جایزهٔ کتاب ۲۰۱۴ FotoEvidence برای مجموعه عکس «زندگی در جنگ» به مجید سعیدی، عکاس ایرانی آژانس گتیایمجز آمریکا، اهدا شد.
مجید سعیدی (تهران، ۱۳۵۲) در این مجموعه عکس بر روی زندگی مردم افغانستان تمرکز کرده است؛ مردمی که کشورشان در مقاطع مختلفی در ۴۰ سال گذشته درگیر ناآرامی و جنگ بوده و ردی از حجم بالای این خشونت و ویرانگری همچنان در زندگی روزمرهٔ آنها جاریست. این عکاس خبری ایرانی که چند سالی است به عنوان نمایندهٔ آژانس گتی ایمجز در خاورمیانه فعالیت میکند، در چهار سال گذشته سفرهای متعددی به افغانستان داشته است.
عکس: مجید سعیدی – از مجموعه «زندگی در جنگ»
اسوتلانا باچهوانوا، دبیر این جایزه، دربارهٔ عکسهای این مجموعه معتقد است: «عکسهای مجید سعیدی با بسیاری از عکسها و تصاویری که ما معمولا از افغانستان میبینیم در تضاد است. چرا که او به دنبال ثبت رویدادها از جنگ عکاسی نکرده و به میان مردمی رفته که بعد از جنگ همچنان با پیامدهای آن زندگی میکنند. سعیدی نه تنها از آنها عکاسی کرده که مثل یکی از آنها زندگی کرده است. همهٔ کارهای انتخاب شده در این مجموعه از عکسهای مستندی هستند که تصویری شجاعانه از ثبت درد و رنج و بیعدالتی مردمی را نشان میدهند که سالها درد جنگ و منازعات سیاسی را بر دوش خود حس کردهاند.»
عکس: مجید سعیدی – از مجموعه «زندگی در جنگ»
وی همچنین با بیان این که زندگی در جنگ مجید سعیدی پرترهٔ صمیمی، طنزآمیز و درخشانی از زندگی افغانها در میان جنگ را نشان میدهد میگوید: «این عکسها به ما نشان میدهد که با جنگ و بیجنگ زندگی ادامه دارد و مردم زندگی میکنند. انگار ناامنیها برای مردم این سرزمین نوعی هنجار شده است.» به گفتهٔ باچهنوا: «سعیدی با سوژههای خود زندگی کرده است. او آنها را هدایت نمیکند…. کارهای سیاه و سفید سعیدی سبکی است که بهترین سنت عکاسی مستند و بیپرده را تداعی میکند. تصاویر او از لحاظ تکنیک و کادربندی فرم آثار عکاسانی همچون رابرت کاپا و هانری کارتیه برسون را به یاد میآورد. سعیدی موضوعاتی را که از افغانستان نادیده گرفته شده و یا به صورت جنجالی به دنیای غرب نمایش داده شده با لطافت و روشنی به ما نمایش میدهد.» عکس: مجید سعیدی – از مجموعه «زندگی در جنگ»
مجموعهٔ «زندگی در جنگ» که به تازگی برندهٔ سومین دورهٔ جایزهٔ لوکاس دولهگا هم شده بود تابستان امسال در جشنوارهٔ پرپینیان فرانسه به نمایش درآمده و پیش از آن نیز موفق به کسب جوایزی چون ورلدپرس فتو ۲۰۱۳، جایزهٔ یونیسف ۲۰۱۰ و جایزهٔ مرکز عدالت و حقوق بشر رابرت اف. کندی هم شده بود. براساس فراخوان این مسابقه که امسال چهارمین دورهٔ آن برگزار شد، مجموعه آثار برندهٔ هر سال در قالب کتاب منتشر و در سراسر جهان توزیع خواهد شد. مراسم رونمایی از کتاب عکس مجید سعیدی با عنوان «زندگی در جنگ»، همراه با افتتاح نمایشگاه آثار منتخب آن با حضور عکاس اواسط اکتبر ۲۰۱۴ در مرکز مستند برانکس در نیویورک برگزار خواهد شد.
