر از منابع غنی کتاب‌های الکترونیک، فروشگاه Kindle آمازون است. بسیاری از کتاب‌های چاپی آمازون نیز دارای نسخه kindle هستند که با دستگاه Kindle قابل خواندن می‌باشند. اما خبر خوب آن است که یک اپلیکیشن رایگان به نام Kindle هم عرضه شده است که می‌توانید با آن، کتاب‌های Kindle را نیز بخوانید. برای خرید در فروشگاه Kindle نیز می‌توان اکانت مخصوص Kindle را در ایران تهیه کرد و از طریق آن به این مجموعه عظیم دسترسی داشت. 

علاوه بر کتاب‌ها و مجلات، محتوا‌های جذاب دیگری نیز در زمینه عکاسی برای آی‌پد عرضه شده است.
این‌ محتوا‌ها به صورت اپلیکیشن‌هایی در فروشگاه iTunes وجود دارند که شامل متن، عکس، فیلم و صدا می‌توانند باشند. به عنوان مثال اپلیکیشن رایگان Life که امکان دسترسی به آرشیو مجله لایف را فراهم می‌کند. در این ابزار می‌توانید بر حسب تاریخ یا محل، به هزاران عکس با کیفیت خوب دسترسی داشته باشید و توضیحات مربوطه را مطالعه کنید و حتی عکس‌ها را با ایمیل برای دوستانتان ارسال کنید.
 و یا اپلیکیشنهای متعددی که توسط نشنال جئوگرافیک عرضه شده ‌است تا امکان دیدن عکسهای خوب این منبع را برای علاقمندان فراهم کنند.
یکی دیگر از اپلیکیشنهای مفید، Ansel Adams iPad app است که شامل قسمتهای مختلفی نظیر ۴۰ عکس با کیفیت خوب از آنسل ادامز همراه با توضیح صوتی، نامه‌های آنسل ادامز به دیگر عکاسان مانند آلفرد استیگلیتز و جرجیا اکیف، کارت پستالهایی که آنسل برای دیگر عکاسان فرستاده است، مطالب کامل در مورد زندگی‌ و کارهای او و نیز امکانات جذابی مانند امکان ارسال ایمیل برای دوستان با استفاده از عکسهای آنسل آدامز است.

بسیاری از خبرگزاری‌ها اپلیکیشنهای رایگانی برای دسترسی به محتوای عکاسی خود عرضه کرده‌اند که امکان دیدن عکس‌های به روز دنیا را فراهم می‌کنند. مثلاً Reuters Galleries که مربوط به اخبار و عکسهای رویترز است و یا Guardian Eyewitness که دسترسی به عکس‌ها و گزارش‌ها روزنامه گاردین را فراهم می‌نماید.

به طور خلاصه، آی‌پد وسیله‌ای است که هم خواندن کتاب و دیدن عکس‌ها را راحت می‌کند و هم برای ما در ایران باعث دسترسی آسان به منابع خوب جهانی با قیمت مناسب خواهد شد.

————————-

-کدام مدل آی‌پد برای عکاسان مناسب‌تر است؟
با توجه به قابلیتهایی که مورد بحث قرار گرفت، عکاسان و علاقمندان عکاسی، بهتر است مدلهای WiFi+۳G را تهیه کنند. از لحاظ ظرفیت هم چون یکی از کاربرد‌هایش انتقال عکس در لوکیشن و سفر عکاسی است، هر چه بیشتر، بهتر. یعنی ۶۴ گیگابایت یا حداقل ۳۲ گیگابایت. آی‌پد دو نسبت به آی پد یک انتخاب بهتری است چون بعلت سرعت بیشتر، انتقال و کار با فایلهای RAW در آن سریع‌تر صورت می‌گیرد و البته صفحه نمایش بهتری از لحاظ زاویه دید دارد.


-آیا آی‌پد می‌تواند جایگزین Laptop شود؟
خیر. اگر می‌خواهید امکان پردازش عکس را داشته باشید و اگر می‌خواهید انتقال فایل‌ها به هاردهای اکسترنال را در لوکیشن انجام دهید و…، باید از لپ تاپ استفاده کنید. آی‌پد در حالت معمول امکان یک مدیریت فایلی کامل مانند لپ‌تاپ را فراهم نمی‌کند و نمی‌توانید به عنوان مثال اطلاعات را از یک حافظه فلش به آن منتقل کنید. بسیاری از فرآیندهای نقل و انتقال فایلی آی‌پد نیازمند کامپیوتر خواهد بود. هر چند پس از فرآیندی به نام JailBreak برخی از این محدودیت‌ها کم خواهد شد اما این فرآیند نیز اما و اگرهای خود را دارد و نمی‌توان خیلی روی آن حساب باز کرد.

-آیا می‌توان بجای آی‌پد از لپ‌تاپ‌های سبک استفاده کرد؟
اگر یک لپ‌تاپ سبک داشته باشید، بسیاری از نیازهای شما در لوکیشن عکاسی و نیز در سفر برآورده می‌شود. اما به هر حال آی‌پد وسیله پرتابل‌تری محسوب می‌شود و حمل و نقل آن ساده‌تر وبی‌خطر‌تر است. همچنین امکاناتی مانند قطب‌نما، GPS و نیز اپلیکیشنهای متنوع آن کاربردش را توجیه می‌کند. از طرفی، برای نمایش عکس‌ها به مشتری یا صاحب‌نظران، آی‌پد وسیله بهتری محسوب می‌شود و حس بهتری را منتقل می‌کند. راحتی استفاده از آی‌پد برای مقاصد آموزشی و مطالعه کتاب‌های الکترونیک باعث می‌شود که فرد زمان بیشتری را بتواند در این راه صرف کند و اصولا در این زمینه با وسایل دیگر قابل مقایسه نباشد.

