عکس: عمید فراهی / ایسکانیوز
نشست خبری سیزدهمین دوسالانه عکس ایران با حضور اسماعیل عباسی؛ دبیر دوسالانه، مسعود زنده روح کرمانی؛ مدیر انجمن عکاسان ایران و عضو شورای برنامه ریزی دوسالانه و محمد مهدی رحیمیان؛ عضو هیات مدیره انجمن و عضو شورای برنامه ریزی دوسالانه یکشنبه چهارم آبانماه ۹۳ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
مسعود زنده روح کرمانی؛ مدیر انجمن عکاسان ایران در این نشست با اشاره به حمایت های مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مرکز هنرهای تجسمی در راستای واگذاری برگزاری دوسالانه ها به انجمن ها، برگزاری دوسالانه عکس را به انجمن عکاسان سپرد و دوسالانه عکس پس از دو دوره دوباره به موزه هنرهای معاصر تهران باز می‌گردد.
زنده روح کرمانی ادامه داد: برای برگزاری این دوسالانه توسط انجمن عکاسان ایران به تعامل با مرکز هنرهای تجسمی نیاز بود که در این مدت انجام شد. امیدوارم برگزاری این دوسالانه توسط انجمن عکاسان ایران سرآغازی باشد برای سایر شاخه‌های هنرهای تجسمی که بتوانند دوسالانه‌های خود را به‌صورت مستقل برگزار کنند.
عضو شورای سیاستگذاری سیزدهمین دوسالانه عکاسی گفت: در این دوره برگزاری دوسالانه، از تولید محتوا تا اجرا به انجمن واگذار شد و افرادی از استادان و هنرمندان و هنرمندان عکاسی ایران به‌عنوان اعضای شورای برنامه‌ریزی انتخاب شدند. این افراد شامل نادر داودی، محمدمهدی رحیمیان، اسماعیل عباسی، مجید مسچی، مهدی مقیم‌نژاد، سیدعباس میرهاشمی، ساعد نیک‌ذات و مسعود زنده‌روح کرمانی هستند. از وظایف شورای هنری شکل دادن دوسالانه، تهیه فراخوان و تصمیم گیری درباره چگونگی برگزاری دوسالانه است.
رییس هیئت مدیرهٔ انجمن عکاسان ایران با بیان این‌که برگزاری دوسالانه از دی‌ماه به بهمن‌ماه موکول شد، افزود: قرار بود که دوسالانه در دی‌ماه برگزار شود، ولی به‌دلیل این‌که موزهٔ هنرهای معاصر میزبان نمایشگاه نوسنت‌گرایی بود، این برنامه به بهمن‌ماه موکول شد.
اسماعیل عباسی؛ دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس ایران در ادامه نشست گفت: سوابق برگزاری دوسالانه‌ها نشان داده که همیشه نوسان‌هایی در تصمیم‌گیری دربارهٔ دوسالانه‌ها وجود داشته و همیشه چگونگی فراخوان‌ها مورد بحث بوده است. امسال شورای هنری برنامه‌ریزی سرانجام دربارهٔ فراخوان به این نتیجه رسید که این دوسالانه را در دو بخش عکاسی هنری و عکاسی خلاقانه برگزار کند و به شاخه‌ها و ژانرهای دیگر عکاسی این فرصت داده شود که خودشان دوسالانه‌های مربوط به شاخه خود را برگزار کنند.
دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس افزود: بخش اول، آرت فتوگرافی یا عکاسی مفهومی است؛ آرت فتوگرافی به فرآیندی در عکاسی اطلاق می‌شود که هنرمند درپی آن می‌کوشد با استفاده از قابلیت‌های این رسانه، ارزش‌های مشخصی را به تصویر درآورد. این بخش ساختار پروژه‌ای دارد، ایده‌محور است، هدف مفهوم مشخصی را دنبال می‌کند و عمدتا برای ارائهٔ نمایشگاهی، تولید می‌شود. منظور از پروژه، مجموعه‌ای از عکس‌ها است که از پیش برنامه‌ریزی شده و در کنار هم به پیکره‌بندی کار هنری شکل می‌دهد. ترتیب همنشینی عکس‌ها در یک پروژه می‌تواند بنابر منطق کلاسیک عکس‌ها و پیروی از قانون وحدت موضوع، مکان یا زمان یا ترتیبی روایی باشد یا نباشد.
