درآمدی بر تفکر انتقادی

توضیحات

«انسان در جهان، رویاروی داده‌ها و اطلاعات قرار می‌گیرد. زیستن انسانی، از یک منظر به معنای «پردازش» داده‌ها و اطلاعات است. امروزه به علت «انفجار بزرگ» داده‌ها و اطلاعات در فضای مجازی بی‌وقفه در حال گسترش، رپردازش دقیق این‌ها هر چه دشوار‌تر و پیچیده‌تر می‌شود: داده‌ها و اطلاعاتی که اگر آگاهانه پردازش نشوند جز به اضطراب، سراسیمگی، ابهام، پریشان اندیشی، ندانم گرایی، بی‌عملی و… نمی‌انجامند. داده‌ها و اطلاعات پردازش نشده بر هم انباشته می‌شوند. انباشتگی داده‌ها و اطلاعات دانایی نیست. اولین گام رسیدن به دانایی پردازش منطقی داده‌ها و اطلاعات است.»
با این نظر اولیه، حسن قاضی مرادی در کتاب «درآمدی بر تفکر انتقادی» شیوه تفکر انتقادی را همچون شیوه ای برای رسیدن از پردازش داده‌ها و اطلاعات تا داوری هدفمند و خودتنظیم گر معرفی می‌کند. او معتقد است یکی از نابسامانی‌های فکری در جامعه ما توجه عمده به محتوای تفکر و غفلت از شیوه تفکر است. در حالی که او معتقد است اگر محتوای تفکر ما قرار است با دانایی شناخته شود، رسیدن به دانایی جز از طریق تسلط بر شیوه تفکر انتقادی ممکن نیست. او براین باور است که به جای این شیوه تفکر، شیوه تفکر غیرانتقادی است که در جامعه ما پررنگ است.
پس در این کتاب به مقایسه این دو شیوه تفکر می‌پردازد. جدا از فصل اول که نویسنده به تعریف و اهمیت تفکر انتقادی اختصاص داده، در شش فصل بعد، این دو شیوه تفکر در سه حوزه با هم مقایسه می‌شوند: اول اصول تفکر انتقادی در برابر اصول تفکر غیرانتقادی، دوم ویژگی‌های اندیشمند انتقادی در برابر ویژگی‌های اندیشمند غیرانتقادی و سوم مهارت‌های تفکر انتقادی در برابر مغالطه‌های تفکر غیرانتقادی. برای مثال نویسنده برای اندیشمند انتقادی هشت ویژگی در نظر می‌گیرد: کنجکاوی، ذهن باز، حقیقت جویی، انصاف، تحلیلگری، انتظام فکری، اعتماد به خود و بلوغ فکری: در برابر این هشت ویژگی، ویژگی‌های اندیشمند غیرانتقادی را چنین برمی شمارد: بی‌تفاوتی، ذهن بسته، حقیقت گریزی، بی‌انصافی، کتره یی اندیشی، پریشان اندیشی، بی‌اعتمادی به خود، نابالغی در اندیشه ورزی. پی گفتار کتاب، عنوان «حماقت و دانایی» دارد. او با شرحی بر حماقت و دانایی می‌کوشد این نظر خود را تبیین کند که اگر قلب تفکر انتقادی، پرسشگری است، محور تفکر غیرانتقادی، ناپرسشگری است: اولی به دانایی می‌انجامد و دومی به حماقت.

.

اطلاعات بیشتر