عکس: Valerio Bispuri
به جز مجید سعیدی امسال چهار عکاس دیگر هم به مرحلهٔ نهایی راهیافته بودند که در نهایت موفق به کسب جایزهٔ ۲۰۱۴ نشدند. والریو بیسپیوری (ایتالیا، ۱۹۷۱) با مجموعه عکسی به نام «دربندها: سفری به زندانهای آمریکای جنوبی» یکی ازاین فینالیستها بود. او طی ده سال گذشته سفرهای زیادی به کشورهای آمریکای جنوبی داشته و در این مدت از زندانهای مخوف کشورهای منطقه همچون شیلی، آرژانتین، اکوادور، ونزوئلا، برزیل، اروگوئه و کلمبیا عکاسی کرده و شرایط غیرانسانی و نامناسب نگهداری زندانیان در این ندامتگاهها را به تصویر کشیده است. به عنوان مثال در یکی از عکسهاه که در یکی از زندانهای شیلی گرفته شده ۶۵۰۰ زندانی در ساختمانی محبوس هستند که در شرایط استاندارد فقط گنجایش ۲۵۰۰ زندانی را دارد. عکس: Tanya Habjouqa
تانیا هابجوکوآ (اردن، ۱۹۷۵) عکاس فلسطینیتباری است که با مجموعهای به نام «دلخوشیهایی در اشغال» به زندگی روزمرهٔ مردم فلسطین در کرانهٔ غربی رود اردن میپردازد؛ منطقهای که سالهاست در محاصرهٔ ناجوانمردانهٔ رژیم صهیونیستی قرار دارد. او معتقد است زندگی عادی و هر روزهٔ مردم این منطقه در سایهٔ تحولات سیاسی همیشه مورد غفلت قرار گرفته و به زندگی فلسطینیان با نگاهی بسیار سیاستزده نگاه شده است بنابراین او تصمیم گرفته در این مجموعه گوشهای از تلاش این مردم برای رسیدن به آرامش و خوشیهای ناشی از تفریح و شادی در زندگیهایشان را نشان دهد. عکس: Fernando Moreles
مجموعهٔ «شکستن چرخه» کاری از فرناندو مورالس (اسپانیا، ۱۹۶۳) دیگر اثر راهیافته به مرحلهی نهایی بود. این مجموعه دربارهٔ شرایط اسفناک نگهداری افراد در زندان پادمبا در شهر فریتاون کشور سیرالئون است. زندانی که نه تنها بسیار بیشتر از ظرفیت خود پذیرای زندانیان است بلکه در اثر روند قضایی کند و معیوب کشور تعداد زیادی از زندانیان بدون حکم و اتمام دادرسی سالهاست که در این مکان مخوف گیر افتادهاند و حتی برخی از آنها سابقهٔ تا ۵۰ بار حضور در دادگاه را دارند ولی هنوز حکمی نگرفتهاند. این عکاس اسپانیایی ظاهرا سفری به ایران هم داشته است.
عکس: Joao Pina
آخرین عکاس حاضر در مرحلهٔ نهایی هم ژائو پینا (پرتغال، ۱۹۸۰) بود که با اثرش به نام «سایهٔ Condor» موفق به حضور در این فهرست شده بود. مجموعهٔ او دربارهٔ قربانیان عملیاتی مخوف است که به نام Condor شناخته میشود. در دههٔ هفتاد میلادی و زمان اوج جنگ سرد شش کشور آمریکای لاتین شامل بولیوی، آرژانتین، برزیل، اروگوئه، شیلی و پاراگوئه توسط دیکتاتوریهای راستگرا اداره میشدند. در سال ۱۹۷۵ این حکومتها تصمیم میگیرند در عملیاتی مشترک به نام Condor اقدام به پاکسازی گستردهٔ نیروهای چپگرا و مخالفانی کنند که اغلب تحت تاثیر انقلاب کوبا و دو چهرهٔ مشهور آن یعنی فیدل کاسترو و ارنستو چهگوارا قرار داشتند. طبق برخی برآوردها در این عملیات خونین امنیتی و پلیسی طی بیش از ۳ سال دستکم ۶۰ هزار نفر اعدام شدند.
جایزهٔ کتاب عکس FotoEvidence توسط موسسهٔ مستندنگاری FotoEvidence و با همکاری آژانس عکس VII (یکی از تاثیرگذارترین آژانسهای عکس خبری و مستند در جهان) بطور سالانه به یک عکاس مستند و خبری اهدا میشود که با تعهد و شجاعت در کارش به مستندنگاری پدیدههایی اقدام میکند که با عدالت اجتماعی و خشونتهای غیرانسانی در جوامع بشری ارتباط دارند. مجید سعیدی پیش از این در نخستین دورهٔ این جایزه با مجموعهای به نام «قربانیان جنگ افغانستان» دربارهٔ مجروحین مینها و مهمات جنگی در افغانستان یکی از راهیافتگان به مرحلهٔ نهایی بوده است.
افتخار بزرگیه تبریک به جامعه عکاسی
تبریک استاد