اختصاصی «سایت عکاسی» – در ژانویه سال ۱۸۳۹ میلادی، لویی داگر اختراع خود داگروتیپ (نخستین شیوهی عکاسی) را در آکادمی علوم فرانسه در پاریس ثبت کرد. چند ماه بعد یعنی در ۱۹ آگوست در یک گردهمایی عمومی عکاسی به مردم پاریس و جهان معرفی شد. حدودا در یکی دو دهه اخیر، از این تاریخ به عنوان روز عکاسی در تعدادی از کشورها نام برده میشود که البته رویدادی جهانی و فراگیر نیست. به بهانه این روز بد نیست نقبی به تاریخ بزنیم:
– نخست اینکه فرایند داگروتیپ تفاوتهای معناداری به لحاظ تکنیکی با عکاسی امروز (چه دیجیتال و چه آنالوگ) داشت. تصویر به دست آمده در این روش بر روی فلزی صیقلی شکل میگرفت که بیشتر به حکاکی روی فلز میمانست تا تصویر امروزی که از عکاسی در ذهن داریم. در ضمن داگروتیپ تک نسخه بود و امکان مهم عکاسی امروز یعنی تکثیر را نداشت.
– به هیچ وجه اختراع عکاسی حاصل نبوغ فردی داگر نبود. تقریبا از قرن ۱۷ به بعد بسیاری از افراد دنبال ثبت تصویر حاصل از اتاقک تاریک بودند و تعدادی هم در اوایل قرن ۱۹ موفق شده بودند به آن دست یابند. استیو ادواردز در کتاب عکاسی مینویسد بعد از اعلام رسمی عکاسی در آکادمی علوم پاریس همزمان ۲۴ نفر مدعی شدند که توانستهاند به روشهای مشابه و متفاوتی به فرایند عکاسی دست پیدا کنند. از جملهی این افراد رومو فلورانس فرانسوی که در برزیل اقامت داشت، تالبوت در انگلستان و ایپولیت بایار در فرانسه بودند.
بایار که سخت از زد و بند آکادمی با داگر ناخشنود بود و احساس میکرد که در حق او اجحاف شده است. (چراکه همزمان یا حتی پیش از داگر توانسته بود به شیوهی متفاوتی به فرایند عکاسی برسد) در عکسی به نام «مرد غرق شده» از خود به شکل مردی مرده عکس گرفت و در پشت عکس چنین نوشت:
«جسدی که اینجا میبینید، جسد آقای بایار است، مخترع فرایندی که هم اکنون در حال تماشایش هستید. تا جایی که میدانم این پژوهشگر خستگی ناپذیر حدود سه سال است که این کشف خود را به کار میگرفته. دولتی که تنها در مورد مسیو داگر بسیار بخشنده بود، گفته نمیتواند کاری برای مسیو بایار انجام دهد و این بی نوایِ بیچاره خودش را غرق کرد. آه از بوالهوسی های زندگی بشر… ! او چند روزی در مرده خانه بوده و هیچ کس، نه او را شناخته و نه دنبالش آمده است.
خانمها و آقایان، بهتر است شما بروید، مبادا شامه تان اذیت شود، همانطور که مشاهده میکنید، صورت و دستهای این مرد شریف در حال تجزیه شدن است.»
اگر بایار خالق عکاسی نبوده باشد (یا به نام او ثبت نشده باشد) اما نخستین عکاسی بود که عکاسی صحنهپردازی، عکاسی از خود و بهرگیری غیرواقعی از واقعیت عکاسانه را باب کرد که این آخری اهمیتی دارد همپای اختراع خود عکاسی.