اولین نشست از سلسه جلسات پیشبینی شده دربارۀ عکاسی جنگ با عنوان «عارضهیابی عکاسی جنگ» با حضور ۱۶ عکاس جنگ تحمیلی و دیگر مهمانان عکاس چهارشنبه ۲۸ آبانماه ۹۳ به میزبانی هتل فهادان برگزار شد.
به گزارش انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، این جلسه که به بهانهٔ حضور عکاسان برای کنگرۀ بزرگداشت ۱۱۰ عکاس شهید در جنگ تحمیلی در شهر برپا شد، موضوع خود را به بررسی لزوم و ضروت مطالعه و واکاوی عکاسی جنگ اختصاص داد.
این نشست با مقدمهای که مجتبی کوچکی، از سوی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس مطرح کرد، آغاز شد و در ادامه محسن راستانی و امیرعلی جوادیان از عکاسان جنگ تحمیلی، مباحث خود را دربارۀ موضوع نشست ارائه کردند.
مجتبی کوچکی در ابتدای جلسه از انگیزۀ انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس مبنی بر ورود این انجمن به مباحث مدیریت دانش در عکاسی جنگ گفت و روشهای متعددی که انجمن سعی دارد این هدف را از طریق آنان میسر کند، بهطور اجمال معرفی کرد.
در ادامهٔ جلسه محسن راستانی به نوع شکلگیری عکاسی جنگ در ایران و تجربههای اولیه آن و فقدان سازمان مدیریتی در این حوزه پرداخت و گفت: عکاسی جنگ هیچگاه دارای سازمان سفارشدهنده و حمایتکننده در ایران نبود و عکاسان بیشتر شوقی با این مقوله برخورد کردند. آنان از سر وظیفه و اشتیاقی که در جریان جنگ در خود یافتند، با تمام وجود وارد معرکه شدند. عکاسی جنگ بیامان و بیدرنگ همانند جنگ خود را بر ما تحمیل کرد و مجال تعمق که چه باید بکنیم را از ما گرفت. عکاسان بیشتر از اینکه سازمانهای حمایتی و رسانهها آنان را به رقابتی برای تولید عکس دعوت کنند و این رقابت موجب بالا رفتن کیفیت عکسها شود، خود همه این وظیفه را برعهده گرفتند و به جای رسانهها و سازمانها هر عکاس در جنگ به تنهایی با هر بضاعتی که در خود داشت دست به رقابتی درونی زد تا عکسهای بیشتر و تأثیرگذارتری تولید کنند.
وی خاطر نشان ساخت عکاسی دفاع مقدس بدون حضور افراد حرفهای، هدفگذاری حرفهای و نظام حرفهای شکل گرفت و در طول دفاع مقدس حتی برنامهای برای استفاده حرفهای از عکسهای جنگ در جهت تحریک مردم وجود نداشت.
محسن راستانی در ادامه به مراکز فرهنگی تأثیرگذار و تصمیمگیرنده در جامعه هشدار داد که تقدس بخشیدن و یکسویه به تحلیل عکسها و آثار جنگ رفتن در آینده ما را با بحران هویت و سئوالات بسیار سختتری که از نسل آینده روبرو خواهد کرد.
راستانی یادآور شد ساز و کار حرفهای در کنار انگیزهها و عوامل اقتصادی، عامل اساسی رونق رسانهها در سراسر جهان هستند که در ایران وجود ندارد. در نتیجه عکاسی جنگ نیز مبتنی و متکی بر ذوق شخصی است، هر چه این ساز و کار دیرتر شکل بگیرد، دیرتر به نتیجه خواهد رسید و حتی ممکن است بر اثر کوتاهی در اقناع نسلهای آینده با استفاده از ابزاری مثل عکسهای دفاع مقدس خود این حقیقت بزرگ مورد انکار قرار گیرد.
محسن راستانی خواستار مشارکت همه نخبگان فرهنگی و متخصصان نشانهشناس و پدیدار شناس در مباحث جدی پیرامون عکاسی دفاع مقدس و تفاوتهای آن با عکاسی جنگ در سراسر جهان شد و پردازش تئوریک این تجربه را اقدامی در جهت انتقال دستاوردهای هنری جنگ تحمیلی در راستای الگوسازی رفتاری و پیشگیری از افول انگیزههای قهرمانانه در نسلهای آتی دانست.
سپس امیرعلی جوادیان طی سخنانی و پس از مخالفت با بخش عمدهای از بحثهای مطرح شده تصریح کرد که عکاسان جنگ همانند دیگر اقشار مثل پزشکان و… در جنگ حاضر شدند، عکس گرفتند و ادای دِین کردند، خیلی لازم نیست مسائل اینچنینی را اینقدر پیچیده کنیم. در ادامه ایشان دربارۀ اینکه مسئلهای چون انسانشناسی و رابطه انسان با هنر، موضوع پایهایتر و جدیتری است به بحث دربارۀ این موضوع پرداختند. جوادیان معتقد است سه رأس هرمیِ عقلانیت، احساس و اشراق، مثلثی را تشکیل میدهند که بالاترین آموزههای هنری برای هنرمند شدن یک انسان را در خود دارد.
لازم به یادآوری است که کنگرهٔ ۱۱۰ شهید عکاس تلاش کرده تا با شناسایی دقیق عکاسانی که در جنگ تحمیلی و بعد از آن به ثبت عکس پرداختهاند، و در این مسیر جان خود را از دست دادهاند، به جانگذشتگی این بزرگمردان ادای دِین نموده و تلاش دارد تا با تحقیق و مطالعه مستمر، فهرستِ اطلاعاتی مدون از این گروه تولید کند.