بر سر نقد هنری چه آمد؟

توضیحات

جیمز الکینز در کتاب «بر سر نقد هنری چه آمد» جایگاهی جدی‌تر، مهم‌تر و قابل استنادتر برای منتقد طلب می‌کند: جایگاهی که در آن منتقد هم به نقد و داوری‌هایی بلندنظرانه از یک نمایشگاه نظر داشته باشد: مانند داوری درباره‌ی جریان‌های مهم تاریخ هنر و بالطبع بالاتر رفتن جایگاه خود نقد، طوری که بتواند به عنوان بخشی از تاریخ هنر مورد ارجاع و مطالعه قرار بگیرد و در متون آکادمیک نیز به آن ارجاع داده شود. این جایگاه بلندمرتبه به دست نمی‌آید مگر با کسب دانش و مطالعه و تعمق و بلندپروازی که منتقد در آن جایگاه و اهمیت حرفه‌ی خود را به عنوان یک عمل روشنفکرانه جدی بگیرد.

به عقیده‌ی جیمز الکینز، هرچند منتقدان هنر معاصر از پیش‌زمینه‌های بسیار گوناگونی وارد این حیطه شده‌اند، اما بیشترشان در فقدان امری ضروری با یکدیگر وجه اشتراک دارند: آن‌ها آن گونه که افراد به عنوان مورخ هنر، فیلسوف، کیوریتور، مورخ فیلم و یا نظریه‌پرداز ادبی آموزش می‌بینند، به عنوان منتقد هنری آموزش ندیده‌اند.

الکینز در این کتاب، مخاطبانش را با برشی واقعی از دنیای نقد مواجه می‌کند از معضلات و گرفتاری‌هایش گرفته تا گوناگونی سبک‌ها و منتقدین و همواره با ذکر مثال‌هایی ملموس در سراسر کتاب امکان دیدن دورنمایی ملموس را برای ما فراهم می‌کند. او با حکم به بحران، فصل اول این کتاب را آغاز می‌کند: او از بحرانی در نقد یاد می‌کند که در درون خود جنبه‌ای پارادوکسیکال به همراه دارد: از یک‌سو توسعه و گسترش فزاینده‌ی نقد هنری و از سوی‌دیگر هم‌زمان مورد بی‌توجه قرار گرفتن آن.

در فصل دوم، الکینز نقد را در هفت گروه طبقه‌بندی می‌کند: کاتالوگ‌های نمایشگاه‌ها، رساله‌های اکادمیک، نقد فرهنگی، محافظه‌کاران پرشور، نقد فلسفی، نقد توصیفی، نقد نهادی و نقد شاعرانه: او در این طبقه‌بندی به طرز جذابی از تجارب مستقیم خود در برخورد با انواع این نقدها سخن می‌گوید یا به تحلیل و بررسی آراء منتقد یا منتقدانی می‌پردازد که به زعم او نمایندگان آن نوع نقد محسوب می‌شوند.

در فصل سوم، هفت راهکار طرح شده که علاقه‌مندان به ایده‌ی اصلاح نقد هنری معمولاً دنبال می‌کنند و در نهایت در فصل آخر نقد ایده‌آل را از منظر خود توضیح می‌دهد و از نمونه‌ی مورد علاقه‌اش صحبت می‌کند. او از فرم‌های پیشنهادی رایج برای اصلاح نقد هنری، توصیه‌هایی برای بازگشت نقد به روزگار جدیت فرمالیستی یا داشتن نظریه و قوانین مستحکم، عبور می‌کند و با طرح چند ایده‌ی پیشنهادی بحث را به پایان می‌برد.

جیمز الکینز در انتهای کتاب خود می‌نویسد: «هر نویسنده‌ای – مهم نیست با چه نیت و هدفی- می‌بایست یک فهرست کتاب نامحدود داشته باشد و در جریان هر مقاله و اظهارنظر مرتبطی باشد. ما می‌بایست آن‌قدر بخوانیم تا چشمانمان تار شود، این خواندن هم می‌بایست بلندپروازانه باشد مانند نوشته‌های گرینبرگ و آدورنو، و هم بدون تبعیض قائل شدن؛ آثاری که در حالت عادی از آن فراری هستیم را هم باید بخوانیم.»

اطلاعات بیشتر