عباسی بیان کرد: به‌طور منطقی، ایده‌بنیاد بودن این شکل از عکاسی، مرز‌های ارزش‌گذاری پروژه‌ها را از قواعد زیبایی‌شناختی لزوما تثبیت‌شده فراتر می‌برد و همه‌چیز را در گرو اندیشه نهفته در کار قرار می‌دهد. بنابراین تشخیص چارچوب ایده‌ها و هدف‌ها برای بامعنا شدن پروژه‌های عکاسی امری ضروری است. لازم است هنرمندان برای تبیین بهتر پروژه‌های خود نوشتاری را حداقل در ۱۰۰ و حداکثر در ۳۰۰ کلمه به‌عنوان دیدگاه هنرمند بنویسند.
دبیر سیزدهمین دوسالانه عکس ادامه داد: در شرایط متعارف، هر هنرمند می‌تواند تا هفت عکس را برای پروژهٔ خود تعریف کند، مگر آن‌که او بنابر ضرورت ایده خود بخواهد از این قاعده فراتر رود که در مواقعی از این قبیل، لازم است شرکت‌کنندگان به‌شکل دقیق دلایل تصمیم خود را توضیح دهند.
دبیر دوسالانه دربارهٔ بخش رویکرد خلاقانه گفت: این بخش به‌صورت تک‌عکس است و به نگاه و رویکرد خلاقانه عکاسان اختصاص دارد. در اینجا منظور از خلاقیت، رجوع به توانایی‌های عکاس در انتخاب موضوع، سازمان‌دهی بصری و روش بیان است که حاصل کار به تصویری تأمل‌برانگیز تبدیل شود. همچنین منظور از تک‌عکس تصویری است که بتواند به شکلی مستقل بی‌نیاز از توضیحات زمینه‌ای یا همنشینی در کنار تصاویر دیگر پیام خود را به بیننده منتقل کند. در این بخش نیز هنرمندان در انتخاب موضوع، تکنیک و حتی عنوان‌گذاری عکس‌های خود آزادند، ولی هر هنرمند فقط می تواند سه قطعه عکس را در سطح دوسالانه بارگذاری کند.
عباسی در ادامه نشست درباره داوران این دوره دوسالانه گفت: داوران دو بخش رویکرد آرت فتوگرافی و رویکرد خلاقانه از سوی شورای برنامه ریزی انتخاب شده اند. در بخش آرت فتوگرافی، گوهر دشتی، حمید سوری، محمدرضا شریف‌زاده، کیارنگ علایی، مهدی مقیم‌نژاد و در بخش خلاقانه نیوشا توکلیان، نادر داودی، فرهاد سلیمانی، محمدابراهیم صافی و محمد غفوری عکس‌های منتخب را داوری می‌کنند.
او همچنین به برنامه‌های جنبی این دوسالانه اشاره کرد و گفت: تجلیل و برگزاری نمایشگاه از دو هنرمند پیشگام هنر عکاسی ایران، برگزاری نشست‌های تخصصی در زمینه عکاسی و برگزاری میزگرد دربارهٔ سیزدهمین دوسالانه عکس ایران از برنامه‌های جنبی این دوسالانه هستند.
عباسی با اشاره به غیر رقابتی بودن سیزدهمین دوسالانه عکاسی ایران گفت: این دوسالانه غیررقابتی است و نفرات اول، دوم و سوم در هیچ‌یک از دو بخش نخواهد داشت و قرار است که با نظر کارشناسان هنری، موزهٔ هنرهای معاصر تهران تعدادی از آثار دوسالانه را برای گنجینه موزه خریداری کند.