-هزینه خرید آی‌پد و نرم‌افزار:
متأسفانه هزینه خرید آی‌پد، آن هم مدلی که برای عکاسان پیشنهاد شد، کم نیست و تفاوت قیمت آن در ایران با قیتهای جهانی قابل ملاحظه است.
خرید Camera Connection Kit نیز به صورت مجزا برای مقاصد عکاسی ممکن است ضرورت پیدا کند.
برای تهیه اپلیکیشن‌ها باید ابتدا یک اکانت معتبر در iTunes ایجاد کنید. که کار سرراستی نیست و باید از راه‌های میان‌بر استفاده کرد که جزئیات آن خارج از حوصله این نوشتار است اما در وب به وفور یافت می‌شود.
پس از تهیه اکانت، می‌توانید در iTunes Store، اپلیکیشنهای خود را تهیه کنید. بسیاری از آن‌ها رایگان هستند. موارد غیر رایگان نیز با تهیه Gift Cardهای iTunes در ایران قابل خرید خواهد بود.
مجدداً یادآوری می‌کنم که خرید تمام این ابزار‌ها در ایران برای علاقمندان عکاسی امکان پذیر است.

– چگونه اپلیکیشن‌ها و سایر منابع مورد نیاز خود را پیدا کنیم؟
نرم‌افزار iTunes که در سیستم ویندوز و اپل وجود دارد، دارای قابلیتهای خوبی برای پیدا کردن منابع مورد نیاز است. امکان جستجو در ابزار‌ها و کتاب‌ها را دارد و نیز برای عکاسی یک طبقه بندی مجزا نیز دارد که می‌توان به راحتی در آن‌ها بر حسب رایگان بودن یا نبودن ابزار‌ها به جستجو پرداخت. هر ابزار نیز دارای صفحه مجزایی است که شامل توضیحات کامل و نیز نظرات سایر کاربران در مورد آن می‌باشد.

– در مجموع، آیا  آی‌پد برای عکاسان مفید است؟ آیا خرید آن توجیه‌پذیر است؟ در پایان این نوشته باید بگویم که هر چند ابزارهای متفاوت و کاربردهای مختلفی برای آی‌پد ذکر شد اما من این کاربردها را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنم. اول کاربردهای مهم دستگاه که آنها می‌توانند توجیه کننده خرید باشند. این کاربردها برای یک عکاس یا علاقمند عکاسی چیست؟ به نظر من دیدن عکس‌ها، نشان‌دادن عکس‌ها و نمونه کارهای عکاس، مطالعه و آموزش در زمینه عکاسی، دسترسی به مراجع مختلف در همه جا و دسترسی به وب مهم‌ترین کاربردهای این دستگاه هستند. که اتفاقا این کاربردها در بهترین حالت با همین دستگاه‌های Tablet انجام می‌شوند و نه لپ‌تاپ و نه موبایل نمی‌توانند جایگزین خوبی برای آن‌ها در این زمینه باشند.

دسته دوم کاربردها، بقیه مواردی است که در این نوشته در موردشان گفته شد. آن‌ها نیز مفیدند و کاربردی اما فقط پس از اینکه شما با توجه به کاربردهای اصلی، نیاز را حس کرده و دستگاه را تهیه کرده باشید. به عبارت بهتر همان کاربردهای دسته اول هستند که مشخص خواهند کرد شما به چنین دستگاهی نیاز دارید یا خیر.

iOS5 و امکانات آتی:
قلب دستگاه iPad سیستم عامل آن است که به نام iOS معروف است. این سیستم عامل بزودی (در پاییز ۱۳۹۰) به نسخه جدیدی به روزرسانی خواهد شد که ویژگی‌ها و امکانات آی‌پد را افزایش خواهد داد. به عنوان نمونه در سیستم عامل جدید، سازوکاری به نام iCloud وجود دارد که یک فضای ۵ گیگابایتی رایگان با فناوری Cloud است که به کاربران iOS و نیز Mac OS X این امکان را خواهد داد که اسناد و مدیاهای خود را بدون نیاز به کپی‌کردن در دستگاههای متعدد، همواره از طریق اینترنت به همراه داشته باشند. مطمئناً در زمینه عکاسی نیز این قابلیت بسیار مفید خواهد بود که در زمان خودش به آن خواهیم پرداخت. همچنین در این نسخه جدید امکان انتقال بی‌سیم فایل‌ها بین کامپیو‌تر و آی‌پد با روش راحت تری ممکن خواهد بود.

از همکاران محترم رسانه‌ای، سایت‌ها، وبلاگ‌ها و نشریات چاپی و اینترنتی خواهشمندم حق نشر این مطلب را برای سایت عکاسی محفوظ بدانند و در صورت نیاز به ارجاع، حتما مطابق «آیین‌نامه‌ بازنشر مطالب سایت عکاسی» عمل کنند.  

قسمت اول این مطلب را اینجا بخوانید…