بایگانی و تن

توضیحات

 کتاب حاضر که ترجمه دو مقاله‌ی «بازخوانی یک بایگانی: عکاسی در میانه‌ی کار و سرمایه» و «بایگانی و تن» است، ابتدا توسط نشر آگه در سال ۱۳۸۸ به چاپ رسید و اکنون انتشارات بان آن را به چاپ رسانده است. 

آلن سکولا عکاس و منتقد آمریکایی است که از دهه‌ی ۱۹۷۰ به این سو به شکل مستمر، هم در عکس‌ها و هم در نوشته‌هایش، ساز و کار تولید معنای تصویر عکاسی را بررسی می‌کند. او عکاسی را دستگاهی فرهنگی و ایدیولوژیکی می‌بیند که در بستر نظام سرمایه داری صنعتی به وجود آمده و در متن تحولات همین نظام رشد و تغییر کرده است.

به دیده‌ی وی، عکاسی همواره میان دو قطب گفتمان مستندنگارانه و هنرمندانه در نوسان است و معنای ناقص هر عکس خاص بنا به شکل این نوسان و با توجه به بستر تولید، توزیع و دریافت آن عکس تعیین پیدا می‌کند.
 

سکولا در دو مقاله‌ی «بازخوانی یک بایگانی: عکاسی در میانه‌ی کار و سرمایه» و «بایگانی و تن» از منظر جامعه‌شناسی تاریخی مفهوم و کارکرد اجتماعی و تاریخی یک مقوله‌ی بنیادین گفتمان عکاسی یعنی بایگانی را وارسی می‌کند.
 

در مقاله نخست با اشاره به بایگانی عکس‌های یک عکاس تجاری، چارچوبی مفهومی برای بایگانی به دست می‌دهد، انواع بایگانی‌ها را هم در شکل مصداقیشان و هم در شیوه‌ی تکوینشان توضیح می‌دهد و نقش بایگانی را در درک رابطه‌ی میان فرهنگ عکاسی و حیات اقتصادی روشن می‌کند.
 

سکولا در مقاله‌ی مفصل‌تر «بایگانی و تن» بایگانی‌های تاریخی سده‌ی نوزدهم در حوزه‌ی عکاسی جنایی و قضایی را با کندوکاوی دقیق و جزءنگرانه بازبینی می‌کند. بر این اساس، وی نشان می‌دهد که چگونه عکاسی به همراه علوم مدرن از جمله جرم‌شناسی، پزشکی، روان‌شناسی، تن مادی و هویت اجتماعی انسان مدرن را به نظم و قالب در می‌آورد، چگونه مفهوم «خود» و «دیگری» از چشم انداز انسان اروپایی بورژوا، سفید پوست و مذکر تعین دیداری پیدا می‌کند، و چگونه این «خود» در تقابل با لشکر بزهکاران، جانیان، مجانین، اراذل، کارگران و سیاهان تعریف می‌شود.

اما در در مقالهٔ اول بازخوانی یک بایگانی: عکاسی در میانهٔ کار و سرمایه نویسنده، با پرداختن به بایگانی عکس‌های یک عکاس تجاری، می‌کوشد چهارچوبی مفهومی به دست‌دهد و، بدین منظور، نفس تلقی ما از عکاسی می‌تواند
بهترین گزینه برای زدودن برخی کج‌فهمی‌ها باشد. سکولا می‌نویسد:

«کلاً احکام پنهان فرهنگ عکاسی ما را به دو مسیر متباین می‌کشاند: از طرفی به سوی ‹علم› و اسطورهٔ ‹حقیقت علمی›، و از جهتی به سوی هنر و کیشِ ‹تجربه ذهنی›. این دوگانگی دست از سر عکاسی بر نمی‌دارد، و به اغلب احکام معمول در مورد عکاسی آشفتگی ابلهانه‌ای می‌بخشد. ما کراراً این ترجیع‌بند را می‌شنویم: عکاسی هنر است؛ عکاسی علم است (یا شالودهٔ نگاه علمی را می‌سازد)؛ عکاسی هم هنر است و هم علم.»

سکولا نقش عکاسى را در توزیع نامشهود دانش و قدرت در حوزه‌ى اجتماع و چگونگى نظم‌دهى به آگاهى دیدارى ما، و نسبت معناى عکس با مقوله‌ى مالکیت را بر پایه‌ى سازوکار بایگانى مى‌کاود. وى با وام‌گیرى از زبان‌شناسى مى‌گوید بایگانى نظام یا پارادایمى شمایلى است که «گزاره‌هاى» عکاسى بر پایه‌ى آن شکل مى‌گیرند.

اطلاعات بیشتر