محمدمهدی رحیمیان؛ عضو هیئت مدیر انجمن عکاسان و عضو شورای برنامه ریزی دوسالانه دربارهٔ تقویم برنامه‌های دوسالانه گفت: انتخاب آثار بخش آرت گرافی در دو مرحله صورت می‌گیرد. در مرحله اول انتخاب اولیه آثار نمایشگاه و اطلاع‌رسانی به هنرمندان برای ارسال آثار نهایی خود دبیرخانه انجام می‌شود و در مرحله دوم انتخاب نهایی آثار با توجه به شیوه و ابتکار هنرمند در ارائه اثر که از ویژگی‌های آرت گرافی است انجام می‌شود.
رحیمیان ادامه داد: مهلت ثبت نام و ارسال آثار این بخش تا ساعت ۸ صبح روز شنبه یکم آذرماه خواهد بود. انتخاب اولیه آثار در چهارم و پنجم آذرماه ۹۳ انجام می‌شود و اطلاع‌رسانی درباره منتخبان مرحله اول هشتم آذرماه ۹۳ انجام می‌شود. مهلت ارسال اصل آثار نیز تا ۲۳ آذرماه ۹۳ خواهد بود و انتخاب نهایی آثار در ۲۶ و ۲۷ آذرماه انجام می‌شود. اطلاع‌رسانی انتخاب نهایی این بخش به هنرمندان نیز یکم دی‌ماه ۹۳ انجام می‌شود.
رحیمیان دربارهٔ بخش رویکرد خلاقانه گفت: مهلت ثبت نام آثار برای بخش رویکرد خلاقانه تا هشت صبح روز شنبه، ۱۵ آذرماه ۹۳ خواهد بود و انتخاب نهایی آثار در ۲۵ و ۲۶ آذرماه انجام شده و اطلاع‌رسانی انتخاب نهایی آثار نیز در یکم دی‌ماه ۹۳ انجام می‌شود. رحیمیان افزود: طراحی کلیهٔ اقلام این دوسالانه مانند پوستر و… برعهدهٔ ابراهیم حقیقی است.
عکس: عمید فراهی / ایسکانیوز
سپس اسماعیل عباسی در پاسخ به این پرسش که چرا ژانرهای مختلف حذف شده‌اند و آیا آرت فتوگرافی و عکاسی خلاقانه به هم نزدیک نیستند، گفت: با توجه به این‌که در دوره‌های مختلف دوسالانه، دبیران متفاوتی داشته، در نتیجه تصمیم‌گیری‌های متفاوتی هم گرفته شده، ولی امسال قرار است آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد، در این دوسالانه هم اتفاق بیفتد. در دوسالانه‌هایی که در دنیا برگزار می‌شود، ژانر مورد توجه عکاسی هنری است. از سوی دیگر امسال شورای برنامه‌ریزی به این نتیجه رسید که این دوسالانه نمی‌تواند پاسخگوی پرداختن به همه ژانرها باشد. بنابراین امیدواریم با برگزاری این بخش شاخه‌های عکاسی دیگر هم مانند عکاسی خبری، ورزشی و… دوسالانه برگزار کند. پاسخگویی به همه ژانرها و نیازهای عکاسی مسوولیت دوسالانه نیست بلکه دوسالانه قرار است نگاه هنری داشته باشد.
زنده‌روح کرمانی در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره انتخاب رویکرد عکاسی هنری و خلاقانه گفت: وقتی بحث دوسالانه شکل گرفت، گرایش به این سمت بود که همه ژانرها پوشش داده شود؛ ولی دوسالانه‌هایی که در دنیا برگزار می‌شوند، نگاهی هنری دارند و ما هم در این دوسالانه تصمیم گرفته‌ایم که منطبق با آن‌ها در این دوسالانه عکاسی هنری را محور قرار دهیم.
زنده روح کرمانی درباره غیر رقابتی بودن دوسالانه گفت: من از دوسالانه دهم عضو شورای سیاستگذاری بودم و اعتقاد دارم که دوسالانه جایگاهی فراتر از جایزه دارد. دوسالانه باید به جایگاه خودش برگردد و در آن کسی برای اول، دوم و سوم شدن شرکت نکند و جایگاه دوسالانه باید به درجه ای برسد که حضور یک هنرمند در دوسالانه به معنای برنده شدن باشد.