در قوانین بسیاری از کشورها،‌ با استناد به آزادی های مدنی و پذیرش نقش عکاسی در بالابردن امنیت عمومی،  عکاسی در فضای عمومی به عنوان یک حق قانونی محترم شمرده شده است و در بعضی کشور ها نیز عمدتا این موضوع یا از نظر قانون مسکوت مانده است و یا از نظر قانونی و فرهنگی محدود شده است. در جهان امروز قوانین همواره باید از شهروندان پیشرو‌تر باشند.‌ بررسی و مطالعه‌ی تجربیات کشورهای دیگر می تواند تصویر روشن تری نسبت به حقوق عکاسان در اختیار ما بگذارد و راهگشای ما برای تصویب قوانین پیشرو و کارآمد در آینده باشد. متن زیر ترجمه‌ی مقاله ای است که در وبسایت اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا[۱] در خصوص حقوق عکاسان که توسط محمد فلاح نیا عکاس مستند و مربی عکاسی، ترجمه شده است.

حقوق شما به عنوان عکاس:

عکاسی از چیزهایی که به وضوح در فضاهای عمومی قابل مشاهده هستند،‌ یک حق تصریح شده در قوانین آمریکا است و شامل ساختمان های فدرال، امکانات حمل و نقل، ساختمان های پلیس و سایر اماکن دولتی است. با این حال متاسفانه افسران مجری قانون وجود دارند که مردم را از عکاسی در فضاهای عمومی منع می‌کنند و ‌عکاسانی که از دستور اطاعت نمی‌کنند را مورد آزار و اذیت و بازداشت قرار می‌دهند.

  • شما حق دارید در مکان های عمومی که به صورت قانونی در آن حضور دارید، از هر سوژه ای که در معرض دید است، عکاسی کنید. این قانون شامل ساختمان های فدرال، امکانات حمل و نقل و پلیس می شود. عکاسی از اماکن عمومی، نوعی نظارت عمومی بر دولت محسوب می شود و در یک جامعه‌ی آزاد دارای اهمیت است.
  • در املاک خصوصی، مالک ممکن است قوانینی را در راستای محدود کردن عکاسی وضع کند. اگر این قوانین را رعایت نکنید، مالک می‌تواند شما را از ملک اخراج کنند و در صورت عدم تکمین، به موجب قانون به علت تجاوز به ملک بازداشت می‌شوید.
  • در حالت عادی افسران پلیس بدون حکم توقیف نمی‌توانند عکس‌ها یا فیلم‌های شما را توقیف کنند و یا درخواست مشاهده‌ی آن ها را داشته باشند. البته اگر بنا بر دلیلی دستگیر شوید، ممکن است محتویات تلفن شما توسط پلیس مورد بازرسی قرار گیرد، هرچند که حدود قدرت قانونی آن ها برای انجام این کار تصریح نشده است. به علاوه چنانچه پلیس به طور مستدل و با حسن نیت باور دارد که دوربین حاوی شواهد جرم یک مجرم (غیر از خود پلیس) است، دادگاه ممکن است توقیف دوربین را تایید کند. (در این جا نیز تصریح نشده است که برای مشاهده‌ی آن ها نیاز به مجوز دارند یا خیر.)
  • پلیس تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند عکس ها یا ویدیوهای شما را پاک کند.
  • افسران پلیس می توانند به طور قانونی به شهروندان دستور دهند فعالیت‎هایی که آشکارا مغایر قانون است را متوقف کنند. اما افسران حرفه‌ای همواره متوجه هستد که هر عملیاتی در معرض نظارت عموم، از جمله شهروندانی است که از آن ها عکس می‌گیرند.
  • توجه داشته باشید که حق عکاسی، به شما اجازه نمی‌دهد که قوانین دیگر را زیر پا بگذارید. به عنوان نمونه، اگر برای عکاسی به صورت غیر مجاز به جایی وارد شوید، به تخلف از قوانین متهم‌ می‌شوید.

