مسعود زنده‌روح کرمانی، عکاس و مدرس دانشگاه در گفتوگو با خیر ایران با بیان اینکه مطمئنم جشنواره ملی عکس نیکوکاری موفق می‌شود، گفت: این جشنواره مردم را با واقعیت‌های نیکوکاری در ایران آشنا می‌کند و از حالا باید برای دورۀ دوم آن برنامه‌ریزی کرد.
نخستین جشنوارۀ ملی عکس نیکوکاری با موضوع نیکوکاری در جامعۀ ایرانی و با همت مرکز فرهنگ نیکوکاریِ خیر ماندگار (وابسته به بنیاد خیریه راهبری آلاء) در سه بخش مستند، عکاسی هنری معاصر و بخش ویژه، در حال برگزاری است.
گسترش توجه عمومی به فرهنگ نیکوکاری، ترویج نگرش به فرهنگ نیکوکاری در رویدادها و جریان هنری کشور، گسترش دغدغه و همبستگی اجتماعی در سطح نخبگان، انجمن‌ها و نهادها با فرهنگ نیکوکاری، نمایش بخشی از زیبایی‌ها، فواید و تأثیرات نیکوکاری برای فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی در جامعه و توسعۀ جریان تولید آثار هنری با موضوع نیکوکاری برای گسترش فرهنگ خیرخواهی و حفظ ارزش‌های نوع‌دوستی از اهداف این جشنواره است.
همزمان با برگزاری این رویداد، مسعود زنده‌روح کرمانی؛ عکاس و مدرس دانشگاه در گفتوگو با پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران اظهار کرد: به نظرم نیکوکاری ربطی به یک جامعۀ واحد و یا جایی خاص ندارد. نیکوکاری یک رفتار جهانی است که شامل همه مردم می‌شود. رفتار نیکوکاری و احسان به شکل‌های گوناگون وجود دارد. این رفتار در فضاهای اجتماعی، مذهبی و بعضاً در فضاهای سیاسی دیده می‌شود.
زنده‌روح کرمانی گفت: وقتی اتفاقی مثل گرسنگی در سودان یا جنگ در جایی رخ می‌دهد، فضاهایی برای زندگی مردم ایجاد می‌شود. یکی از کارهای سازمان ملل، نیکوکاری است. پس نیکوکاری وابسته به یک کشور و جامعه خاص نیست، بلکه یک رفتار اجتماعی است که در تمام ادوار اتفاق می‌افتد و خواهد افتاد.
سه جنبه از نیکوکاری در ایران
این عکاس با بیان اینکه نیکوکاری در ایران سه جنبه یا شاخص دارد، عنوان کرد: یک جنبه، نیکوکاریِ سنتی است که به وقف ختم می‌شود. وقف هم نوعی نیکوکاری است. ممکن است وقف شامل یک مزرعه باشد یا ساختمان، بیمارستان و مدرسه؛ به هر حال فرقی نمی‌کند. به هر حال افراد با نگاه‌های مذهبی و سنتی خود وقف را انجام دادند ، می‌دهند و خواهند داد. طبیعتاً برای این وقف، تشکیلات و سازمانی وجود دارد که اوقاف بتواند آنچه وقف شده است را اجرا کند.
وی ادامه داد: جنبه دوم کمی از حالت سنتی بیرون می‌آید و مدرن می‌شود. بنگاه‌ها یا موسسات خیریه که سازمان یافته‌اند در این بخش جای دارند. این خیریه‌ها، کمک‌های دولتی یا مردمی را جمع می‌کنند و به بخش‌ها و افراد مورد نیاز مثل ایتام و بچه‌های بی‌سرپرست و افراد کم‌توان و … ارائه می‌دهند. یک بخش دیگر هم وجود دارد که کمتر دیده می‌شود و کمتر سازمان‌یافته است. این بخش شامل کسانی است که خودشان به دور از هرگونه نهاد و ارگان کار نیکوکاری انجام می‌دهند؛ مثلاً افرادی که مدرسه‌ای در منطقه‌ای دور افتاده به یاد پدر و مادرشان احداث می‌کنند در این بخش قرار می‌گیرند.
این عکاس اظهار کرد: خانواده‌ای که یتیم‌خانه، دانشگاه و یا بیمارستان می‌سازند در بخش سوم نیکوکاری جای دارند. این افراد زیر مجموعه نهاد، ارگان و سازمان خاصی نیستند. در این بخش کمک‌ها شکل کاملاً مردمی دارد. بعضاً خیلی کمک‌ها در این بخش صورت می‌گیرد. افراد زیادی به خانواده‌های بی‌سرپرست و بد سرپرست کمک می‌کنند و هیچ نهاد ارگان، سازمان و مجموعه‌ای از کار آن‌ها مطلع نیست. افراد زیادی بر اساس نگاه خود، دوست ندارند کارهای خیر و کمک‌هایی که می‌کنند را جایی عنوان یا ثبت کنند. در حقیقت آن‌ها سعی می‌کنند طوری از خود، رفتار نیکوکاری و احسان به جای بگذارند که کسی مطلع نشود.
