روز چهارشنبه ۲۴ آذرماه ۹۵، در ششمین روز از همایش «۱۰ روز با عکاسان» از کتاب عکسهای حسن غفاری از استان کهگیلویه و بویراحمد با عنوان «روزگار سپری شده» رونمایی شد.
افشین شاهرودی در رونمایی از این کتاب گفت: «حسن غفاری را از خیلی سال پیش میشناسم. او عکاس پیگیری است و تمام عمر خود را روی موضوع عشایر گذاشته است. یک موضوع را به صورت مداوم پیگیری کرده و این کار قابل تقدیر است. این کار هدفمند است. موضوع این کتاب، اجتماعی و بخشی از جامعه ما است و ارزش این کار بسیار بالا است. عکاسی حافظهی تاریخ است. عکسهای عشایری در این کتاب وجود دارد که بسیاری از اتفاقات ورفتارهای فرهنگی آنها تغییر کرده است. عکاسی حسن غفاری هدفمند است و به آینده گزارش میدهد. او آیینهایی را ثبت میکند که در آینده تغییر میکند و شاید وجود نخواهد داشت. ارزش واقعی این کارها در آینده نمایان میشود.»
سپس جواد صفینژاد، پژوهشگر عشایر گفت: «برای اولین بار توسط حسن غفاری کتاب مستقلی درباره عشایر و روستاییان استان کهگیلویه و بویراحمد منتشر شد. او یک مرحله را در این کتاب گذرانده که ۲۰ سال طول کشیده و آن مرحلهی گذار است. تمامی عکسها مورد تایید است. مسالهای که به عکاسان توصیه میکنم این است که از هر کجا عکس میگیرند اسامی را با نقشه و اطلاعات معرفی کنند.»
در ادامه جواد صفینژاد، افشین شاهرودی، محمد نبیگوهرگانی که با حمایت مالی او کتاب منتشر شده است، ابراهیم صافی، مسعود زندهروحکرمانی، سید عباس میرهاشمی، سعید محمودی ازناوه و حسن غفاری کتاب «روزگار سپری شده» را رونمایی کردند.
حسن غفاری بعد از رونمایی کتاب گفت: « این روزها در کشور ما در سازمان میراث فرهنگی جلساتی درباره مردمنگاری برگزار میشود اما چندان به آن توجه نمیشود و فقط به صورت مناسبتی و فرامایشی به آن نگاه میشود و در زندگی مردم اتفاقی رخ نمیدهد و از علاقهمندان این رشته هیچ حمایتی نمیشود. همه ما که در حوزه مردمنگاری فعالیت میکنیم بدهکار هستیم. بدهکار به خانواده و به کسانی که اجازه دادند وارد زندگیشان شویم و عکاسی کنیم تا اسنادی تاریخی ثبت و ضبط شود.
عکاسی خیلی زود به زندگی مردم راه پیدا کرد. از بسیاری از مناطق ایران که صعب الورود بود، عکاسی شد. انقلاب دیجیتال و عمومی شدن عکاسی سبب شد تا اندازهای عکاسان حرفهای دچار مشکل شوند و عکسهای ما فروش نرود البته این اتفاق نوین باعث خوشحالی ماست و ما همچنان فعالیت خود را ادامه میدهیم چون به تاثیر آن در جامعه باور داریم. عکاسی این توان را دارد که زمان را در جایی دیگر به نمایش بگذارد. در آخر ما و آرشیومان میمانیم. مدیون افراد زیادی هستم که اولین نفر پدرم است.»
«روزگارسپرى شده» کتابى سیاه وسفید در قطع رحلى و مشتمل بر۱۵۰ صفحه است. در این کتاب ۱۸۰ قطعه عکس اثر حسن غفاری از استان کهگیلویه و بویراحمد دههی هفتاد ارائه شده است. این کتاب به دو زبان فارسى وانگلیسى با مقدمه و نوشتههایى از ناصر فکوهى، افشین شاهرودى و مهدى غفارى روانه بازارکتاب شده است.
در بخش کارگاههای تخصصی همایش، «کارگاه عکاسی HDR» با حضور پدرام میرصادقی در ششمین روز پنجمین همایش «۱۰ روز با عکاسان» برگزار شد.
