نگاهی به برپایی اکسپو عکس از آغاز تا امروز

پس از برگزاری نمایشگاه منتخب آثار گالری‌ها و نگارخانه‌های هنری ایران در سال ۸۳ در تالار وحدت که تجربه شیرینی هم برای هنرمندان و گالری داران نبود و با وجود رویکرد ‏کاملا" متفاوت مدیران دولتی آن زمان با مدیران امروز فقط ۵ درصد وزارتخانه‌ها از برگزاری اکسپو استقبال کردند که متاسفانه ‏از آن ۵ درصد هم، تعدادی از وزارتخانه‌ها بهای آثار را پرداخت نکردند و با تغییر مدیریت‌ها در موزه هنرهای معاصر و وزارتخانه‌‏ها این موضوع به فراموشی سپرده شد و ده‌ها اثر هنری خریداری شده نزد هنرمندان باقی ماند. همین تجربه و متعهد نبودن ارگان‏های دولتی به پرداخت بهای آثار خریداری شده موجب شد که سال ۸۳ اولین و آخرین اکسپو هنری باشد و مدیران هنری در سال‌های بعد شرایط را برای برگزاری اکسپو مناسب ندادند.

حال در شرایطی که برپایی اکسپو هنری با حضور همه هنرمندان تجسمی ممکن نبوده است در طول سه سال گذشته سه متولی دولتی و خصوصی تصمیم به برگزاری اولین اکسپو عکس ایران با تاکید بر این عنوان داشته و دارند. در زیر مروری داریم بر خبرهای برگزاری اولین اکسپو عکس ایران در سه سال گذشته  

اولین اکسپو عکس ایران؛ برگزار کننده: معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – مرداد ۱۳۸۵

در مرداد ۸۵، برای اولین بار خبر برگزار شدن اکسپو، در جامعه عکاسی مطرح شد و دهان به دهان گشت.
این بحث از آنجا آغاز شد که در ملاقات چند تن از عکاسان، اسعد نقشبندی، محمد تهرانی، فرهاد سلیمانی، مجتبی آقایی و حسن غفاری، با ایمانی خوشخو معاون هنری وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوع برگزاری نخستین اکسپو عکس ایران به میان آمد و ایمانی خوشخو قول داد معاونت هنری اکسپو را بر پا کرده و کاملا از آن حمایت کند. وی همچنین ابراز امیدواری کرده بود که این اکسپو بتواند حتی در عرصه بین المللی هم جایگاه خودش را پیدا کند.
ایمانی خوشخو بر این نکته نیز تاکید داشت که انتخاب آثاری که ارایه می‌شود باید به شیوه‌ای کاملا تخصصی باشد.
او به کم تجربگی در زمینه معرفی آثار عکاسان کشور اشاره کرده و اظهار داشته بود: به همین دلیل بهتر است در یکی دوسال اول اکسپوهایی به شکل محدودتر برگزار شود تا تجربه کسب گردد.
مجتبی آقایی مدیر اجرایی برگزاری اکسپو عکس ایران ۱۷ مرداد ۸۵  در مصاحبه خود با اشاره به تأکید معاونت هنری برای برپایی اکسپو عکس در این سال از برپایی جلسه‌ای در هفته بعد از آن، با حضور تعدادی از عکاسان و تصمیم‌گیری درباره چگونگی و زمان برگزاری اکسپو خبر داد.
وی همچنین به تصمیم مسئولین برگزار کننده بر حضور همه جامعه عکاسی در تمام طیف‌ها و ژانرها اشاره کرده بود همچنان که در دهمین دوسالانه عکس ایران تجربه شده بود.
اما با وجود تمام مباحث مطرح شده و قول‌هایی که داده شد، هیچ حمایت و حرکت سازنده‌ای از سوی مسئولین رخ نداد و اکسپوی وعده داده شده، برگزار نشد.

اولین اکسپو عکس ایران؛ برگزار کننده: گالری هفت هنر – بهمن ۱۳۸۶

اولین اکسپو عکس ایران از ۲۳ تا ۲۶ بهمن ۸۶ در سالن دریای نور هتل استقلال توسط گالری هفت هنر برگزار شد + و از اول تا ۱۴ اسفند ۸۶ در محل گالری هفت هنر ادامه یافت. + عکس‌های این اکسپو بدون انتشار فراخوان و فقط با دعوت تلفنی از عکاسان جمع آوری شد و در نهایت ۱۴۰ عکاس با ۲۷۳ عکس در این اکسپو شرکت داشتند.
در این اکسپو ۶۱ عکس از ۳۸ عکاس به مبلغ ۵۰ میلیون تومان فروخته شد و کارنامه قابل قبولی را از خود بر جا گذاشت. اگر چه خالی از نقص نبود و مانند هر حرکت دیگر، انتقادهایی را در جامعه عکاسی به همراه داشت. به گفته محمدرضا رفائی مدیر گالری هفت هنر هیچ خرید دولتی در این اکسپو صورت نگرفت.

اولین اکسپو عکس ایران؛ برگزار کننده: موسسه فرهنگی هنری صبا – تابستان و پاییز ۱۳۸۷

این روزها هم مؤسسه فرهنگی هنری صبا دست به کار برگزاری اکسپو عکس شده است و آن را اولین اکسپو عکس ایران نامیده است.
این در حالی است که علیرضا کیا دربندسری مسئول اولین اکسپو عکس ایران در موسسه صبا، در گفتگو با خبرنگار سایت عکاسی اولین اکسپو عکس ایران که توسط گالری هفت هنر برگزار شد را شوی عکسی بیشتر ندانسته و گفته است: وجه تمایز این اکسپو با شوی عکسی که در هتل استقلال برگزار شد این است که این بار عکاسان آماتور هم توانسته اند راهی بیابند و به نوعی خود را بروز دهند. وی همچنین گفت: اکسپو عکس تنها به صرف استفاده از نظر متخصصین امر و تقریباً بدون هیچگونه پیشینه اجرایی در این زمینه، برگزار خواهد شد.

از موسسه فرهنگی، هنری صبا که زیر مجموعه فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران است انتظار می‌رفت که اگر تصمیم به برگزاری اکسپو عکس دارد ضمن مشاوره با کارشناسان و صاحبنظران جامعه عکاسی ایران نگاهی به سوابق گذشته هم می‌داشت.
گویا صفت اولین به آن معنی است که باید همه راه‌های پیموده شده را دوباره پیمود و اشتباهات قبلی را مجددا تکرار کرد.
شاید بدلیل همین نادیده گرفتن تجربیات پیشین است که ما از قدم اول ایراداتی در روند کار و رعایت نشدن ویژگی‌های برگزاری اکسپو را شاهدیم؛ از آن جمله می‌توان به فراخوان اکسپو اشاره کرد که بیشتر شبیه فراخوان یک جشنواره یا یک مسابقه بود و سوال های بسیاری را با خود به همراه داشت. همینطور در مورد اطلاع رسانی، نامشخص بودن روش انتخاب آثار و قیمت‌گذاری، عدم حضور هیچ فرد شناخته شده‌ای از جامعه عکاسی به عنوان مشاور یا دست اندرکار و نام نبردن از کارشناسانی که برگزار کننده مدعی حضور آنها در برپایی این اکسپو هستند.