ویژگیهای عکس خیابانی خوب چیست؟
عکاسی خیابانی عکاسیای است که با تکنیک عکاسی صریح، حالات انسانی در محیط‌های عمومی را نشان می‌دهد.
توجه داشته باشید که عکاسی مستند اجتماعی شاخه دیگری از عکاسی هست که تفاوتهایی با عکاسی خیابانی دارد و ما در این مقاله صرفا در مورد عکاسی خیابانی بحث میکنیم.
اگر هدف ندارید عکس نگیرید!
هنگامی که در خیابان دوربین به همراه دارید بدون هدف شروع به عکاسی نکنید. اول باید بدانید که چه هدفی دارید، حتی اگر هدف شما لذت بردن از عکاسی خیابانی هست باید بدانید که چه نوع عکسها و سوژههایی موجب لذت شما میشود. و صد البته ممکن است جهت تکمیل پروژهای عکاسی کنید یا صرفا هدف شما انتشار عکسها برای مخاطبانتان در وبلاگتان باشد.
از نیازمندان و نوازندگان موسیقی و هنرمندان خیابانی عکاسی نکنید!
نیازمندان و هنرمندان خیابانی به علت تفاوتی که در محیط پیرامون ایجاد میکنند برای عکاسان خیلی جذاب به نظر می‌آیند. به همین دلیل تعداد بسیار زیادی عکس توسط عکاسان از این سوژهها به وجود آمده و خواهد آمد! صحبت این نیست که عکس خوبی از این سوژهها نمیشود گرفت. اتفاقا عکسهای خوبی از این سوژهها توسط عکاسان وجود دارد. اما اگر این سوژهها را در شروع نادیده بگیرید به دنیای خیلی بزرگتری دست پیدا میکنید و سوژههای جدیدتر و بهتری خواهید دید که به سرعت پیشرفت شما کمک زیادی میکند. و بعد به نقطهای میرسید که هنرمند خیابانی یا نیازمندان سوژه صرف شما نیستند، بلکه جزئی از عکس شما در یک کادر خوب هستند.
رعایت نکردن توصیه بالا! – عکس از فرساد غفاریان
سریع باشید
بسیاری از عکسهای خیابانی خوب یک لحظه قطعی ثبت شده از اتفاقات خاص تکرار نشدنی یا قرارگیری سوژه در مکان و موقعیتی عالی دارند. و ثبت این لحظه امکان پذیر نیست مگر با داشتن سرعت عمل زیاد! عکس العمل شما در سرعت بالا بردن دوربین، کادربندی و فشار دکمه شاتر خیلی مهم است. البته موارد دیگری هم هست که رعایت آنها به سرعت عمل شما کمک خواهد کرد.
خوشبختانه امروزه دوربینهای دیجیتال و عکاسی پیاپی آنها کمک زیادی به عکاسان در ثبت دقیق لحظه حساس میکنند. اگر عادت کنید که همیشه دوربین بر روی عکاسی پیاپی تنظیم باشد و برای گرفتن تک شاتها به سرعت دکمه شاتر را رها کنید نیازی به سویچ کردن بین عکاسی پیاپی و تکی نخواهید داشت. این کار نیاز به تمرین و عادت کردن دارد ولی در کل عادت ارزشمندیست.
یکی از نکاتی که خیلی به سرعت عمل شما کمک میکند روشن نگه داشتن دوربین است. بعضی از عکاسان عادت به خاموش کردن دوربین بعد از گرفتن عکس دارند. دوربینهای دیجیتال جدید خود به خود به حالت نیمه خاموش یا آماده به کار میروند و خیلی سریع با فشردن دکمه شاتر به حالت روشن باز میگردند. پس نیازی به خاموش کردن کامل دوربین نخواهید داشت. نگران مصرف باطری هم نباشید در این حالت مصرف باطری اصلا به میزانی نیست که تاثیری بر روند عکاسی شما داشته باشد. (صحبت ما در مورد دوربین های SLR یا دوربینهای کامپکتی هست که چشمی اپتیکال دارند و هنگامی که روشن هستند LCD آنها خاموش است.)
