نشست «زیباییشناسی عکس» با حضور امیر نصری و محمدرضا شریفزاده روز شنبه ۲۷ آذرماه ۹۵ در نهمین روز از همایش «۱۰ روز با عکاسان» برگزار شد.
امیر نصری گفت: «در عکاسی سعی میکنیم که حقیقت زیبایی را از نگاه خویش به تصویر بکشیم. زیباییشناسی دارای دو تقسیمبندی عینیت-گرایی و ذهنیتگرایی است. عینیتگرایی به این امر قائل است که زیبایی ذاتاً در خود اشیا موجود است. اما ذهنیت گرا میگوید زیبایی تنها در ادراک بیننده نهفته است. شما در هر حال به عنوان یک هنرمند به قضاوت در میان این دو رویکرد مینشینید.
در طول سالهای بسیار، عکاسی به پیشرفتهای فراوان دست یافته و در میان جنبشهای گوناگون اجتماعی، نمایشگاههای متعددی برگزار شده و همچنین نیاز به تغییر و تحول در این بستر احساس میشود. تخیل و تصور که ضرورت اولیه عکاسی حرفهای است، با ظهور ایدههای جدید و دوربینهای پیچیده که نمایش و تنظیم تصویر را راحتتر میکند و امکان میدهد که عکاس تمرکزش را بر سوژه و جزییاتش جمع کند، به قدرت مانور بسیار بالایی دست یافته و عینیتگرایی و ذهنیتگرایی را در کنار هم قرار داده است.»
نصری تاکید کرد: «نمونههای عکاسی عینیتگرا را میتوان در گالریها، نمایشگاههای سالانه و برخی از مجلات مشاهده کرد. اما تاکید بر ذهن-گرایی میتواند کاملاً مهیج باشد. عکاسی ذهنیتگرا بیشتر بر مبنای قواعد است، که حتی گاهی مبتذل میشود.»
محمدرضا شریفزاده در ادامه خاطرنشان کرد: «اگر دوربین عکاسی از ذکاوت مغز انسان برخوردار بود، برای گرفتن عکسهای خوب، کافی بود دوربین را به طرف موضوع مورد نظرمان گرفته و دکمه را فشار دهیم، اما چنین نیست. وقتی سوژهای نظر ما را جلب میکند، مغز ما، از میان ازدحام چیزهایی که در اطراف آن قرار دارند، به طور خاص، به آن سوژه توجه میکند.
قابلیت انطباق دید انسان با نورهای مختلف هم از جمله برتریهای دیگر چشم انسان بر دوربین عکاسی است. برای اینکه عکسی که میگیریم نیز همین رابطه را با بیننده برقرار کند، باید نکات ظریفی را در نظر داشته باشیم. عکاسی مانند هر وسیلهی بیانی دیگری زبان خاص خودش را دارد. آموختن این زبان به ما کمک میکند تا از طریق عکسهایی که میگیریم، فکرها و جهان اطرافمان را بیان کنیم.»
کارگاه «طراحی فضای خارجی در یک استودیوی تبلیغاتی» با حضور یدالله ولیزاده در نهمین روز همایش برگزار شد.
یدالله ولیزاده در ابتدای این نشست دربارهی عکاسی و استودیوی تبلیغاتی گفت: «عکاسی تبلیغاتی تنها عنصر مهم برای کمپینهای تبلیغاتی است درحالی که عنوانهای جالب زمان زیادی لازم دارند تا افراد را با مزایا آشنا کنند، نخستین گام برای جلب مشتری، عکاسی تبلیغاتی از محصول است و عکس تبلیغاتی حرفهای آخرین چیزی است که از یاد مشتری میرود. مهمترین شرط برای عکاسی تبلیغاتی، استخدام یک عکاس حرفهای و با تجربه در عکاسی به ویژه عکاسی تبلیغاتی است، تصاویر ضعیف و بیکیفیت به هیچ وجه موجب جلب توجه مشتری نمیشود در صورتی که عکس تبلیغاتی حرفهای نخستین گام برای جلب توجه مشتری به محصول است.»
ولیزاده در ادامه بیان کرد: «عکس تبلیغاتی ممکن است در بیلبوردها، پوستر، مجلات و آگهیها استفاده شود. حاصل عکاسی تبلیغاتی ممکن است تصویری ساده از یک محصول و یا مدل باشد و یا اینکه ترکیب پیچیدهای از گرافیک و جدیدترین تکنیکها باشد که برای نشان دادن برتری شرکت مورد استفاده قرار میگیرد.»
