عصر سهشنبه ۳۰ فروردینماه جایی روبروی ساختمان بلند مرتبهی هتل «جمیرا» در خیابان «شیخ زائد» دبی، اتومبیلهای لوکس و گرانقیمت یک به یک در هوای شرجی کرانهی جنوبی خلیج فارس سرنشینان خوشلباسشان را پیاده کردند. هتلی که در آن عصر بهاری میزبان دهمین حراجی پرزرق و برق موسسهی حراج کریستی در خاورمیانه با رویکرد آثار هنر مدرن و معاصر ایرانی، عربی و ترکی بود.
مجموعهی ۱۲۰ اثر هنری معاصر از کشورهای خاورمیانه که از ۲۸ فروردین برای بازدید عموم، خریداران، مجموعهداران حرفهای آثار هنری و خبرنگاران به معرض تماشا گذاشته شده بود سرانجام در شامگاه ۳۰ فروردینماه به زیر چوب حراج رفت. در این میان هنرمندان ایرانی با ارایهی ۴۳ اثر رکورددار بیشترین تعداد آثار هنری ارائه شده از یک کشور بودند.
حراجی امسال با اجرا و مدیریت یوسی پلیکانن مدیر بخش اروپا و خاورمیانهی موسسهی کریستی برگزار شد و نهایتا اثری از هنرمند فقید مصری «عبدالهادی الجزار» به مبلغ ۷۴۰ هزار دلار به فروش رفت و رکورد بیشترین قیمت این دوره را از آن خود کرد. پس از این اثر نیز مجسمهی کوچکی از هنرمند فقید عراقی «جواد سلیم» با فروشی معادل ۶۶۲ هزار دلار در جای دوم ایستاد و تابلوی «عشق» اثری از «محمد احصایی»، هنرمند شناختهشدهی ایرانی، به قیمت ۴۵۸ هزار دلار فروخته شد و جایگاه سوم را بدست آورد. البته چیدمانی از مس و چوب از ساختههای هنرمند مشهور جهان عرب «عبدالناصر غرام» که توسط سازمان مستقل «Edge of Arabia» با مقاصد خیرخواهانه عرضه شده بود در پایان به مبلغ ۸۴۰ هزار دلار فروخته شد ولی چون عواید حاصل از فروش آن صرف امور خیرخواهانه خواهد شد، این اثر به شکل جداگانهای در بخش جنبی حراجی امسال ارائه شده بود.
اما در بین آثار فروخته شده در دهمین حراجی کریستی در دبی تعدادی اثر مربوط به حوزهی «عکاسی» هم به چشم میخورد. ترکیه با ۴ عکس و ایران، مراکش، عربستان و مصر هر کدام با ۳ اثر کشورهایی بودند که در بخش «عکاسی» اثری فروختند. در این حراج که سه ساعت به طول انجامید عکسی از «شیرین نشاط»، هنرمند ۵۴ ساله ایرانی مقیم نیویورک، که او در سال ۲۰۰۸ گرفته بود به مبلغ ۸۰ هزار و ۵۰۰ دلار به فروش رفت و از نظر ارزش فروش عنوان دومین عکس فرخته شده در این حراجی را از آن خود کرد. این عکس پیش از برگزاری حراج بین ۶۰ تا ۸۰ هزار دلار برای فروش قیمتگذاری شده بود. عکسی ترکیبی به نام «جمعیت کثیر» از صادق تیرافکن، هنرمند ۴۶ سالهی ایرانی، نیز که در سال ۲۰۰۸ گرفته شده و با قیمت پایهی ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار عرضه شده بود نهایتا ۱۸ هزار و ۷۵۰ دلار به فروش رفت. هنچنین دو عکس از عکاس فقید ایرانی، بهمن جلالی هم از مجموعهی «زنان قاجار» و «پهلوانان» که بین ۸ تا ۱۲ هزار دلار برآورد قیمت شده بود به مبلغ ۱۶ هزار و ۲۵۰ دلار فروخته شد. زندهیاد بهمن جلالی هر دوی این عکسها را در سال ۲۰۰۷ گرفته بود.
گفتنیست؛ عکسی از عباس کیارستمی با عنوان «سفید برفی» که با قیمت اولیهی ۵۰ تا ۷۰ هزار دلار عرضه شده بود در این حراجی به فروش نرفت. عنوان گرانترین عکس فروخته شده در این دوره هم به اثری از «احمد مطر» هنرمند ۳۲ سالهی عربستانی تعلق گرفت که ۹۸ هزار و ۵۰۰ دلار فروخته شد. جالب اینجاست که این اثر در برآوردهای اولیه فقط بین ۲۲ تا ۲۸ هزار دلار قیمتگذاری شده بود.
یوسی پلیکانن، مدیر بخش اروپا و خاورمیانهی موسسهی کریستی، پس از برگزاری این حراجی در یادداشتی اختصاصی برای روزنامه شرق نوشت: «علاقهی بینالمللی به آثار هنرمندان خاورمیانه و بخصوص ایرانیها رو به افزایش است و بخش مهمی از هنر این منطقه مرهون حضور هنرمندان ایرانی در صحنهی بینالمللی میباشد.» وی در این یادداشت کوتاه آیندهی خوبی برای بازار فروش آثار هنری خاورمیانه پیشبینی کرده و در مورد وضعیت فروش آثار ایرانی میافزاید: «خریداران ایرانی زیاد از حد با احتیاط برخورد میکنند و برخلاف عربها در خرید آثار هنری کمتر اهل ریسک هستند.»
موسسهی کریستی کار فروش آثار هنری را از سال ۱۷۶۶ در لندن آغاز کرده و پس از آن شعبههایی در نیویورک، ژنو و از چندی پیش در دبی دایر کرده است. به نظر کارشناسان، بازار فروش آثار هنری نه تنها از بحران اقتصادی سالهای اخیر تا حد زیادی دور مانده بلکه شاهد رونق چشمگیری هم بوده است. بعنوان مثال حراجی کریستی در لندن سال ۲۰۱۰ را با فروش کلی بیش از ۵ میلیارد دلار به پایان رساند، که رکوردی در فعالیت ۲۴۵ سالهی این بنگاه به شمار میرود. به نظر کارشناسان، وضعیت بازار هنر در سال ۲۰۱۱ با وجود برخی نوسانها، همچنان پایدار باقی خواهد ماند.