میرصادقی در این نشست گفت: «با تغییر سیستم عکاسی از آنالوگ به دیجیتال و روی کار آمدن تاریکخانههای دیجیتالی، تحول بزرگی در هنر و صنعت عکاسی پدید آمده است. این دگرگونی همراه با تغییرات روزبهروز در سختافزارها (دوربین، لنز و…) و نرمافزارها مورد استفاده برای ویرایش و اصلاح عکس، همچنان نیز به سرعت ادامه دارد. یکی از این تحولات که در حوزه نرمافزاری هنر عکاسی پدید آمده است، استفاده از تکنیک HDR است که در بین عکاسان خارجی و داخلی به سرعت در حال گسترش است.»
میرصادقی در ادامه بیان کرد: «عکاسی HDR شیوهای نو در عکاسی است که برای طبیعیتر کردن سوژه عکاسی و نزدیکتر کردن عکس به آن چیزی که چشم انسان میبیند، ابداع شده است. در تکنیک HDR که مخفف high dynamic range است، عکاس میتواند با کمک نرمافزارهای ویژهای، با ترکیب چند عکس با نوردهیهای متفاوت، در نهایت به یک عکس با دامنه¬ی بالایی از نوردهی دست پیدا کند که محدودیتهای نوری عکسهای قبلی را ندارد و در واقع ویژگیهای نوری تمام آنها را در خود جمع کرده باشد.»
فیلم «همراه باد، در دل تنهایی کویر» به کارگردانی منوچهر طیاب در ششمین روز از همایش «۱۰ روز با عکاسان» نمایش داده شد و اسعد نقشبندی، منوچهر طیاب، علی نیکرفتار درباره فیلم گفتوگو کردند.
منوچهر طیاب درباره این فیلم گفت: «این فیلم زمانی ساخته شد که کویر برای مردم ناآشنا بود. این فیلم سبب شد مردم و عکاسان به کویر بروند. کویرگردی من از قبلترها شروع شده بود. ما برای کویر معیار و اندازهای نداریم. کویر افق وسیعی دارد که تا به حال آن را ندیدیم. دو سال کتابهایی را که درباره کویر نوشته شده بود، خواندم و به این نتیجه رسیدم که کویر را باید بشناسم.
اولین کسی که من را همراهی کرد علی نیکرفتار بود و عکاسان زیادی در این راه بودند که یکی از آنها اسعد نقشبندی بود. ما در کویر گم شدیم و مشکلات زیادی سر راهمان بود ولی خوشحالم که به نتیجه رسیدیم. این فیلم با کمک دوستان عزیزم ساخته شد و به ثبت یونسکو رسید. کویر جایی است که باید به آن توجه شود.»
همچنین نشست «آشنایی با کویر و کویرنوردی» با حضور علیرضا فیروزی روز چهارشنبه ۲۴ آذرماه ۹۵ برگزار شد.
علیرضا فیروزی در این نشست گفت: «بیابان لوت به ثبت جهانی رسیده است. چندین بار به کویر سفر کردم که یکی از این سفرها در اسفند ماه ۱۳۹۳ اتفاق افتاد. در کویر امنیت بسیار مهم است و حتما باید با همراه به کویر سفر کنیم زیرا میخواهیم وارد عمق کویر شویم. در سفر به کویر تجهیزات نیز بسیار ضروری است. در کویر باد و ماسه زیاد است و باید از تجهیزات عکاسی محافظت شود.» در ادامه عکسهایی از «ریگ جن»، «شهداد» و… نمایش داده شد.
علیرضا فیروزی خاطرنشان کرد: «برای کویر رفتن باید آمادگی روحی داشته باشیم زیرا گم شدن در کویر، شب نخوابیدن و … نیاز به روحیه¬ مقاوم دارد. همچنین باید از سلامت خودرویی که به همراه داریم مطمئن باشیم. وقتی به کویر میرویم باید تمامی وقت خود را روی عکاسی بگذاریم. انتخاب زمان مناسب بسیار مهم است. در کویر موجودات زنده از انسانها نمیترسند و میتوانیم به راحتی عکاسی کنیم.»
فیروزی تاکید کرد: «انتخاب همسفر مناسب خیلی مهم است پس بهتر است همسفر ما عکاس باشد. همچنین قبل از رفتن به کویر عکسهای هوایی و نقشهها باید بررسی شود. بهترین زمان برای رفتن به کویر لوت اواسط پاییز تا اواخر زمستان است.»
