این مجموعه مقالات آموزشی در نشریه بین‌المللی عکاسی «کشف طبیعت و حیات‌وحش» منتشر شده است. هدف از ارایه این مقاله آموزشی ۱۳ قسمتی، بیان جزئیات روش‌ها و اصول عکاسی در طبیعت و روشن کردن روش‌های به‌دست آوردن مهارت‌های لازم در این شاخه از عکاسی است. با آموزش‌های قدم به قدم و بررسی توصیه‌های عکاسان پیشرو، بهترین این راهکارها را در قسمت‌های مختلف این مبحث بررسی خواهیم کرد.

سادگی و زیبایی

 در ابتدا بهتر است یک تصور رایج ولی اشتباه را بررسی کنیم. برای ثبت عکس خوب، داشتن دوربین خوب و حضور در منطقه جغرافیایی مناسب فقط سهم بسیار کوچکی در موفقیت شما دارند. همچنین محدود ماندن در چهارچوب قوانین، خلاقیت شما را از بین می‌برد. اما فراگرفتن قوانین و راهکارهای تجربه شده تاثیر بسیار خوبی در کیفیت عکاسی شما خواهند داشت. در انتهای این مباحث چند قسمتی آموزشی‌، عکس‌های شما از گنجشکان نزدیک به محل زندگی‌تان باید جذاب‌تر و چشم‌نوازتر از عکس‌های گردشگری خیلی از اشخاص در پارک‌های ملی آفریقا باشند. 


درس اول: زیبایی در سادگی است

  در اولین قدم، باید تمام بی‌نظمی‌ها و شلوغی‌ها را از تصویر خود برداریم. یک عکس زیبا باید مانند یک چشمه آب شفاف باشد. یک تصویر ساده تاثیر و گیرایی بسیار بیشتری از تصاویر شلوغی دارد که در آن عناصر ناخواسته و مزاحم چشم بیننده را آزار می‌دهند. به‌یاد داشته باشید که نقاط اضافی و مزاحم در عکس، چشم بیننده را به سرعت خسته و از دیدن عکس و هدف اصلی عکاس دور می‌کند. راه‌حل این است که یک عکس ساده و بدون عناصر اضافی به نمایش بگذارید. همه عناصر موجود در کادر باید در خدمت ترکیب‌بندی و موضوع عکس شما باشند. ترکیب و کادر عکس خود را به نحوی انتخاب کنید که عناصر اضافی مانند شاخه‌ها، زباله‌ها، سیم برق و… (به شرطی که بخشی از موضوع شما نباشند) در کادر حضور نداشته باشند. برای ثبت سوژه خود ابتدا به هدف خود از ثبت آن عکس فکر کنید، زوایای مختلف را برسی کنید تا متوجه شوید ثبت تصویر از کدام زاویه و با حضور کدام عناصر بیننده را به سمت هدف شما از ارایه آن عکس هدایت می‌کند.

۱- سادگی و زیبایی

این قانون ساده را همیشه بیاد داشته باشید: عکس خود را ساده و زیبا ثبت کنید. «بنس ماته» (Bence Máté) از عکاسان برتر طبیعت در سال ۲۰۱۰:. وقتی که می‌خواهید کادری را به تصویر بکشید از خود بپرسید چه چیزی را در این عکس می‌خواهید بیان کنید؟ با فکر کردن به جواب به سراغ عناصر اضافی موجود در کادر رفته و کادر را به نحوی انتخاب کنید که کمترین عناصر بی‌ارتباط در عکس دیده شوند. 