اگر شرایط نوری خوب است، میتوانید دیافراگم را ببندید و انتخاب نقطه فکوس را به دوربین بسپارید. دوربینهای جدید در این مورد خیلی خوب عمل میکنند و به علت بسته بودن دیافراگم تقریبا هر قسمتی از عکس که در فوکوس باشد، به علت عمق میدان زیاد مشکل فوکوس نبودن سوژهها را نخواهید داشت.
یک عکس در لحظه قطعی – فرساد غفاریان
بدون نگاه کردن در چشمی دوربین عکس بگیرید
گاهی بالابردن دوربین موجب جلب توجه سوژه ها میشود. خوب است که عکاسی بدون نگاه کردن داخل چشمی و کادربندی دقیق را تجربه و تمرین کنید. انتخاب لنز با فاصله کانونی مناسب جهت این کار مهم است. تجربه ثابت کرده که بهترین فاصله کانونی ۳۵ میلیمتر است. در لنزهای وایدتر معمولا سوژه ها کوچکتر هستند و مقدار زیادی فضای اضافی در اطراف داریم. و در فاصله کانونیهای بیشتر مثل ۵۰ میلیمتر کادربندی خیلی سخت است و معمولا بخشی از سوژه خارج از کادر قرار میگیرد. در این نوع عکاسی میتوانید از فوکوس دستی کمک بگیرید. اگر دوربین بر روی نقاط فکوس اتوماتیک با محدوده های بزرگ باشد (فوکوس اتومات تک نقطهای انتخاب نشود) با کمی تمرین و شناخت دوربینتان میتوانید حتی بدون نگاه کردن به چشمی نقطه حدودی فکوس را جابجا کنید و فوکوس دقیق را به دوربین بسپارید. این نوع عکاسی تمرین زیادی میخواهد و به علت پایین بودن دوربین زاویه عکاسی با دید معمولی ایستاده متفاوت هست و همینطور توجه و نگاه سوژهها هم به دوربین و عکاس جلب نمیشود و عکسهای خیلی خوبی به دست خواهید آورد.
عکاسی بدون نگاه کردن در چشمی – فرساد غفاریان
از روبرو عکاسی کنید
خیلی از عکاسان تازه کار به علت ترس از نوع برخود مردم ترجیح میدهند که از پشت سر از آنها عکاسی کنند. عکسهایی که از پشت سر از افراد گرفته میشوند غالبا عکسهای خوبی نیستند مگر اینکه کادربندی خاص یا هدف خاصی داشته باشند. سعی کنید نسبت به محیطی که در آن قراردارید تا جایی که مشکلی برای شما ایجاد نمیشود از روبرو عکاسی کنید. بعد از مدتی نحوه تعامل با سوژههای انسانی را بیشتر یاد میگیرید و با یک لبخند به سوژه بعد از گرفتن عکس رضایتش را به راحتی جلب میکنید. از اونجایی که عکاسی خیابانی صریح است، گرفتن عکس باید قبل از اینکه سوژه متوجه حضور شما بشود انجام شود. اینکه شما از شخص اجازه بگیرید و سوژه به دوربین نگاه کند و لبخند بزند، از اونجایی که دخالت مستقیم شما در صحنه هست عکس خیابانی یا حداقل عکس خوب خیابانی نیست.
