شهر ۶۰ هزار نفری آرل از ۱۲ تیرماه سالجاری میزبان چهل و سومین دورهی جشنوارهی تابستانی عکاسی آرل و رخدادهای بخشهای اصلی و جنبی آن شده است که تا دوم مهرماه امسال ادامه خواهند داشت. از سال ۱۹۷۰ تاکنون هر سال با آغاز تابستان شهر آرل تبدیل به یکی از میعادگاهها و مراکز توجه و تمرکز عکاسان و علاقمندان به عکس در فرانسه و اروپا میشود. امسال تنها در نخستین هفتهی برپایی جشنواره بیش از ۱۱ هزار نفر از ۳۰ کشور جهان از بخشهای مختلف آن بازدید کردند.
مجموعهای از رویدادهای مرتبط با عکس و عکاسی مانند برگزاری نمایشگاه، سمینار و دورههای آموزشی، نشستهای نقد و بررسی، نمایش عکس در فضای باز، هماندیشی دستاندرکاران عکاسی، رونمایی و امضای کتابهای عکس توسط عکاسان و ناشران، نمایش فیلمهای مرتبط با عکاسی و اهدای جوایز یکی از مهمترین و دیرپاترین جشنوارههای عکاسی اروپا را رقم در آرل رقم میزنند. این جشنواره هر سال در کنار بخشهای مختلف و جنبی پرشماری که برگزار میکند تمرکز اصلی خود را بر روی یک موضوع خاص نیز قرار میدهد که به عنوان تم اصلی آن سال معرفی میشود.
در این مدرسه به عکاسی به عنوان بخش جداییناپذیری از هنر معاصر نگاه میشود و هدف اصلی مربیان و مدرسان بر این اساس بنیان نهاده شده که هنرجویان پس از پایان دورهی آموزشی سه ساله بتوانند با شناختی که از دنیای عکاسی بدست میآورند مستقلا یکی از ژانرها و زمینههای مورد علاقهی خود را انتخاب کنند و با تمرکز بر روی آن به یک عکاس حرفهای تبدیل شوند. در این مدرسه اصل بر آموزش مهارت و آموزههایی کلی در زمینهی عکاسی است و هیچ سبکی بر دیگری برتری ندارد و استادان نباید لزوما سبک و علایق خود را به هنرجویان بیاموزند. از جملهی این عکاسان که امسال آثارشان در این بخش به نمایش درآمده میتوان به Erwan Morère، Tadashi Ono، Édouard Beau، Jean-Christophe Béchet، Sébastien Calvet، Jean-Louis Tornato، Aurore Valade، Olivier Cablat و Marina Gadonneix اشاره کرد.
امسال این جشنواره در مجموع میزبان ۶۰ نمایشگاه مختلف عکس است که در نقاط مختلف شهر آرل برپا شدهاند از جمله در بناهای تاریخی و ساختمانهای متروک مانند یک کلیسای تاریخی مربوط به قرن دوازدهم میلادی و یک ساختمان صنعتی قدیمی متروک بازمانده از قرن نوزدهم. تعداد زیادی از این بناها با نصب امکانات لازم برای برپایی نمایشگاه عکس مناسبسازی شدهاند و تنها در روزهای برگزاری جشنواره مردم امکان بازدید از آنها را دارند و سایر روزهای سال امکان ورود به این بناها وجود ندارد. در کنار این نمایشگاهها برای گالریها، موزهها و نمایندگیهای شرکتهای چاپ و نشر کتابهای عکس هم غرفههایی در نظر گرفته شده است.
جشنوارهی آرل همواره سعی داشته تا پروژههای عکاسی کمتردیدهشده یا آنهایی که اصلا دیده نشدهاند را به نمایش بگذارد لذا همیشه سهم مهمی در معرفی عکاسان جوان مستعد و خلاق به کیوریتورها، گالریداران و کارشناسان هنری داشته است. همچنین این جشنواره کوشش میکند تا همگام با پیشرفتهای فنی روزآمد شیوههای جدید نمایش و ارائهی عکس را امتحان کند و در کنار فرم کلاسیک همیشه مفهوم تازهای از نمایشگاه عکس را در ذهن مخاطب شکل دهد. یکی از بخشهای پرطرفدار این رخداد عکاسانه نمایش عکس در فضای باز در ابعاد بزرگ روی دیوار ساختمانهای شهر است که شبها همراه با اجرای زندهی موسیقی و هنرهای اجرایی و نمایشی همراه میشود. امسال برای این مراسم ۱۴ نمایشگر بزرگ هم اختصاص پیدا کرده است.