عکس بالا یکی از عکس‌های بنس ماته است که برنده جوایز متعددی در مسابقات عکاسی طبیعت شده است، به نظر شما چه چیزی وی را ترغیب به انتخاب این موضوع برای عکاسی نموده است؟ مشخصا چشم‌های مار. 
برای اینکه موضوع اصلی عکس به خوبی برای بیننده جلب توجه کند، عکاس سعی نموده فقط چشم‌ها را با وضوح کامل ثبت نموده و سایر عناصر مانند پس زمینه عکس و حتی بدن مار را در عمق میدان لنز قرار داده تا تار دیده شوند و تمرکز اصلی چشم بیننده بر چشمان سوژه باشد. 
عکاس در مورد این عکس می‌گوید: من صرفا قصد داشتنم تا اعضای بدن این مار صرفا به حدی قابل تشخیص باشند که بیننده متوجه شکل آن بشود اما هدف اصلی چشمهای سوژه بود


۲- حتی کمی افراط کنید

  در کادرهایی که برخی از عکاسان ثبت می‌کنند بی‌نظمی و شلوغی زیادی دیده می‌شود. «نیال بنوی» دقیقا برعکس عمل می‌کند و سادگی را بعضا به‌صورت افراطی در عکس‌هایش اجرا می‌کند. البته این سبک کارهای وی صرفا یک مثال (نه الزام) است که منظور نویسنده را برای سادگی به‌خوبی بیان می‌کند. 
 
  «نیال بنوی» (Niall Benvie)، عکاس اهل اسکاتلند: برای آنکه از یک شاخه گل عکاسی کنم، پشت آن از یک پرده سفید استدیویی استفاده کردم و شرایط عکاسی در استدیو رو تقریبا در محیط طبیعی بوجود آوردم. البته می توان در عکاسی از سوژه در مقابل نور شدید و نوردهی بیشتر از حد نرمال نیز شرایط داشتن پس زمینه سفید و سوژه واضح و شفاف را بدست آورد. 

 


۳- ترکیب ‌بندی عکس را به دقت تنظیم کنید

   «دنی گرین» (Danny Green) عکاس طبیعت اهل بریتانیا: به‌یاد داشته باشید که یک عکس معمولی با تنظیم دقیق‌تر ترکیب‌بندی از پشت منظره‌یاب دوربین به یک عکس خاص تبدیل می‌شود. چرخاندن دوربین چند درجه به چپ یا راست و بالا یا پایین برای خارج کردن عناصر مزاحم و به‌دست آوردن زاویه نگاه زیباتر به سوژه. اما برای ساده شدن ترکیب‌بندی عکس زیاده‌روی نکنید بعضی اوقات وجود برخی جزییات یا عناصر، به بهتر دیده شدن سوژه کمک هم می‌کنند. 
 


دنی گرین عکس این موش را در حاشیه  یک پروژه آزمایشگاهی ثبت کرده، ثبت این عکس هنگامی که موش از شاخه ای مملو از میوه‌های کوچک آویزان شده بود ، عکس را بسیار جذاب تر از حالتی کرده که سوژه از یک شاخه بدون میوه آویزان بوده است.

۴- از پاهایتان استفاده کنید
 

 «خوزه رویز» (José B Ruiz) عکاس، نویسنده و مستند ساز اسپانیایی: نباید همان جایی برای عکاسی بایستید که سایرین ایستاده‌اند. هیچ‌وقت فکر نکنید آنها در حال ثبت یک عکس خارق‌العاده هستند. عکاسی از همان‌جایی که توانستید خودرو را پارک کنید نیز موفقیت‌آمیز نخواهد بود. اینکه در یک موقعیت قرار بگیرید و سه‌پایه خود را در آنجا ثابت کنید و عکس بگیرید نتیجه خوبی نخواهد داشت. راه درست این است که به حرکت کردن ادامه دهید و مرتب از منظره‌یاب دوربین به سوژه نگاه کنید تا بهترین زاویه و ترکیب با کمترین عناصر مزاحم را بیابید و یقین پیدا کنید که تمام عناصر موجود در کادر و زاویه نگاه به آنها بهترین حالت نمایش سوژه مدنظر شماست. به‌یاد داشته باشید که عکاس‌ها همیشه باید در حال تحرک باشند، افرادی که تلاش زیادی برای به‌دست آوردن بهترین زوایا می‌کنند موفق‌ترند. 
 


