انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس بمناسبت آغاز سی امین سالگرد جنگ تحمیلی طی مراسمی دوشنبه ۵ مهرماه ۸۹ از کتاب شهداء نهمین جلد از مجموعه کتاب جنگ تحمیلی دفاع در برابر تجاوز The Imposed War در مجتمع فرهنگی هنری اسوه رونمایی میکنند.
شرحی از سیر کتاب شهدا
از همان نخستین روزهای جنگ که عکاسان متعهد دوش به دوش رزمندگان، به ثبت لحظههای دفاع مقدس میپرداختند، ضرورت انتشار تصاویر جنگ برای مردم ایران و جهان احساس میشد. در پی احساس همین ضرورت، ستاد تبلیغات جنگ مجموعهای تصویری به نام «دفاع در برابر تجاوز» را در شش جلد چاپ و توزیع کرد. در ابتدا وجه حماسی و شورانگیز این واقعه پررنگتر بود، اما در ادامه و خصوصاً در سالهای بعد از جنگ وجه اسنادی این عکسها از اهمیت بیشتری برخوردار شد.
حدود بیست سال پس از پایان جنگ تحمیلی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس به پشتیبانی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، انتشار این کتب را بهصورت موضوعی با رویکردی نو در محتوا از سر گرفت. جلد هفتم و هشتم با موضوعات «زن در دفاع مقدس» و «خرمشهر» به همت این انجمن جمعآوری و منتشر گردید.
نهمین جلد کتاب، در ادامهی انتشار موضوعی این مجموعه با عنوان «شهدای جنگ تحمیلی» است. و امید که برنامهریزیهای انجام شده به منظور تداوم این مجموعه با موضوعات دیگر ادامه یابد.
روایت منطقیِ کتاب، از هجوم ارتش عراق به مرزهای ایران و آوارگی مردم مرزنشین در جنوب و غرب ایران آغاز میشود. روزهای سختی که مردم در بهت این تجاوز بیدلیل و ناگهانی، چارهای جز گریختن نداشتند و در همین مسیر قربانیانی را نیز برجای گذاشتند. و اینگونه بود که در اولین مقاومتهای مردمی، مرزنشینان اولین شهدای جنگ شدند.
اما این بهت و گریزشِ اجباری چندان طول نکشید، جوانان شهرهای مرزی در خرمشهر، اهواز، آبادان، و… اولین هستههای مقاومت را شکل میدهند و در برابر دشمن سینه سپر میکنند. در همین حین دیگر مردمان از چهارگوشهی کشور لباس رزم میپوشند و با مادران و خانوادههای خود، وداعی حماسی کرده و به یاری برادران و خواهران خود میشتابند.
جنگ آنگونه که دشمن در روزهای نخست میپنداشت پیش نرفت. سلحشوران ایران، ابتدا دشمن را متوقف و پس از آن مجبور به عقب نشینی میکنند، اما این مهم تنها به قیمت و خونهای بسیاری به دست آمد. روز به روز، راز خون بیش از پیش برای رزمندگان، مکشوف میشود و همین رازهای سر به مُهرِ دیگری میان رزمندگان و شهدا به وجود میآورد. رازهایی که تنها گوشهای از آن را میتوان در لحظات وداع رزمندگان و شهدا و یا انتقال پیکر شهیدان به عقبهی جنگ ثبت کرد. شاید دوربین عکاسان محرمیت نداشته که بیش از این لحظهها را ثبت کند، اما همین اندک نیز گوشههایی ناب را برای همیشهی تاریخ به تصویر کشیده است.
شهدا از میان آغوش یاران به درون شهرها و به میان مردمان و خانوادهها میآیند و دوباره رنگی از همان راز سر به مهر میان شهدا و مردم دست به دست میشود.
پس از پایان جنگ، پدران و مادرانی هستند که در برزخ بودن یا نبودن فرزندانشان رنج میبرند و صبوری میکنند. از این رو جوانانی عاشق که خود را بازماندهی شهدا و جنگ میدانند به جبهههای آرام گرفته میروند تا شاید بتوانند با یافتن پیکر شهید و یا نشانی از او، خانوادهای را از برزخ در آورند و این آغاز روایت تفحص است.
روایتی که تا معراج الشهدا و تشییعهای باشکوه کاروان شهدای تفحص شده در گوشه گوشهی کشور تداوم مییابد. قلبهایی را به آرامش میرساند، طراوتی تازه در شهرها و مردمان ایجاد میکند و امید را در دل خانوادههای منتظر، زنده نگه میدارد.
و این روایتی است بی سرانجام، که سرانجام آن را تنها میتوان در چشمهای منتظر مادرانی یافت که هنوز به چارچوب در خانههایشان خیره ماندهاند…
این کتاب مشتمل بر۲۷۵ اثر، از ۱۰۵عکاس فراهم آمده و انتخاب شده توسط آقایان: علیاصغر داودآبادی فراهانی، فرهاد سلیمانی، اسماعیل عباسی، سیدعباس میرهاشمی و فرزاد هاشمی از میان هزاران قطعه عکس است.
آنچه این مجموعه را در نوع خود متمایز میسازد، تلاشی است که برای جمعآوری و عرضهی اطلاعات مربوط به هرعکس در کنار اثر است که استفاده دقیقتر و وسیعتر محققان و پژوهشگران را از این کتاب ممکن میکند.
عوامل تولید کتاب شهدا
مدیر تولید: محمد حسین حیدری
مدیریت هنری و محتوایی: فرهاد سلیمانی، سید عباس میرهاشمی
مدیر پروژه: مجتبی کوچکی
تحقیق و شرح عکس: حسین بهرامی، مجتبی کوچکی