بینال عکاسی با یک تاخیر ۵ ساله
آزاده عصاران
بعد از پنج سال همه هستند. درسالن کوچک نمایش فیلم موزه هنرهای معاصر رو به پرده نشسته اند . برخی می دانند نتیجه چیست و برخی شایعات را دوباره می گویند. اینجا یک اتفاق نامعلوم از لحاظ زمانی ! بعد از پنج سال به وقوع می پیوندد. بعد از این همه سال عددی نامعلوم قبل از کلمه دو سالانه عکس ایران می آید که نشان می دهد هنوز نمی دانند چهارمین یا نهمین دوسالانه عکس ایران است که برگزار می شود؟ عکاسان زیادی جمع شده اند تا ببینند و تشویق کنند … داوران هم هستند و اساتید عکاسی هم حضور دارند. چیزی نمی گذرد که با حضور مادر کاوه گلستان نگاه همه اندوهناک می شود و خاطرات زنده..جای یک نفر اینجا خالی است…
مراسم افتتاحیه و اهدای جوایز آخرین دوره بینال عکس ایران با نمایش سه فیلم مختلف آغاز می شود: ” تصویر اعتراض و صدای صلح ” تلفیقی است از عکس های کاوه گلستان در حلبچه و نظرات و خاطرات کاوه در مورد سعید جان بزرگی … فیلم به شکل هنرمندانه ای مونتاژ شده و در یک زمان واحد می تواند یاد و خاطره دو مرد بی ادعا در دنیای عکاسی را زنده کند. بعد… فیلمی درباره محمدحسن سمسار که آلبوم عکس‌های کاخ گلستان را جمع‌آوری و بازیابی کرده است نمایش داده می شود… درپایان هم کلیپی از مراحل داوری عکس ها ، چاپ و پشت صحنه داوری و کار داوران به معرض نمایش در می آید.
فرشید مثقالی ، سیف‌الله صمدیان ، مهران مهاجر و کاووس صادقلو از میان ۷۱۷ شرکت‌کننده، ۴۷۶ نفر مرد و ۲۴۱ نفر زن ، ۱۷۲۵ تک‌اثر و ۳۲۴ مجموعه عکس، ۱۱۶ تک‌عکس و ۲۹ مجموعه عکس از ۱۷۱ نفر را برای شرکت در نمایشگاه دوسالانه انتخاب کرده اند.
آثار انتخاب شده توسط احمد عالی، فرشید مثقالی، مهران مهاجر، محمود کلاری، محمد اسلامی‌راد، اسماعیل عباسی و محمد ستاری، داوری شده است.
دوسالانه با دبیری بهمن جلالی و مدیریت اجرایی رضا نامی به برگزیدگان اول تا سوم، از یک تا سه‌ماه بورس مطالعاتی فرانسه همراه با تندیس دوسالانه اعطا کرد.
راه‌یافتگان به مرحله‌ی نهایی چهارمین دوسالانه عکس ایران، در آخرین روزهای سال ۸۲، مشخص شده‌اند و قرار بود زمان برپایی نخستین دوسالانه ۸۳، دوم اردیبهشت‌ماه باشد؛ اما به دلیل مشکلات مختلف این مساله با تاخیر انجام شد؛
در بخش نخست لوح افتخار دوسالانه به آتیه نوری، نیما علیزاده و ابراهیم خادم‌بیات و محسن غلامی اهدا شد.
در بخش دوم لوح افتخار دوسالانه و پنح سکه بهارآزادی به علی اسدی‌رمی (در برابر فردا)، سعید محمودی (بدون عنوان)، سعید محمودی‌ازناوه و حسن رجبی‌نژادمقدم برای اثر مال‌فروشان، تعلق گرفت.
در بخش سوم این دوسالانه، تندیس دوسالانه لوح افتخار و از یک تا سه ماه بورس مطالعاتی به ترتیب از نفر اول به محمد خزاعی، مهدی عراقچیان و پیمان هوشمندزاده اختصاص پیدا کرد.
مرحله دوم این مراسم در محل گالری خیال فرهنگستان هنر ادامه پیدا کرد.
محل برگزاری و نمایش عکس های پذیرفته شده در این گالری است. یک دور کامل و با دقت که می زنی می بینی عکس خبری تنها چیزی است که در این نمایشگاه وجود ندارد و جایش را عکس هایی با ترکیب بندی های عجیب ، نورپردازی غریب وتلاش های خلاقیت مدارانه گرفته. زلزله بم هم واقعه ای است که در این نمایشگاه حضور سمجی دارد. کادربندی ها به شکل جدیدی حکایت از تلاش عکاسان جوانمان برای اثبات دیدی جدید دارند؛ پاها ، کادرهای نیمه ، نورهای تند ، کولاژ، بازی با اشیای ساده ،تصاویر ناواضح و فولو ،ریتم و بافت ، عکس های خانوادگی و مفاهیم مربوط به هنر مفهومی یا کانسپتچوال آرت مواردی است که در اکثر عکس ها ثابت است. گویا عکاسانزمان زیادی را به پرورش و گرفتن عکس هایی گذرانده اند که بیش از هر چیز مقدمه چینی و تلاش برای نور و کمپوزسیونش وقتشان را گرفته . بعضی ها هم از سادگی خود به تنهایی یک سبک محسوب می شوند. اکثر این عکاسان ، از دل مطبوعات آمده اند و کارشان فتوژورنالیسم است در حالی که در بینال بخشی برای عکس خبری یا اسپات نیوز در نظر گرفته نشده. بنابراین عکس های کاملا خبری مربوط به زلزله بم یا اتفاقات خاص کشورمان به شکل کولاژ یا مجموعه عکس های یک جا ، جمع شده اند تا مفهومی بیش از خبررسانی را برسانند.
کنار هر تابلوو قاب عکس که می ایستی ، زمزمه های مشکوکی به گوشت می رسد..اعتراض های شخصی به داوری ، تحلیل عکس ها و اینکه چرا باید عکس فلان عکاس در نمایشگاه نباشد ! حرف و حدیث هایی هم در مورد استعفای اسماعیل عباسی یکی از داوران بینال شنیده می شود و نتیجه گیری افرادی که دسته دسته گوشه های گالری ایستاده اند و از دور به عکس های روی دیوار ها نگاه می کنند.
مهم ترین مشکل این بینال در زمان فعلی عدم اطلاع رسانی دقیق و به روز است. در جامعه ای که شایعه حرف اول را می زند ، بهترین کار اطلاع رسانی و بستن همه درهایی است که پشت صحنه های غیرواقعی را می سازد.
شاید دوره بعد با همه این تجارب و تبلور این همه خلاقیت و نیروی جوانی ، اتفاق های خوب تری بیفتد ..چیزی شبیه همه بینال های بین المللی با همه استانداردهای واقعی اش…بینالی همزمان با انستار کتاب نمایشگاه و قفل کردن همه شایعات . نمایشگاهی با تعیین و مشخص بودن کارگاه های آموزشی و سخنرانی ها و … و نظم …