ولیزاده در بخشی از سخنان خود تاکید کرد: «عکاسی تبلیغاتی مانند عکاسی صنعتی یکی از انواع پرطرفدار عکاسی است که انجام آن نیازمند طی کردن مراحلی است.» وی در ادامه درباره چگونگی طراحی فضای خارجی در یک استودیوی تبلیغاتی سخن گفت و عکسهایی را در این زمینه برای حاضرین نمایش داد.
نشست «بازخورد تعرفهی قیمت در عکاسی تبلیغاتی» با حضور یدالله ولیزاده؛ رییس انجمن عکاسان تبلیغاتی و صنعتی ایران و داریوش کیانی در نهمین روز همایش برگزار شد.
یدالله ولیزاده در این نشست گفت: «به طور کلی باید به تعرفهی قیمت در عکاسی تبلیغاتی توجه ویژه شود، این موضوع خیلی مهمی است و به نگاه و توجه جدیتر نیاز دارد.»
داریوش کیانی تاکید کرد: «دغدغهی عکاسان جوان در تعرفه باید شنیده شود و در پی راهکاری برای این کار باشیم. عکاسان جوان به حمایت نیاز دارند و باید تعرفههای قیمت در این حوزه مورد بازبینی قرار گیرد.» در ادامه جدولی از میانگین تعرفههای قیمت در عکاسی تبلیغاتی ارائه شد و پرسش و پاسخ انجام شد.
در این نشست فرهود حقی در پرسش به این پاسخ که چرا کسی دانشجوی عکاسی را به عنوان دستیار نمیپذیرد، گفت: «کدام رشتهی تخصصی را میشناسید که دانشجو از ترم اول فکر کند که میتواند کار کند؟ در رشتهی عکاسی چنین است که دانشجویان این رشته تصور میکنند از همان ترم اول میتوانند کار کنند. نباید به این فکر کنید که از ترم اول میتوانید عکاس حرفهای باشید بلکه باید طالب شاگردی کردن باشید. الان به دلیل اینکه شرایط اقتصادی شخت شده است جوانان میخواهند به سرعت عکاسی کنند در صورتیکه این کار از پایه و اساس اشتباه است.»
«گذار از تصور آبرو در تصویر» نشست دیگر نهمین روز از پنجمین همایش «۱۰ روز با عکاسان» بود که با حضور حامد کیا برگزار شد.
حامد کیا در این نشست گفت: «تصویر بهانهای است تا دربارهی فرهنگ ایرانی فکر کنیم یعنی اینکه یک تصویر باید کاری کند تا دربارهی فرهنگ خودمان فکر و تامل کنیم. در این نشست میخواهم درباره آبرو صحبت کنم. آبرو به معنای غرور است، اطلاعات شما نسبت به شرایطی که هستیم و فردی که در روبهرو قرار دارد، است. آبرو یک سیستم تربیتی است که سبب میشود با دیگران ارتباط برقرار کنیم، یک فرآیند آموزشی است و ما با درجههای مختلف آبرو روبهرو هستیم.»
کیا تاکید کرد: «بعد از انقلاب اسلامی مهندسی فرهنگی شکل گرفت و دولت متولی شد که فرهنگ را مورد نظارت قرار دهد. آبرو توسط قانون-گذاران شکل میگیرد. در اینجا ما با یک آبروی دولتی مواجه هستیم. بعد از دههی ۷۰ شهرسازی شکل میگیرد. یعنی اینکه از دههی ۷۰ تا امروز مفهوم تجاریسازی ایرانی عمیقتر میشود و حتی تعطیلات هم تجاریسازی میشود و تمامی این موارد در عکسها موجود است.»
در ادامه حامد کیا توضیحاتی درباره آبرو در تصویر داد. همچنین نمایش فیلم دربارهی عکاسی از برنامهی دیگر نهمین روز پنجمین همایش ۱۰ روز با عکاسان بود.