همچنین برای افزایش جذابیت جشنواره از سال ۲۰۰۲ اهدای چند جایزه به برنامههای آن اضافه شده است که شامل سه جایزهی اصلی است. امسال جایزهی ارزشمند ۲۵ هزار یورویی «استعداد سال» به جاناتان تورگونیک، عکاس ۴۳ سالهی ساکن کیپتاون آفریقای جنوبی، رسید که در یک مجموعه به نام «Rwanda – Intended Consequences» پرترههایی از زنان اهل کشور روآندا را به همراه فرزندانشان به تصویر کشیده است. این زنان در طول سالهای جنگ داخلی و خشونتهای ناشی از نسلکشیهای گسترده در آن کشور مورد تجاوز قرار گرفته و باردار شده بودند. برخی از این زنان هنوز هم با افسردگی و ناراحتیهای روانی ناشی از آن سالهای تلخ دست به گریبان هستند. جایزهی «کتاب عکس تالیفی» به ارزش ۸ هزار یورو به کتابی با نام «Redheaded Peckerwood» از کریستین پترسون رسید و جایزهی ۸ هزار یورویی «کتاب عکس تاریخی» هم از آن کتابی با نام «کتاب عکسهای آمریکای لاتین» اثری از هوراشیو فرناندز شد. هر دوی این کتابها پاییز گذشته به چاپ رسیده بودند؛ کتاب نخست در مارسی و کتاب دوم در لندن.
یکی دیگر از بخشهای جشنواره که از سال ۲۰۰۶ به آن اضافه شده و از شلوغترین بخشهای آن است به عکاسان جوان یا علاقهمند امکان میدهد منتخبی از آثار خود را برای تعدادی از ناشران، کیوریتورها، گالریداران، کارشناسان موزهها، ادیتورهای آژانسها و مجموعهداران عکس نمایش دهند و از این رهگذر ضمن شنیدن نقد و نظرات آنها در صورت امکان در آینده بازار و محلی برای ارئهی کار خود بیابند. کارگاههای آموزشی و ملاقاتهای دو به دو با کارشناسان و استادان هنر عکاسی هم یکی دیگر از برنامههای جانبی است که البته با پرداخت هزینه امکان شرکت در آن وجود دارد. به طور میانگین با پرداخت ۲۹۰ یورو میتوان با ۱۰ استاد عکاسی دیدار داشت و از امکان نمایش خصوصی آثار و نقد و نظر آنها در جهت بهبود کارها بهرهمند شد. امسال ۱۰۴ کارشناس عکاسی و تاریخ هنر در این بخش حضور یافتهاند.
این جشنواره که سال گذشته از بودجهای در حدود ۵.۵ میلیون یورو برخوردار بود امسال با افزایش، از بودجهی ۶ میلیون یورویی بهره میبرد که ۴۶ درصد آن از محل منابع عمومی دولت، ۳۷ درصد از فروش بلیط و درآمدهای جانبی خود جشنواره و ۱۷ درصد هم از اسپانسرهای خصوصی تامین شده است. در این دوره قیمت بلیط بازدید نمایشگاهها به طور میانگین ۲۷ یورو برای بازدید از ۴۷ نمایشگاه است. البته بازدید از نمایشگاهها برای افراد زیر ۱۸ سال، ساکنان شهر و معلولان رایگان است.
امسال نیز چون دورههای قبلی دو هفتهی پایانی جشنواره برای بازدید دانشآموزان و دانشجویان (از سطح مدرسهی ابتدایی تا مقطع کارشناسی ارشد) در نظر گرفته شده و طبق برنامهریزیها قرار است حدود ۱۰ هزار دانشآموز و دانشجو با همراهی ۷۰۰ تن از مربیان و استادان خود در قالب تورهای گروهی برای بازدید از نمایشگاههای جشنواره و شرکت در کارگاههای یکروزه به شهر آرل بیایند. مسئولان جشنواره یکی از اصلیترین اهداف خود را وارد کردن هنرهای تجسمی مانند عکاسی به حوزهی علاقهمندیهای نسل جوان عنوان میکنند و برپایی این اردوها هم در همین راستا ارزیابی میشود.
ممنون از شما برای تنظیم این مطلب مفید! امیدوارم روزی در میهن ما نیز چنین رویدادهایی برگزار شود…