حرفه‌ای بودن یا نبودن؛ مساله این است
اکسپو عکس ایران که توسط موسسه فرهنگی هنری صبا برنامه ریزی شده است، یکشنبه دوازده آبان در تهران افتتاح می‌شود و ده روز ادامه خواهد داشت.
آخرین مهلت دریافت اصل آثار هم سی‌ام شهریور ماه اعلام شده است.
رویدادی که به گفته برگزارکنندگان قرار است اولین نمایشگاه حرفه‌ای فروش عکس و رونق دهنده اقتصاد هنر باشد.
علیرضا کیا دربندسری مدیر نخستین اکسپوی عکس ایران درباره دعوت از افراد شاخص حوزه عکاسی به ما می‌گوید: از جمعی به عنوان عکاسان حرفه‌ای، به طور خاص، دعوت کرده‌ایم اما به دلیل این که معتقدم در ایران عکاس حرفه‌ای، به معنی واقعی کلمه، نداریم از شخص خاصی، نام نمی‌برم.
این در حالی است که تعدادی از همین عکاسان شاخص و صاحب نام، از شر کت در اکسپو خودداری کرده‌اند و برگزار کنندگان کماکان در حال تماس و رایزنی با آنها برای شرکت در اکسپو هستند.
بهمن جلالی، از جمله این هنرمندان است. او فراخوانی که موسسه صبا منتشر کرده را دارای ابهامات بسیار می‌داند و می‌گوید: گنگ بودن فراخوان سبب می‌شود که سؤالات زیادی در مورد آن مطرح باشد. باید تفاوتی بین فراخوان یک مسابقه، جشنواره و یا یک بازار عکس وجود داشته باشد. آقایان قبل از انجام کار باید با کارشناسان امر مشورت کنند تا راه و رسم کار را بدانند. در این فراخوان مشخص نیست عکس‌ها را چه گروهی می‌بینند و انتخاب می‌کنند و چه گروهی قیمت‌گذاری را انجام می‌دهند و آیا اشرافی به قیمت‌ها و قیمت‌گذاری روی آثار دارند یا خیر؟
وی اضافه کرد: ما شنیدیم فردی که از امریکا آمده، قرار است این کار را انجام دهد در حالی که امریکا اصلاً بازار عکس موفقی ندارد و بازارهای معتبر عکس، مثل کریستی، در دست انگلیس و فرانسه است.
اما واکنش علیرضا کیا به حضور نیافتن جمعی از هنرمندان در اکسپو این است که: اکسپو عکس ایران، یک جریان فرهنگی است و این که جامعه عکاسی در این جریان فرهنگی شرکت کنند یا خیر بر عهده خودشان است.
او درباره ایرادی که به نحوه قیمت گذاری وارد است می‌گوید: شورایی برای انتخاب و هماهنگی قیمت‌ها وجود دارد که نظرات کلی خود را ارایه می‌دهد و عکس‌های که واجد شرایط ورود به اکسپو نیستند را حذف کرده و عکس‌های مناسب را انتخاب می‌کنند.
وی همچنین درباره چگونگی انتخاب اعضاء شورا گفت: این شورا از ابتدا انتخاب شده بودند اما برای جلوگیری از ایجاد هرگونه شبهه تا پایان افتتاحیه نام اعضای آن را اعلام نمی‌کنیم.
مجتبی آقایی که مدیریت اکسپو عکس وزارت ارشاد را کماکان برعهده دارد می‌گوید: می‌توان به طور قطع گفت کارشناسی وجود ندارد و این دوستان از هیچ فردی که حداقل با جامعه عکاسی ایران آشنا باشد مشاوره نگرفته اند.
او اطلاع رسانی و روند برگزاری اکسپو به این شکل و شیوه را شتابزده ارزیابی می‌کند.
اما پاسخ علیرضا کیا به ایراد در حوزه اطلاع رسانی چنین بود که: ما غیر از فراخوان به ایجاد سایت و تبلیغ اکسپو در نشریات و تبلیغات محیطی اقدام کردیم. وی افزود شهرداری تهران در امر تبلیغات از ما حمایتی نکرد و مجبور شدیم به نصب پوستر به عنوان تنها امکان موجود تبلیغ محیطی بسنده کنیم.
