A 1954 self-portrait by Vivian Maier, VIVIAN MAIER / MALOOF COLLECTION
به نظر می‌رسد ماجراهای میراث جنجالی ویویان مایر، عکاس اسرارآمیز آمریکایی، پایانی ندارد و هر روز ابعاد تازه‌تری هم پیدا می‌کند.
بعد از داستان جالب کشف اتفاقی آثار او توسط دو دلال هنری اهل شیکاگو و استقبال چشمگیری که از این عکس‌ها شد و نمایشگاه‌های زیادی که از این آثار در سراسر جهان برگزار شد و ویویان مایر پس از مرگش ناگهان تبدیل به یکی از چهره‌های مطرح عکاسی خیابانی قرن بیستم شد حالا نوبت به گشایش یک پروندهٔ حقوقی و مجادلهٔ کپی‌رایت بر سر آثار او رسیده است.
طبق اعلام نیویورک‌تایمز، در قانون فدرال کپی‌رایت آمریکا بندی هست که تاکید می‌کند در اختیار داشتن نگاتیو یا پرینت یک عکس متفاوت از در اختیار داشتن کپی‌رایت انتشار و فروش آن عکس است و بر این اساس فقط دارندهٔ حق کپی‌رایت است که می‌تواند دربارهٔ تکثیر و فروش هر عکس تصمیم بگیرد نه کسی که لزوما نسخه‌ای از عکس یا نگاتیو آن را در تملک دارد.
اوایل تابستان امسال با استناد به همین بند در قانون کپی‌رایت فدرال آمریکا، وکیلی به نام David C. Deal که خود قبلا عکاس تجاری هم بوده است، پرونده‌ای قضایی در یکی از دادگاه‌های شیکاگو گشوده که براساس آن کسانی که هم‌اکنون میراث عکاسی باقی مانده از ویویان مایر را در تملک دارند حق نمایش و فروش این آثار را ندارند و کپی‌رایت این آثار به یکی از بستگان دور ویویان مایر تعلق دارد و او مالک اصلی این آثار است.
ویویان مایر در نیویورک به دنیا آمد ولی در کودکی به دلایلی نامعلوم بدون پدر و همراه با مادرش به فرانسه می‌رود و سال‌های زیادی از نوجوانی و جوانی را همراه با اقوام مادریش در فرانسه زندگی می‌کند. حالا David C. Deal به شهر Gap در جنوب فرانسه رفته و پیرمردی بازنشسته به نام Francis Baille را پیدا کرده و او را به عنوان یکی از بستگان مایر معرفی کرده که می‌تواند طبق قوانین آمریکا مالک اموال او از جمله عکس‌هایش باشد.
وکیل فرانسوی این مرد به نام Denis Compigne هم در حال حاضر در حال همکاری با همکار آمریکایی خود برای اثبات این امر در دادگاه شیکاگو است. ظاهرا مسئولین دادگاه در شیکاگو اعلام کرده‌اند بررسی اسناد و مدارک و انجام تحقیقات لازم برای اثبات نسبت نزدیک خانوادگی بین ویویان مایر و Francis Baille ممکن است سال‌ها طول بکشد، چون این مرد و سایر اقوام و وارثان احتمالی او شهروندان آمریکا نیستند در حالی که قرار است از یک آمریکایی ارث ببرند. ولی در این مدت دادگاه هر زمان لازم بداند قطعا حکم به توقف نمایش و فروش آثار خانم مایر در گالری‌ها و حراجی‌ها خواهد داد.
طبق اعلام دست‌اندرکاران این پرونده، اظهارنامه‌های رسمی حقوقی دربارهٔ در جریان بودن چنین پرونده‌ای برای گالری‌های نمایش‌دهندهٔ آثار مایر از جمله گالری Stephen Bulger تورنتو، خریداران آثار او و مالکان اصلی نگاتیو‌ها ارسال شده است.
Vivian Maier in one of her self-portraits. Credit Vivian Maier/Maloof Collection
بیشتر آثار مایر یعنی چیزی بالغ بر صد‌ها نگاتیو و عکس را جان مالوف، یک دلال اهل شیکاگو، سال ۲۰۰۷ در ازای فقط ۴۰۰ دلار در یک حراجی وسایل منزل در شیکاگو خریده است و هم او بود که برای نخستین بار ویویان مایر را به عنوان یک عکاس خاص به دنیای عکاسی معرفی کرد. بخش مهم دیگر آثار هم در تملک یک کلکسیونر اهل شیکاگو به نام جفری گلداشتاین است.