اگر به خاطر عکاسی، بازخواست یا بازداشت شدید:

  • همواره مودب باشید و هرگز به صورت فیزیکی با پلیس درگیر نشوید.
  • اگر به خاطر عکاسی بازخواست شوید، بتهرین سوال این است که بپرسید: ؛آیا آزادم که بروم؟؛ اگر افسر بگوید نه، در آن صورت شما بازداشت هستید، کاری که طبق قانون پلیس نمیتواند خود سرانه و بدون ظن مستدل به جرمی که در شرف و یا در حال انجام آن هستید انجام دهد. تا زمانی که شما درخواست ترک آن جا را نکنید، مطابق قانون رفتار شما به عنوان همکاری داوطلبانه تلقی می‌گردد.
  • اگر در بازداشت هستید، مودبانه بپرسید که مظنون به ارتکاب چه جرمی هستید. همچنین به افسر یادآوری کنید که بر اساس اصلاحیه اول قانون اساسی عکس گرفتن حق شماست و ظن مستدل به فعالیت مجرمانه محسوب نمی‌شود.

ملاحظات ویژه فیلمبرداری

ضمن محترم شمردن فیلمبرداری، تمایز قانونی مهمی بین ثبت تصاویر (که کاملا مورد حمایت قرارگرفته است) و ضبط صدا که در برخی ایالت ها تحت قوانین ایالتی استراق سمع محدود شده است، وجود دارد.

  • قوانین استراق سمع عموما با هدف حفاظت از حریم خصوصی تنظیم شده اند. با این حال در اکثر شرایط ضبط صدای پلیس قانونی است.
  • در ایالت هایی که رضایت یکی از طرفین برای ضبط مکالمه کفایت می کند، به راحتی و بدون نقض قوانین استراق سمع می توانید مکالمات خود با پلیس را ضبط کنید. (چرا که شما یکی از طرفین هستید.)
  • اگر شما فقط ناظر هستید و نه بخشی از طرفین گفتگو و یا در ایالت هایی هستید که ضبط صدا فقط در صورت رضایت دو طرف امکان پذیر است، قانونی بودن ضبط صدا به این بستگی دارد که آیا ممنوعیت فقط شامل زمان‎هایی است که ادله مستدل برای نقض حریم خصوصی وجود دارد و یا شامل تمام شرایط می‌شود. تغریبا در تمام ایالت ها شرایط یکسان است و هیچ دادگاه ایالتی اعلام نکرده است که افسران پلیس هنگام خدمت در فضای عمومی از این قوانین مستثنی هستند. ایالت ایلینیوز ضبط صدا را جدای از مساله‌ی نقض حریم خصوصی به طور کلی ممنوع اعلام کرده است اما اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا در ایلینویز، این قانون را به خاطر نقض متمم اول قانون اساسی در دادگاه به چالش کشیده است.
  • اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا، متعقد است قوانینی که ضبط اظهارات عمومی مقامات دولتی را بدون رضایت آن‌ها ممنوع می کند، آزادی های تاکید شده در متتم اول قانون اساسی را نقض می کنند.

عکاسی در فرودگاه

عکاسی به عنوان کنترلی بر قدرت دولتی در بحث امنیت خطوط هوایی نقش دارد.

اداره امنیت حمل و نقل هوایی[۲] عکاسی را تا زمانی که تداخلی با عملیات کنترل نداشته باشد، در داخل و اطراف پست های بازرسی خطوط هوایی مجاز می‌داند. این ارگان، عکاسی از مانیتور های امنیتی را منع کرده است. هرچند با توجه به این که این مانیتورها به وضوح در معرض دید عموم مسافران قراردارند، مشخص نیست که مبنای قانونی این محدودیت ها چیست.

اداره امنیت حمل و نقل هوایی،‌ هشدار داده است که در فرودگاه های محلی ممکن است قوانین محدود کننده ای وجود داشته باشد که توسط این ارگان وضع نشده است. مشخص‌کردن این که کدام محل یا مقام فرودگاهی چنین قوانینی وضع کرده است،‌ دشوار است. بنابر این اگر به شما گفته شود که اجازه‌ی عکاسی در فرودگاه ندارید، بپرسید که مرجع قانونی این محدودیت چیست.

در پایان باید اشاره کرد که اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا، معتقد است ایجاد محدودیت های عکاسی در مناطق عمومی فرودگاهی،‌ فاقد وجاهت قانونی و مغایر قانون اساسی است.


[۱]–  ACLU، American Civil Liberties Union ، اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا سازمان غیرانتفاعی می‌باشد که بر روی امور قضایی و ارتباطات این اتحادیه و همچنین بر روی موضوع لابی‌گری در قوه مقننه تمرکز دارد.  این اتحادیه مأموریت خود را دفاع و حفاظت از حقوق فردی و آزادی‌های تضمین شده در قانون اساسی آمریکا اعلام کرده‌است.

[۲] – TSA: Transportation Security Administration