آخرین نشست ششمین روز از پنجمین همایش «۱۰ روز با عکاسان» به موضوع «نسبت عکاسی هنری و دانشگاه» با حضور مهرداد نجم آبادی، مهران مهاجر و ساسان افشارزاده اختصاص داشت.
مهرداد نجم آبادی در ابتدای این نشست گفت: «پیشینه هنر و عکاسی ما فاقد تاریخ مدون و استمرار است. عکاسی قبل از انقلاب اسلامی به عنوان واحد درسی تدریس میشد اما دلیل اینکه پای عکاسی به دانشگاه باز شد داستان انقلاب و جنگ بود. عکسهای جنگ عکسهایی بود که از روی تفنن گرفته نشده بود. مهندس سعید عینی معمار بود ولی زحمت زیادی برای ما کشید و کار ما را با جان و دل انجام میداد. برای اولین بار در زمان مدیریت از نگاه خشک یک شکل عکاسی منظرهنگاری دوری کرد. ما مشکلات را مطرح میکنیم و امیدواریم نسل دیگر این مشکلات را برطرف کند.»
سپس مهران مهاجر افزود: «وقتی درباره عکاسی هنری صحبت میکنیم محدوده خیلی اندک است و نباید به بخشهای دیگر عکاسی بسط دهیم یعنی عکاسی خبری و بخشهای دیگر مورد بحث نیست. عکاسی هنری نیاز به یک تعریف دارد که این تعریف آسان نیست. شاید بتوانیم بگوییم عکاسی هنری در نگارخانهها، موزهها و نمایشگاهها نمایش داده میشود که این تعریفی نمادین است. عکاسی هنری در قالب کتاب خودش را بروز میدهد و کتاب بعد از نمایشگاه است.
عکاسی هنری پیش از دهه ۶۰ یک جریان نبوده است. اگر از دهه ۶۰ تا به امروز یک نگاه کوتاه داشته باشیم چهار نسل در عکاسی ایران خواهیم داشت؛ معلمهای نسل ما، نسل دوم که ما هستیم، نسل سوم عکاسانی هستند که در دهه ۷۰ دانشجو بودند و نسل چهارم که از سالهای ۹۰ تا امروز بروز و نمود آثارشان را میبینیم.»
در ادامه ساسان افشارزاده گفت: «فعالیتهای هنری در محیطهای آکادمیک خوب است اما کافی نیست. وقتی یک هنرمند با حداقل امکانات فعالیت میکند و از راههای دیگر کسب درآمد میکند و با آن درآمد نمایشگاه برگزار میکند، فاجعه است. بخش دولتی نگاه اربابی به هنرمند دارد و در بخش خصوصی حداقل کمک با حداکثر بازده تبلیغاتی صورت میگیرد در نتیجه باید به این مشکلات رسیدگی شود. به جرات میگویم که این مشکلات قبل از انقلاب اسلامی کمتر بود.»
بخش «نگاه شخصی» ششمین روز از همایش «۱۰ روز با عکاسان» با حضور سارا ساسانی، مریم کاظمزاده و علی قلمسیاه برگزار شد.
سارا ساسانی چند عکس را از سلفپرترههای دختری که در شب عروسیاش به علت درگیری با بیماری سرطان موهایش را از دست داده بود، نمایش داد و پس از آن عکسهایی با عنوان «سبک زندگی زنان ایران»را به نمایش گذاشت. ساسانی در ادامه آثاری را با عنوان «بسیار دیر دیده شدهایم» به نمایش گذاشت؛ مجموعهای که در آنها مشکلات و محدودیتهای حوزه ورزش بانوان به چشم میخورد.
ساسانی وجود نظم بصری وسواس گونه در عکسهایش را عاملی برای ایجاد فرمهای موجود در آن خواند و بعد مجموعه «رمز گشایی» را درباره مجسمهسازی نمایش داد. ساسانی به لزوم نگاه انتقادی تاکید کرد و گفت: «تلاش من بر این بود تا آن چیزی را که دور و اطراف ما وجود دارد و کمتر دیده میشود به تصویر بکشم و عکاسی خبری موجب شد تا با فضاهایی که من را به آن جا کشانده بود، بسیاری از ایدههایم شکل بگیرد.»
