سایت عکاسی، پروانه ستاری
اولین دوسالانه عکس جهان اسلام به همت فرهنگستان هنر و حمایت دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در موسسه فرهنگی هنری صبا در حال برگزاری است.
فراخوان این دوسالانه در شهریور ۱۳۸۶ در رسانه‌ها منتشر شد و در آن از عکاسان دعوت شد تا با عکس‌هایی با محوریت خانواده مسلمان در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی آئین و سنت و پدیده‌های اجتماعی و فرهنگ خانواده، در اولین دوسالانه عکس جهان اسلام شرکت کنند.
این دوسالانه با عنوان بزرگی که دارد با عکس العمل‌های متفاوتی از جانب متخصصان این حوزه و مخاطبان رو به رو شده است. بعضی برگزاری آن را ضرورتی برای جامعه عکاسی نمی‌دانند و بعضی بر چگونگی برگزاری و فراخوان آن نکاتی را وارد می‌دانند.
علی رغم این که هدف این دوسالانه نمایش چهره مثبت خانواده مسلمان بود بیشتر عکس‌های این نمایشگاه نشان از درد و رنج و جنگ در جامعه اسلامی دارد.
با این که در این دوسالانه ۱۵۰ تک عکس و ۳۱ مجموعه عکس و در مجموع حدود ۴۰۰ عکس از کشور های ایران، ازبکستان، مالزی، فلسطین، لبنان، تاجیکستان، ترکیه، آلمان، انگلستان، قطر، پاکستان، چاد، کوزوو، بنگلادش و… در معرض دید تماشاگران قرار گرفته است عکس‌ها منعکس کننده بخش بزرگی از واقعیت زندگی مسلمانان نیستند. به گفته بهمن جلالی، یکی از اعضای هیئت داوران دوسالانه جهان اسلام، فرهنگستان به جای این کار می‌توانست یک کار تحقیقی انجام دهد که هم بار علمی داشته باشد و هم ماندگار باشد.
به گفته جلالی"در جغرافیای جوامع اسلامی درگیری وجود دارد. درگیری خبر است و از خبر هم عکس می‌گیرند. نتیجتا بیشتر عکس‌هایی که تهیه می‌شود همین عکس‌هاست. ما عکسی از خانواده مسلمان درغرب نداریم. در ایتالیا، آلمان،انگلیس توده عظیمی مسلمان زندگی می‌کند که در این نمایشگاه عکسی از آنها نداریم."
وی درباره زاویه نگاه عکاسان شرکت کننده در این نمایشگاه می‌گوید: "نگاه جهان سوم به عکس نگاه به فقر است. یا دنبال اصلاح فقر است یا سعی در نمایش آن دارد. در کشور ما هم چنین است. و این طبیعی است که این عکس‌ها هم درباره این موضوعات باشد. این جنس عکاسی جهان سوم است."
وی درباره برگزاری چنین دوسالانه‌هایی می‌گوید:"من با انجام این دوسالانه‌ها موافق نیستم. ما به جای این که یک کار جدی و تحقیقی و پژوهشی بکنیم در گرداب برگزاری دوسالانه‌های مختلف در رشته‌های مختلف افتادیم. مرکز هنرهای تجسمی و موزه از یک طرف و فرهنگستان هنر از یک طرف دوسالانه برگزار می‌کند.
فکر می‌کنم که شان فرهنگستان هنر از این بالاتر است که دوسالانه برگزار کند. بهتر است کار تحقیقی پژوهشی کنند نه این که یک اطلاعیه بدهند و چند عکس از داخل و چند عکس از خارج بیاید و کتابی چاپ کنند و یک نمایشگاه بگذارند و تمام شود. نه اطلاعاتی برای ما بماند و نه بتوانیم به عنوان مرجع به آن رجوع کنیم. این جور دوسالانه ها خاصیت چندانی ندارد.
فرهنگستان می‌تواند مثل همه جای دنیا که آدم‌هایی را انتخاب می‌کنند و مطلب سفارش می‌دهند و کار می‌کنند یا کارهایی را درباره یک موضوع جمع می‌کنند و نمایشگاه می‌گذارند، کار کند."
به راستی هدف واقعی از برگزاری چنین نمایشگاه و مسابقه‌ای که نام یک میلیارد مسلمان را بر دوش دارد، چیست؟ آیا هدف نمایش واقعیت زندگی ایشان است؟ و اگر هست پس جای خانواده‌های موفق و برجسته مسلمان که در کشورهای پیشرفته دارای رتبه های بالایی هستند در این نمایشگاه خالی است. شاید باید صبر کرد تا این دوسالانه در دوره های بعدی‌اش (که اگر برگزار شود) شکل کامل‌تری بگیرد یا این که جایش را به یک پروژه هنری تحقیقی دهد که گروهی از متخصصین روی آن کار کنند. باید صبر کرد و دید!