وی تعداد آثار ارایه شده را غیرقابل انتظار ارزیابی کرد و گفت: استقبال از سراسر ایران آنقدر خوب بوده که ما دو بار مجبور به تمدید مهلت ارسال آثار شدیم و گاهی شرکت کنندگان تا دیر وقت برای تحویل آثار خود در این جا منتظر می‌ماندند.
به گفته کیا وجه تمایز این اکسپو با شوی عکسی که در هتل استقلال برگزار شد این است که عکاسان آماتور هم توانسته‌اند به اکسپو راه یافته و امکان نمایش آثار خود را بیابند.
اما آقایی می‌گوید: شرایطی که برای شرکت در اکسپو اعلام شده به گونه‌ای است که آدم احساس می‌کند که عده‌ای دلال این وسط هستند و آنچه اهمیت دارد این است که این کار چقدر موجب کسب در آمد شود.
نکته دیگر که حرف و حدیث‌هایی به دنبال داشت، برگزاری اکسپو از سوی مرکز فرهنگی هنری صبا است.
از آنجا که پیشتر، در سال ۸۵، محمد حسین ایمانی خوشخو، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوع برگزاری نخستین اکسپو عکس ایران، را مطرح کرده و قول برگزاری آن را داده بود. انتظار می‌رفت این گام را آنها بردارند.
بهمن جلالی می‌گوید: برگزاری اکسپو از سوی فرهنگستان هنر در شأن فرهنگستان نمی‌داند و ادامه می‌دهد: من قبلاً هم گفته‌ام باید فعالیت اصلی فرهنگستان تحقیق و پژوهش است و این که با کار تحقیقی و پژوهشی در زمینه‌های مختلف و برگزاری نمایشگاه‌ها در نتیجه آن ها باعث ارتقای فرهنگی شود و در واقع شأن فرهنگستان بالاتر از این است که بازار عکس برگزار کند.
مجتبی آقایی هم می گوید: در واقع یک رقابت غیرحرفه‌ای بین مراکز مختلف ایجاد شده و مؤسسه صبا بر آن شده تا زودتر از مراکز دیگر دست به اقدام بزند که این باعث شتابزدگی در انجام کار شده و از کیفیت کار می کاهد.
او باز هم تاکید می‌کند که: چنین رویداد پراهمیتی باید با برنامه‌ریزی بیشتر و تحقیقات وسیعتر صورت گیرد تا ارزش و اعتبار یک اکسپو بزرگ حفظ شود.
علیرضا کریمی صارمی، مدیر آژانس عکس ایران می‌گوید: تحرکات فرهنگی در هر زمینه‌ای می‌تواند از سوی هر نهاد و مؤسسه‌ای صورت بگیرد و ما باید نکات و جنبه مثبت کار را در نظر گرفته و نیمه پر لیوان را ببینیم؛ چون این گونه حرکات مثبت است و هر چه بیشتر باشد باعث پویایی فرهنگ و هنر و نیز جامعه عکاسی ما خواهد شد.
او هم البته نگران شیوه و روش برگزاری است و می‌گوید: برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی هنری و البته اقتصادی که به آن بسیار نیاز داریم، باید مورد توجه جدی قرار گیرد. اما بررسی نقاط قوت و ضعف آن را به بعد از برگزاری اکسپو موکول می‌کند و می‌گوید: بهتر است جامعه عکاسی در این برنامه‌ها مثل همیشه پرشور و با نشاط شرکت کنند و نیمه خالی لیوان را بعد از اتمام کار ببینند و اگر حرفه‌ای نبود در دوره‌های بعدی شرکت نکنند.
اما آیا بدون در نظر گرفتن مقدمات حرفه‌ای می‌توان نتیجه‌ای حرفه‌ای گرفت؟
شاید فردای برگزاری اکسپو، زمان بهتری برای پاسخ دادن به این پرسش باشد.
سایت عکاسی آماده انعکاس نظرات جامعه عکاسی ایران درباره این موضوع است.
در همین رابطه:
نگاهی به برپایی اکسپو عکس از آغاز تا امروز