در ادامه بخش نگاه شخصی، مریم کاظمزاده خاطرههایی از عکاسی در روزهای جنگ گفت و در ادامه عکسهایی از سرپل ذهاب، تصاویری از شهید نجمی در حال رساندن آب به افراد منطقه، بازگشت از خط مقدم و … نمایش داده شد.
در بخش دیگر عکسهایی از انفجار یک موشک در منطقه سرپل ذهاب و کودکانی که جان باخته بودند نمایش داده شد. همچنین عکسی که به گفته کاظمزاده در آن ۹ تضاد مانند مدرنیته، زن، مرد، پیر، جوان و … با نظارت طبیعت اتفاق افتاده بود، به نمایش درآمد. عکسهای بیمارستان صحرایی که در آنها کارکنان، مجروحان و شهدا به چشم میخوردند و تصاویری از سه شهر بانه، مریوان و مهاباد نمایش داده شد.
کاظمزاده در ادامه با اشاره به نمایشگاه عکسهایش در چهارمین همایش «۱۰ روز با عکاسان» در خانه هنرمندان گفت: «فکر میکردم که نسل جدید سلیقه خودش را دارد و مشتاق نبودم که این عکسها به نمایش درآیند، معتقد بودم برای دیدهشدن این عکسها دیر شده ولی از روز سوم دیدم که نگاه مردم به جنس عکسها متفاوت است.»
وی ادامه داد: «میدانستم که اینها اسناد تاریخی کشور ما هستند اما اشتیاق جوانان و حضور عکاسان مرا به گذشته متصل کرد.» کاظمزاده در پایان یادآور شد: «ایثار و از خودگذشتگی را که در جنگ بود هیچ جا ندیدم و تلاش من این بود تا علاوه بر ویرانی که درونمایه جنگ است، نرمشها را نیز به تصویر بکشم.»
علی قلمسیاه نیز در بخش سوم نگاه شخصی ششمین روز از همایش گفت: «عکاسی از یک درهمتنیدگی شگفتآوری که نشات گرفته از توان، فرهنگ و علم بشر است تشکیل شده و در واقع یک آیندهنگری هوشمند موجب شکلگیری آن شده است.»
قلمسیاه عکاسی را عنصری خواند که با حضور در زوایای گوناگون زندگی موجب شناسنامه شدن بشر شده و حتی در حوزه علم نیز تاثیرات اساسی بسیاری داشته است. قلمسیاه عکاسی را ترکیبی از میزان شات (که اشراف ماهرانه در بکارگیری دوربین برای ورود به صحنههای موردعلاقه است) و میزانسن خواند.
این عکاس در ادامه گفت: «ما باید عکاسی را تعریف کنیم تا زیر اسم ژانرها و سبکهای مختلف باقی نمانیم و خودمان پیشرو باشیم.»
قلمسیاه در ادامه عکسهایش از کشمیر هند را نمایش داد و بعد با اشاره به ورودش به عکاسی ورزشی گفت: «عکاسی ورزش را با دو نگاهی که در آن وجود دارد میتوان تعریف کرد. اکشن اسپرت یکی از حوزههای ورزش است که همهی ویژگیهای آن تعریف شده است و در این حوزه عکس باید هم جذاب باشد و هم خبری بودن را برساند. در کنار این حوزه بخش دیگری که به خصیصه ورزشی میپردازد وجود دارد که در آن ورزش را جور دیگر میبینیم، به عنوان مثال، ترکیب انسان با زمین، خطوط زمین و …. را مد نظر قرار میدهیم؛ به این طریق میتوان نگاه جامعهشناسی، داستانپردازی، مردمشناسی، آسیب شناسی و ….را در عکاسی ورزشی جای داد.»
وی با نمایش عکسی از مسابقات آفرود به نگاه انتقادی که در آسیب به طبیعت در این ورزش وجود دارد، اشاره کرد. همچنین قلمسیاه با اشاره به انتزاع، عکسهایی از طبیعت را نمایش داد و در بخش پایانی هم با نمایش مجموعه «قابلمه» بر شناخت مهارتها در نورپردازی، متریال، چیدمان و عناصری چون فضا در عکاسی اشاره کرد.