خیلی از عکاسان تازه کار به علت ترس از نوع برخود مردم ترجیح میدهند که از پشت سر از آنها عکاسی کنند. عکسهایی که از پشت سر از افراد گرفته میشوند غالبا عکسهای خوبی نیستند مگر اینکه کادربندی خاص یا هدف خاصی داشته باشند. سعی کنید نسبت به محیطی که در آن قراردارید تا جایی که مشکلی برای شما ایجاد نمیشود از روبرو عکاسی کنید. بعد از مدتی نحوه تعامل با سوژههای انسانی را بیشتر یاد میگیرید و با یک لبخند به سوژه بعد از گرفتن عکس رضایتش را به راحتی جلب میکنید. از اونجایی که عکاسی خیابانی صریح است، گرفتن عکس باید قبل از اینکه سوژه متوجه حضور شما بشود انجام شود. اینکه شما از شخص اجازه بگیرید و سوژه به دوربین نگاه کند و لبخند بزند، از اونجایی که دخالت مستقیم شما در صحنه هست عکس خیابانی یا حداقل عکس خوب خیابانی نیست.
عجله نکنید
اگر مکانی را پیدا کردید که از نظر شرایط نوری، کادر و بکگراند خوب بود، کادربندی کنید، آماده عکاسی شوید و به محض رسیدن افراد به نقاط مورد نظرتان در کادر، دکمه شاتر را فشار دهید. پیشنهاد میکنم بیشتر صبر کنید و شاتهای مختلفی بگیرید. به علت تنوع عابران و حرکت آنها ممکن است به نتیجه بهتری برسید.
لحظه مناسب در عکاسی – انعکاس در آینههای گردان – فرساد غفاریان
عکسها را ویرایش کنید
حتما عکسهایتان را ویرایش کنید، ولی زیاده روی نکنید!! متاسفانه برخی از عکاسان خیابانی و مستند، ویرایش عکس را عملی غیر حرفهای میدانند، در حالی که ویرایش جزئی از عکاسی هست و هیچ مشکلی برای صریح بودن عکس ایجاد نخواهد کرد. حداقل تنظیم کنتراست و نور عکس با توجه به محدودیتهای دوربینهای دیجیتال جزئی لازم از عکاسی دیجیتال است. افزایش بیش از حد افکتهای تصویری، اشباع رنگ و اثرات فیلترها نتیجه خوبی نخواهد داشت. سعی کنید عکسها را در حدی ویرایش کنید که از عکس بودن خارج نشود!
هرگونه دستکاری (کم و زیاد کردن و جابجایی اجسام) در عکسهای خیابانی با توجه به صریح بودن آن طبق نظر برخی از عکاسان درست نیست. ولی معمولا تا جایی که به صریح بودن سوژه لطمه نخورد این کار مجاز است.
تمام عکس هایتان را منتشر نکنید!
این مورد مختص به عکاسی خیابانی نیست و در تمام شاخه های عکاسی صدق میکند. با وجود دوربین های دیجیتال و نداشتن هزینه چاپ و فیلم همه ما معمولا عکس های زیادتری نسبت عکاسان آنالوگ میگیریم. خیلی از این عکس ها مشکلات خاص تکنیکی و سوژه ندارند ولی خیلی خوب نیستند که مناسب ارائه باشند و بهتر است آنها را تا هنگامی که استفاده مناسبی برای آنها پیدا نکردیم نزد خودمان نگه داری کنیم. مهم نیست که شما چه تعداد عکس منتشر میکنید، کیفیت عکس های شما است که به شما به عنوان یک عکاس ارزش خواهد داد. اگر در طول یک سال ۳۰ عکس خیلی خوب گرفته باشید و منتشر کنید، همه بیننده ها شما را با آن عکس ها خواهند شناخت. ولی اگر در بین این عکس ها عکس هایی با سطح کیفی پایین تر منتشر کنید، مطمئنا عکس های خوب شما در میان این عکس ها گم خواهد شد. تشخیص یک عکس خیابانی قوی و خوب از میان عکس ها کار خیلی مشکلی نیست ولی در ادامه این مقاله به بررسی ویژگی های عکس های خیابانی خواهیم پرداخت که به شما در شناخت بیشتر سطح کیفی عکس هایتان کمک خواهد کرد.
دوربین مداربسته نباشید!