زنده‌روح کرمانی درباره جشنواره ملی عکس نیکوکاری گفت: این جشنواره باید کلیات و همه جنبه‌های نیکوکاری را در نظر بگیرد و بتواند به کلیاتی برسد که در آن همه طیف‌هایی را که نیکوکاری انجام می‌دهند، ببیند. یک بخش عمده‌ای از این امر مربوط می‌شود به تاریخ تصویری این مملکت. تاریخ تصویری، عکاسی و فیلم مستند را در برمی‌گیرد. شاید این نگاه مستندگونه است که می‌تواند خیلی از موارد را دور خود جمع کند و نشان دهد. برخی فکر می‌کنند نیکوکاری حتماً اتوماتیک‌وار انجام می‌شود، اما از طریق عکس می‌بینند و بیشتر با واقعیتی که وجود دارد، آشنا می‌شوند.
این مدرس عکاسی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های که عکس دارد، مستندگونگی است، افزود: گاهی عکس دچار این گرفتاری می‌شود که عکاس نمی‌تواند خیلی از رفتارها را مستند تصویری کند و طبیعتاً به سمت ساختار هنری می‌رود، ساختاری که در آن ایده و فکر به شکل مجموعۀ تصویری به نمایش در می‌آید. این یکی از گرفتاری‌های عکاسی است که گاهی می‌بینید در فیلم مستند هم وجود دارد. به عبارتی در مستند گاهی موضوع آنقدر اهمیت پیدا می‌کند که قالب سینمایی به خود می‌گیرد.
به شکل تک‌عکس نمی‌توان نیکوکاری را نشان داد
زنده‌روح کرمانی اظهار داشت: طبیعتاً وقتی در عکاسی شما نتوانید به شکل مستندگونه کارها را انجام دهید، به شکل اندیشه، تفکر و ایده هنری آن فکر را پیاده می‌کنید. در جشنواره ملی عکس نیکوکاری، بحث احسان و نیکوکاری در قالب هنری ایجاد شده است. این بحث به شکل مجموعه دیده شده است، زیرا به شکل تک‌عکس نمی‌شود آن رفتار را بیان کرد.
وی خاطرنشان کرد: فرض کنید کسی یک مدرسه در جایی ایجاد کرده است. طبیعتاً چهار عکس از آن مدرسه گرفته شده است اما تاثیری که آن مدرسه در آن منطقه گذاشته و توانسته است سواد آن منطقه و زندگی آنجا را تغییر دهد، با عکاسی مستند جوابگو نیست. شاید اینجاست که بخش قالب هنری جلو می‌آید و با استفاده از تمام ایده‌هایی که خلق‌کننده آن مجموعه دارد، می‌تواند آن را را به شکل بهتر نشان دهد.
از حالا برای دورۀ دوم جشنواره برنامه‌ریزی کنید
زنده‌روح کرمانی در پاسخ به این سؤال که برای هر چه پربار شدن جشنواره ملی عکس نیکوکاری چه راهکاری ارائه می‌دهید، گفت: برای هرچه پربارشدن جشنواره و تداوم آن رعایت نکاتی لازم است. بزرگترین مشکلی که برخی از جشنواره‌های این کشور دارند، این است که دوره‌های اولیه خیلی خوب اجرا می‌شود اما دوره‌های بعدی این چنین نیست.
وی با بیان اینکه مسئولان و برگزارکنندگان یک جشنواره باید به فکر تداوم آن جشنواره باشند، عنوان کرد: بهترین حالت این است که مسؤلان جشنواره عکس نیکوکاری از حالا برای دوره دوم آن برنامه‌ریزی کنند. آن‌ها باید زمان، امکان فراخوان و اهداف دور دوم را بازتر کنند.
مطمئنم جشنواره عکس نیکوکاری، موفق می‌شود
زنده‌روح کرمانی با اشاره به اینکه جشنواره ملی عکس نیکوکاری شروع یک کار است، بیان کرد: طبیعتاً دیکته نانوشته غلط ندارد، اما وقتی نوشته شود ممکن است خیلی غلط داشته باشد که قابل رفع برای دوره بعدی باشد. این دوره جشنواره عکس نیکوکاری پلۀ آغازین است. برگزارکنندگان آن باید از حالا به فکر دوره دوم باشند. در این صورت طبیعتاً دوره دوم پربارتر برگزارخواهد شد.
این مدرس عکاسی در پایان پیشنهاد کرد: جشنواره ملی عکس نیکوکاری باید یک زمان ثابت و تقویم جشنواره‌ای داشته باشد. در فاصله برگزاری دوره اول تا دوم، به نشست‌ها، صحبت‌ها و راهکارهایی برای بهتر برگزار شدن و پربار شدن آن نیاز است. مطمئنم جشنواره ملی عکس نیکوکاری با تیم داوران و دبیری که دارد، موفق می‌شود و مجموعه خوبی هم انتخاب می‌کند. از همه این‌ها مهم‌تر، این است که مسؤلان آن از الان فکر کنند برای سال بعد و دوره بعدی. همچنین برگزارکنندگان می‌توانند در کنار عکس، فیلم‌های کوتاه نیز به جشنواره اضافه کنند که شکل پربارتری به خود بگیرد.
گفتوگو از مریم داوری، دبیرخانه جشنواره عکس نیکوکاری