در گفت‌وگویی که جان مالوف دربارهٔ این پروندهٔ قضایی با نیویورک‌تایمز داشته است تاکید می‌کند که او قبلا با استخدام چند تبار‌شناس متبحر مردی از بستگان ویویان مایر به نام Sylvain Jaussaud را به عنوان وارث قانونی آثار او در فرانسه پیدا می‌کند و طی یک توافق بابت خریدن کپی‌رایت آثار مایر به وی پول پرداخته است. او ادعا می‌کند در جریان تحقیقاتش برای یافتن وارث قانونی ویویان مایر به نام Francis Baille هم برخورده بودند ولی در بررسی‌های انجام شده متخصصان تبار‌شناسی Sylvain Jaussaud را خویشاوند نزدیک‌تر ویویان مایر معرفی کردند.
با این حال مالوف تصریح می‌کند که هم‌اکنون او و سایر دست‌اندرکاران نمایش و فروش آثار مایر در حال رایزنی و تحقیق بیشتر برای تصمیم‌گیری دربارهٔ نحوهٔ برخورد با میراث ویویان مایر تا زمان روشن شدن تکلیف حکم دادگاه شیکاگو هستند. جفری گلداشتاین هم اعلام کرده است با توجه به گشایش این پرونده در دادگاه فعلا تمام فعالیت‌های مرتبط با آثار مایر را به حال تعلیق درمی‌آورد.
جان مالوف می‌گوید پس از سپری کردن چند سال برای نگهداری و آرشیو کردن، ترمیم، اسکن و معرفی و تبلیغ آثار ویویان مایر و پرداخت تمام هزینه‌ها از جیب خودش تازه امسال شروع به فروش آثار و کسب درآمد از این راه کرده بود. ظاهرا ارزان‌ترین عکسی که او تاکنون از مایر فروخته است بیش از ۲۰۰۰ دلار قیمت داشته است و با توجه به تعداد زیاد آثار مایر و اقبال عمومی به عکس‌های او مسالهٔ پول زیادی در این پرونده مطرح است.
ویویان مایر سال ۱۹۲۶ از پدری اتریشی و مادری فرانسوی در نیویورک به دنیا آمد و در کودکی با مادرش به فرانسه رفته است. او اوایل دههٔ ۱۹۵۰ دوباره به نیویورک برمی‌گردد و اندکی بعد به شیکاگو می‌رود و تا سال‌ها به عنوان پرستار بچه‌های خانواده‌های ثروتمند در آن شهر به کار مشغول می‌شود.
ویویان مایر هرگز عکاس حرفه‌ای نبوده و در زمان حیاتش نه تنها نمایشگاهی از آثارش برگزار نشد بلکه او حتی از اهمیت عکس‌هایش و نبوغ نهفته در آن‌ها بی‌خبر بوده است. او در اواقات فراغت خود و زمانی که بچه‌ها را برای گردش به شهر می‌برده است با یک دوربین قطع متوسط Rolleiflex عکاسی می‌کرده است. مهم‌ترین آثار او از زندگی شهری و خیابانی در شیکاگو و نیویورک دهه‌های ۱۹۵۰ ۱۹۶۰ گرفته شده است.
ویویان مایر بهار ۲۰۰۹ در سن ۸۳ سالگی، بدون آن‌که حتی ذره‌ای دربارهٔ جنجال‌های آتی پیرامون آثارش و معرفی نامش به عنوان یکی از مهم‌ترین عکاسان خیابانی قرن بیستم بداند، در یک خانهٔ سالمندان در شیکاگو درگذشت و پس از مرگش جان مالوف دست به معرفی گستردهٔ آثار او با استفاده از برگزاری نمایشگاه، دایر کردن وبسایت، چاپ کتاب و تهیهٔ فیلم زد.
هم خودش عجیبه، هم داستان زندگیش عجیبه، هم داستان های بعد از مرگش.