«نگاه شخصی» نهمین روز از پنجمین همایش «۱۰ روز با عکاسان» با حضور تعداد زیادی از هنرمندان و هنردوستان، مجید ملانوروزی؛ مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی، مسعود زنده روح کرمانی؛ رییس هیات مدیرهی انجمن عکاسان ایران و عکاسان در «گالری زمستان» خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
همچنین مدیرکل هنرهای تجسمی از نمایشگاههای پنجمین همایش ۱۰ روز با عکاسان در گالریهای خانه هنرمندان ایران آثار انجمنهای عکاسان ایران، عکاسی میراث فرهنگی، عکاسان تبلیغاتی و صنعتی ایران، عکاسان سینمای ایران، عکاسان خانه تئاتر، عکاسان انقلاب و دفاع مقدس و انجمن عکاسان نگاه دیدن کرد و در بخش نگاه شخصی این همایش حضور یافت.
در این بخش، ابتدا غزاله غضنفری مجموعهای از عکسهای سال ۸۵ خود را در قالب آثار موبایلی به نمایش گذاشت و پس از آن آثار ادوار دیگرش رانیز نشان داد. غضنفری با تاکید بر فضای ذهنی و پیگیری سوژه در عکاسی خود و شکل گیری زوایای مشخص در نگاه عکاسی گفت: «ورود به فضای ادیت نیز از عواملی برای ارائهی بهتر فضای ذهنیام بوده است.»
غضنفری گرایش به فتومونتاژ و تاثیرپذیری از سورئالیسم را عامل شکلگیری مجموعهی دیگری از آثارش خواند و در همین راستا آثار مجموعههایی با مضمون رئالیسم جادویی و عناوین «زن و مرغابی» و «درخت و دیوار» را به نمایش گذاشت. وی همچنین با اشاره به ادبیات و کتاب صدسال تنهایی گابریل گارسیا مارکز از فضای بین واقعیت و تخیل که دستمایهی بسیاری از آثارش شده است، سخن گفت.
رومین محتشم در ادامه برنامهی «نگاه شخصی» ابتدا به تاثیرگذاری جهان نقش و رنگ بر فعالیتهای عکاسی خود گفت و نخستین مجموعه عکسهایش را نمایش داد.
مجموعهی مستندگونه با عنوان «آوارگان عراقی» پس از نمایش آثار دههی هفتاد او به نمایش درآمد و در ادامه عکسهای استیج (چیدمان) نمایش داده شد و در ادامه با اشاره به مجموعهی «واقعیت تو تمام است» گفت: «نگاه من به عکاسی در این مجموعه نگاهی متعلق به دوران نسل دوم عکاسی ایران در دهه ۶۰ و تا اندازهای دهه ۷۰ است که به دلیل جنگ و خبرهای داخل کشور عکاسان به سمت عکاسی مستند گرایش می-یافتند، اما عکاسی من تا اندازهای با شکل و شمایل هنری تلفیق و ادامه پیدا کرد؛ زیرا شروع کار من با نقاشی بوده و با گرایش به سمت عکاسی همان حس و حال نقاشی و تجسمی را به دنیای عکاسی منتقل کردم.»
آخرین نگاه شخصی با موضوع مجموعهی «خیابان ولیعصر» با حضور مهدی وثوقنیا برگزار شد. این مجموعه شامل آثاری با محوریت خیابان ولیعصر است که توسط وثوقنیا شکل گرفته و آثار رابعه آرینفر، فرزانه پژوهش، ساجده عرفانی، امیر علیمی، پگاه فراحی شاندیز، مژده فخری، گلناز زیبندهخو، آیدا نخلبند و سروش نعیمیذاکر را در برمیگیرد.
وثوقنیا دربارهی شکلگیری این مجموعه گفت: «هدف ما این بود تا عکاسی مستند را که به نگاههای اجتماعی محدود شده بود با دید جدیدی به تصویر بکشیم تا تجربهی زیسته شده جوانان را در آثارشان نمایش دهیم، به همین دلیل به آنها موضوعی ارائه نشد و تنها قرار براین بود که حس خود را نسبت به خیابان ولیعصر انعکاس دهند.»
وثوق نیا همچنین نوعی حیرانی و مسخشدگی را یکی از عوامل انتخاب آثار خواند و اظهار کرد: «هنرمندان ما باید فکر کردن در عکاسی را یاد بگیرند که این مقداری پیچیده است و به تمرین نیاز دارد.» این هنرمند در ادامه از پیشرفت عکاسی مستند در سالهای اخیر در کشور گفت و با اشاره به هزینههای سنگینی که عکاسان این حوزه متحمل میشوند بر ضرورت یک سازمان برای ساماندهی این هنرمندان تاکید کرد.