اختصاصی «سایت عکاسی» – چهارمین فستیوال عکاسی «فتواستانبول» به مدت سه هفته از تاریخ ۳۰ سپتامبر تا ۲۲ اکتبر در استانبول برگزار شد. این جشنواره شامل عکس‌هایی از عکاسان ۱۹ کشور دنیا و عکس‌های ۱۰۰ عکاس از ترکیه بود. به گفته‌ی برگزارکنندگان، در این جشنواره تلاش کردند تا با انتخابی مناسب مسیر در حال گزار عکاسی در دنیا را از «ثبت یک تصویر» تا «خلق یک تصویر» به نمایش در بیاورند!
از نکات جالب توجه و قابل تحسین جشنواره‌ی امسال، برگزاری بخش‌هایی از نمایشگاه‌ها در خیابان‌ها و اماکن پر رفت و آمد بود. حرکت پر هزینه‌ای که عکاسی را از سالن‌های محدود گالری‌ها بیرون آورد و سبب شد عکس‌های زیبا و خیره‌کننده زیادی در معرض دید چند میلیون رهگذر و علاقمندان هنر قرار گیرد.
در بیانه‌ی این جشنواره آمده است: «ما می‌خواهیم عکاسی با زندگی شهروندان استانبول در تعامل باشد. این مکان‌ها به دقت در مسیر گالری‌ها و مراکز هنری شهر انتخاب شده و عکس‌های عکاسان مطرح غرب و شرق و پروژه‌های عکاسی تحسین‌شده در سال گذشته نیز به نمایش درآمده».
بخش ویژه‌ی چهارمین جشنواره‌ی فتواستانبول به عکاسان و عکاسی کشور هلند پرداخته بود. عکاسی در هلند به خلاقیت و نوآوری شهرت دارد؛ عکاسی پر افتخاری که هنرمندان نام‌آشنایی چون «آنتون کوربین»، «ارفین اولاف» و «برتین فرمانن» را در تاریخ خود دارد. امسال استانبول‌فتو میزبان ۵ عکاس هلندی به نام‌های «الکس تیمبرمانز»، «آنابل اویست ویخل»، «ماریکه فن در فلدن»، «ادو هارتمن»، و «پیتر ایدل» بود. علاوه بر این «اونین کونست»، عکاس سرشناس هلندی و مدیر آژانس عکاسی «نور» نیز به طور حضوری در این جشنواره حضور داشت. در این گزارش به گزیده‌ای از مجموعه‌ها می‌پردازیم:
عکسی از مجموعه الکس
عکس‌های چیدمانی «الکس تیمبرمانز» که با استفاده از روش بسیار قدیمی چاپ بر روی لوح که به «وت کولودیون» مشهور است در یک ساختمان نیمه متروک که روزگاری یتیم‌خانه‌‌ی شهر استانبول بوده نمایش داده شد. عکاس‌هایی بسیار شگفت انگیز و پررمز و راز با عنوان «داستان‌سرایی». الکس ۵۲ ساله که تمام سال‌های جوانی خود به عکاسی گذرانده می‌گوید: «هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم که سرانجام یک روش قدیمی ۱۵۰ ساله تا این حد من را برای عکاسی کردن سر ذوق بیاورد! این روش که بدون هیچ وسیله‌ی دیجیتالی یا پردازش‌های کامپیوتری انجام شده تجربه‌ی فوق‌العاده‌ایست که از آن لذت می‌برم».
عکسی از مجوعه‌ی پیتر ادل
«پیتر ادل» عکاس دیگر هلندی‌ست که مجموعه عکس‌های وی از دریاچه‌ی نمک ترکیه در این جشنواره به نمایش درآمد. عکس‌هایی شاعرانه که در شلوغی پر رفت و آمد شهر هر بیننده‌ای را به سکون و سکوت دعوت می‌کرد. پیتر در شرح این پروژه آورده است:«این خلوت هولناک برای من نبود کم‌رنگ شدن اخلاق مرام انسانی در دنیا را تداعی می‌کند!»
عکسی از مجموعه‌ی ویولا فاتیور
چهارمین جشنواره‌ی استانبول همچنین میزبان دو مجموعه اثر تقدیر شده در سال گذشته نیز بود؛ «ویولا فاتیور» برنده‌ی جایزه‌ی «روبرت کابا» و سه عکاس برتر در «مسابقه‌ی بین‌المللی عکاسی خبری اندری استنین» به نام‌های «آلخندرو مارتنیز»، «الکسی فیلیپو» و «پاول ولکاو». عکس‌های ویولا رو به روی «موزه‌ی دریای استانبول» در کنار آثار دیگر عکاس، رهگذران را به تصاویری از پیرزنانی آراسته و دوست‌داشتنی دعوت می‌کرد که با لباس‌های متحدالشکل گروه خوانندگان یک روستا را تشکلیل می‌دادند. این گروه از زنان سالخورده آن‌طور که برای عکاس شرح داده‌اند چندین سال است که برای فرار از تنهایی، فراموشی و افسردگی ناشی از ناتوانی‌های جسمی و روحی با هم آواز می‌خوانند. عکاس با دوربین خود ما را به زندگی خصوصی این زنان و روابط انسانی آن‌ها می‌برد.
عکسی از مجموعه‌ی صادق تیرافکن
در جشنواره امسال فتواستانبول، مجموعه اثری از مرحوم «صادق تیرافکن» عکاس شهیر ایرانی نیز حضور دارد. «جمعیت کثیر» که ترکیبی از عکاسی و گرافیک است مخاطب را به رشد بی‌رویه‌ی جمعیت در دنیا و به خصوص ایران توجه می‌دهد؛ تصاویری که آدم‌های زیادی را در طرح و نقشه‌ی فرش نشان می‌دهد. در بیانه‌ی هنری تیرافکن آمده است: «فرش یکی از نمادهای فرهنگ ایرانی‌ست. فرش ترکیبی از زیبایی، احساس، غنا و تنوع است. هدف من از این مجموعه گفتن این موضوع است که انسان‌ها در سرتاسر دنیا فارغ از جنسیت، ملیت و مذهب به دنبال آرامش درونی خود هستند.»
در حاشیه‌ی نمایشگاه‌ها این جشنواره‌ی چهار کارگاه آموزشی نیز برگزار شد: دو کارگاه کار با دوربین‌های آنالوگ «لوموکینو» و ظهور فیلم‌های ۳۵میلی‌متری، کارگاه آموزش روش چاپ با نور آفتاب و همچنین کارگاه نظری تاریخ عکاسی و تاثیر آن در مسایل اجتماعی از گذشته تا حال. تمام این کارگاه‌‌ها به صورت رایگان در روزهای مشخص در مراکز هنری و گالری‌ها انجام شد.
برگزاری فتواستانبول امسال هم‌زمان با بینال دوسالانه‌ی استانبول بود و همزمانی این دو رویداد مهم هنری روزهای آغازین پاییز در استانبول را زیباتر و دل‌انگیزتر کرد. در و دیوار شهر پر از پوسترهای نمایشگاه‌های هنری‌ست که مردم را برای دیدن و لذت بردن از آثار هنرمندان داخلی و بین‌المللی دعوت می‌کند. به نظر می‌رسید شهر استانبول که سال گذشته تلخی‌ها و بحران‌های زیادی را متحمل شد کم‌کم جان و روح تازه می‌گیرد.