اگر ایده و نگاه خاصی به پیرامونتان نداشته باشید، با دوربین مداربسته فرقی ندارید! پس بهتر است کار را به دوربین مداربسته محول کنید! همه دوربین های مداربسته رفت و آمد تعداد زیادی از انسان ها را ثبت میکنند و حتی برخی از آنها نسبت به موقیت قرارگیری کادر خوبی هم دارند! ولی یک کادربندی خاص و تشخیص شرایط و زمان فشردن دکمه شاتر نیاز به فکر، نگاه خاص و ایده دارد که فقط شما از عهده آن برخواهید آمد.
تمرین کلیشههای عکاسی خیابانی
سالیان زیادی هست که عکاسان خیابانی در این رشته از عکاسی، عکس گرفتهاند و به علت مشابه بودن فضای کلی خیابانها و مکانهای عمومی، عکسهایی به صورت کلیشههای عکاسی خیابانی درآمدهاند. در ذهن داشتن این کلیشهها و تمرین بر روی آنها خیلی در شروع کار و پیشرفت به شما کمک خواهد کرد. ولی باید توجه داشته باشید که در کلیشهها باقی نمانید. دنیا به یک کارتیه برسون دیگر نیاز ندارد، در حال حاضر دنیای عکاسی به شما نیاز دارد، خودتان باشید و سعی کنید مسیر خودتان را از میان این کلیشهها پیدا کنید.
لیست برخی از کلیشههای عکاسی خیابانی:
۱- عکسهای آندراکسپوز که نور بر روی شخصی که از محیط تاریک در حال بیرون آمدن است تابیده است
۲- بازی سایهها و نور
۳- انعکاس تصاویر در شیشه مغازهها
۴- قرار گرفتن اشخاص داخل تصاویر تبلیغاتی
۵- استفاده از خطوط عابر پیاده
۶- عکاسی از ارتفاع از فضای خالی در حالی که شخصی از کادر خارج میشود
۷- ورود یا خروج شخص یا اشخاصی به کادر با فاصله نزدیک به دوربین
۸- مردم نشسته مقابل شما در مترو یا اتوبوس
۹- اشخاص یا بچههایی که به هوا پریدهاند
۱۰- عکس با حضور حیوانات شهری مثل سگ، گربه یا پرنده
نمونه‌ای از یک عکس کلیشه ای از سایه – فرساد غفاریان
چگونه یک عکس خیابانی خوب را تشخیص دهیم؟
یک عکس دو ویژگی میتواند داشته باشد، یکی احساس ایجاد شده و دیگری درگیر کردن ذهن بیننده جهت درک مفاهیم موجود در عکس. هرچه میزان احساس ایجاد شده و درگیر شدن ذهن جهت درک مفهوم عکس بیشتر باشد، با عکس قوی تری روبرو هستیم. برای اینکه بتوانیم عکسها را بر اساس ویژگیهای فوق بررسی کنیم میتوانیم عکسها را به پنج سطح مختلف تقیسم کنیم.
سطح یک
احساس: جالب بودن
درگیر کردن ذهن: کم
Vivian Maier
این نوع از عکسها معمولا عکسهایی هستند که حداکثر، اطلاعاتی پیرامون سوژهها و اجسام موجود در عکس میدهند. تا حدودی جالب هستند ولی نه در حدی که بیننده را درگیر عکس کنند.
سطح دو
احساس: لذت بردن
درگیر کردن ذهن: کم
Elliott Erwitt
این عکسها معمولا احساس لذت بخشی در بیننده ایجاد میکنند مانند زمانی که یک لطیفه موجب لبخند شما میشود. سوژه این عکسها مشخص است و در نگاه اول در بیننده تاثیر میگذارند. و از آنجایی که هیچ سئوال و جوابی در ذهن بیننده ایجاد نمی‌کند، هرچه بیشتر به عکس نگاه کنیم تاثیر و احساس کمتری بر ما خواهد داشت.