تصویر خوزه رویز به هنگام عکاسی و تلاش برای بدست آوردن بهترین نقطه.

 

۵- قوانین را آگاهانه تغییر دهید

  قوانین و عرف‌های عکاسی را بشناسید. کاربرد و تاثیر هر یک از آنها را بدانید و به‌خوبی تجربه کنید و پس از آن شما می‌توانید قوانین را آگاهانه و متناسب با هدف خود مقداری تغییر دهید و یا بشکنید. 

  لورنت گسلین (Laurent Geslin)، عکاس بریتانیایی: عکاسان با تجربه خود را محدود به قوانین رایج نمی‌کنند. برای دور شدن از کلیشه‌ها و البته به‌صورت هدفمند و آگاهانه به‌هنگام ثبت یک عکس، برخی قوانین را اندکی تغییر می‌دهند تا نتیجه متفاوت به‌دست آورند. اما باید قوانین و دلیل آنها را به‌خوبی دانست تا نتیجه تغییر آن در ثبت به خوبی دیده شود و بیننده تصور نکند که عکاس اشتباه کرده است. 
 


عکس لورنس گسلین از یک روباه در محیط شهری بهترین مثال برای این موضوع است. عکاس به صورت عامدانه سوژه را در ترکیب‌بندی ساده و بدون عناصر مزاحم قرار نداده، بلکه سوژه  اصلی را در مرکز کادر  از یک ترکیب‌بندی شلوغ و پر از عناصری قرار داده که دیگر مزاحم نیستند و در خدمت تصویر قرار گرفته‌اند.


نکات کلیدی: در این قسمت به مرور نکات کلیدی و تاثیرگذار برای به‌دست آوردن ترکیب‌بندی‌های خیره‌کننده می‌پردازیم: 

– هدف از ثبت هر عکس: دقیقا تصمیم بگیرید هدف شما از ثبت یک عکس، نمایش چه چیزی به بیننده است؟ مثال ساده: نمایش دقیق یک پرنده یا گیاه به‌صورت تنها یا نمایش همین سوژه در محیط پیرامون آن؟ اگر ایده مشخصی نداشته باشید، نتیجه خوبی هم نخواهید گرفت. 
– حذف عناصر: به سمت ساده کردن ترکیب‌بندی نهایی خود حرکت کنید و عناصر مزاحم ترکیب‌بندی خود را تا حد امکان کاهش دهید. 
– به جست‌وجو ادامه دهید: همیشه از پشت منظره‌یاب دوربین به جست‌وجو برای یافتن زوایای بهتر یا حذف عناصر مزاحم ادامه دهید. 
– به رنگ‌ها هم توجه کنید: نوع و شدت رنگ عناصر در جلب توجه بیننده تاثیر زیادی دارند. یک عنصر مهم خاکستری بسیار کمتر از یک عنصر مزاحم قرمز جلب‌توجه می‌کند. اگر شرایط سوژه و نور به سرعت در حال تغییر نیست، برای به‌دست آوردن بهترین ترکیب‌بندی وقت بگذارید. 

نکته فنی: از عمق میدان بهره بگیرید. 

  برای ساده‌تر نمایش دادن یک سوژه در عکس، تار دیده شدن پس‌زمینه تاثیر به‌سزایی دارد. برای به‌دست آوردن این شرایط زاویه دوربین را به نحوی انتخاب کنید که بین سوژه و پس زمینه فاصله مناسبی بوده و پس زمینه از عمق میدان خارج شود. 

پایان قسمت اول
منبع: Discover Wildlife

   توضیح مترجم: این متن بصورت اختصاصی برای ماهنامه «سرزمین من» و «سایت عکاسی» ترجمه و تنظیم شده و هرگونه بازنشر جزیی و کلی از آن منوط به کسب اجازه از مترجم است.