سطح سه
احساس: شگفت زده شدن
درگیر کردن ذهن: متوسط
Henri Cartier-Bresson
در این عکسها تمامی سوژهها در عکس به صورت واضح قرار دارند ولی طوری هستند که موجب ایجاد حس کنجکاوی و پرسشگری قوی در بیننده میشوند. در عکس عناصر غیرمنتظرهای هست که بیننده را مجبور میکند در عکس جستجو و توقف کند. معمولا این عکسها از لایههای مختلف تشکیل میشوند و انگار هر بخش از عکس دقیقا در زمان مناسب خودش عکاسی شده است.
سطح چهار
احساس: پریشانی
درگیر کردن ذهن: زیاد
Robert Frank
این گونه از عکسها احساس پریشانی یا ترس و یا گاهی ناراحتی و خشم در بیننده ایجاد میکنند. معمولا سوژهها به صورت کامل در کادر قرار ندارند و یا کاملا نمایان نیستند یا به صورت ناقص و تحریف شده عکاسی شده‌اند. محو شدن بر اثر حرکت و سایه از عناصر متداول این عکسها هستند.
سطح پنج
احساس: شگفت زده شدن به همراه پریشانی
درگیر کردن ذهن: بسیار زیاد
Henri Cartier-Bresson
اجزاء مختلف این عکسها به خوبی در کنار هم قرار گرفتهاند و احساسات گوناگونی را در بیننده ایجاد میکنند. رسیدن به این عکسها مشکل است و وجه تمایز اساتید عکاسی با عکاسان معمولی است. به همین دلیل است که جوئل مایروویتز و گری وینوگرند به این گونه عکسها می‌گویند عکسهای سخت: سخت دوست داشته میشوند، سخت فهمیده میشوند، سخت گرفته میشوند، و هرچه سخت تر باشند زیباتر هستند.
تقسیم بندی فوق خیلی هوشمندانه و عالیست و به راحتی در ذهن قرار گرفته و هنگام دیدن عکسها به راحتی میشود. عکسها را بر این اساس دسته بندی کرد. و البته مرحله‌ای بودن آن جهت سعی در پیشرفت و رسیدن به سطح بهتر، برای عکاسان خیابانی خیلی مفید است.
پی‌نوشت: خواندن مقالات و دیدن گالری عکسهای سایت Street Photograph به تمامی علاقه‌مندان به این رشته از عکاسی توصیه میشود.
سلام،مطلب بسیار آموزنده ای بود
سایتتون عالیه،پایدار باشید
از زحمات جناب آقای غفاریان و لطف سایت عکاسی بخاطر ارائه این مقاله آموزنده و موجز بسیار سپاسگزارم.
یک دنیا سپاس. بسیار بسیار مفید بود.
مقاله ی مختصر و مفیدی بود. ممنون بابت اشتراک 🙂
بسیارآموختم
بسیار ممنون
واقعاازخواندن این مقاله لذت بردم.امیدوارم درآینده بازهم شاهدمقاله های بیشترازشماباشم.
ممنون فرساد عزیز. مطلب خیلی مفیدی بود. در واقع این ژانر مورد علاقه ی من در عکاسی است ولی متاسفانه در ایران به دلیل مشکلات فرهنگی/اجتماعی/انتظامی کار عکاسی خیابانی اینقدر دشوار است که من یکی همان اول عطایش را به لقایش بخشیدم 🙁
ضمنا من همیشه از طرفداران عکسهای خیابانی و همچنین تبلیغاتی شما بوده ام. موفق باشی.
سپاس فراوان از فرساد غفاریان عزیز بابت تهیه این مقاله مفید
سپاس فراوان از فرساد غفاریان عزیز بابت تهیه این مقاله مفید
بسیار عالی
ممنون
استفاده کردم. سپاس
خیلی عالی
ممنون!!!!!!!!!!!!!!!
الهام بخش و مفید بود برای من.مرسی
بسیار بی پیرایه، ساده و مفید
ممنونم
مطلب خیلی مفیدی بود.
بسیار ممنون وسپاسگزارم . به عنوان یک عکاس اماتور خیلی چیز یاد گرفتم
عالی بود