عکاسی Landscape Astrophotography

اصطلاح Astrophotography به معنای ثبت تصاویر اجرام آسمانی از طریق تلسکوپ، از حدود سالهای ۱۹۰۰ میلادی رواج یافت. فیلم‌های با حساسیت کم آن روزگار نیاز به نوردهی های طولانی داشتند و برای ثابت نگاه‌داشتن اجرام در عکس، نیاز به خنثی نمودن حرکت زمین بود. این نیاز امروزه نیز در بسیاری از عکاسی‌های نجومی با نوردهی طولانی وجود دارد. از میان عکسهای نجومی آن روزگار، عکسهای  Edward Emerson Barnard و نیز Clyde Tombaugh  دیدنی است. کلاید تومبا، کاشف سیاره پلوتو،  در ۱۸ فوریه ۱۹۳۰ با مقایسه دو عکس متوجه تغییر مکان منبع نوری در این دو عکس شد که همان سیاره پلوتو بود. 

عکس‌های نجومی با تعریف فوق زیبایی‌های بی‌شماری دارند اما این عکس‌ها فاقد نشانه‌های بصری هستند که توسط آن‌ها بتوان عظمت یا فاصله آن‌ها را درک کرد.

. 

  Landscape Astrophotography چیست؟

. 

 –

مساله فوق همراه با پیشرفت‌هایی که در تجهیزات عکاسی این روزگار حاصل شده است، باعث علاقه و اقبال فزاینده عکاسان به نوع خاصی از عکاسی شبانه به نام Landscape Astrophotography شده است که در این عکس‌ها، هم چشم‌اندازهای زمینی دیده می‌شوند و هم اجرام سماوی، درست همانگونه که با چشم در تماشای شبانه می‌توان دید.

البته بهتر است بگوییم در برخی موارد حتی بهتر یا متفاوت با آنچه که چشم می‌بیند چرا که ویژگی‌های فنی عکاسی امروزین باعث می‌شود که این عکس‌ها در برخی موارد اجرام را بسیار بهتر نشان دهند. [چشم انسان در تاریکی شب نمی‌تواند طیف کامل رنگها را ببیند اما در این عکسها، رنگ‌ها بسیار کامل نشان داده می‌شوند. همچنین کیفیت خوب دوربینهای امروزین در عکاسی با حساسیت‌های بالا باعث می‌شود که تصاویر دقیق‌تر و بهتری از آسمان شب نسبت به تماشای معمولی آن ببینیم.]

در Landscape Astrophotography تصاویری از راه شیری، کهکشان آندرومدا یا نورهای منطقه البروج با مناظر زمینی مانند درختها، سنگها یا ساختمانهای قدیمی ترکیب می‌شود. در این نوع عکاسی هر چند تجهیزات نقش مهمی دارند اما مهارت عکاس برای پیدا کردن محل مناسب برای عکاسی، بسیار حیاتی خواهد بود. بسیاری از مناظری که در نور روز جالب به نظر می رسند، در عکاسی شبانه هیچ جذابیتی نخواهند داشت و بالعکس، برخی مناظر معمولی روز، در عکاسی شبانه و در ترکیب با آسمان، بسیار زیبا خواهند بود. یک تک درخت یا حتی یک تخته سنگ معمولی ممکن است در این نوع عکاسی، نقش مهمی ایفا کند.

در عکاسی شبانه یک‌سری چالشهای فنی نیز وجود دارد. فوکوس مناسب و ترکیب بندی در شب مشکل‌تر از عکاسی روزانه است.

مساله دیگر آن است که از سویی اجرام به علت حرکت زمین در حال حرکت هستند و از سوی دیگر این نوع عکاسی نیاز به نوردهی ‌های طولانی دارد. برای عکاسی از روشن‌ترین ناحیه راه شیری، نیاز به نوردهی معادل ۳۰ ثانیه با دیافراگم ۲.۸ و  حساسیت ۳۲۰۰ وجود دارد. اگر لنز با این دیافراگم باز در دسترس نباشد یا کیفیت  تصویر دوربین در این حساسیت، مورد قبول نبود، باید زمان نوردهی را بیشتر کرد. اما زمان نوردهی بیشتر باعث خارج شدن تصاویر اجرام از حالت نقطه‌ای خواهد شد مگر آنکه با وسیله‌ای، حرکت زمین را خنثی کنیم. ( استفاده از تلسکوپ‌های موتور دار به صورت قلندوش یا تجهیزات مستقل دیگر که دوربین بر روی آن‌ها نصب می‌شود). فاصله کانونی نیز در این میان مؤثر است. [ حتی در همین ۳۰ ثانیه نیز اجرام حرکت اندکی دارند اما در فاصله کانونی حدود ۱۴ میلیمتر این مقدار حرکت قابل چشم‌پوشی است. اما اگر فاصله کانونی دوبرابر شود، زمان نوردهی ( بدون خنثی کردن حرکت) باید نصف شود. و در نتیجه برای تهیه عکس مناسب باید نوردهی را با دیافراگمهای بازتر مانند ۱.۸  یا حساسیتهای  بالا مانند ۶۴۰۰ جبران کرد. این حساسیتهای بالا خوشبختانه در دوربینهای جدید دیگر تنها یک اسم نیستند و می‌توانند عکس‌های بسیار ممتاز تولید کنند.]

عکاس: مسعود مبین‌علی – ۶۰۷ فریم با زمان نوردهی ۲۰ ثانیه برای هر فریم و ایزو ۱۰۰۰

عکس مربوط به کوه دماوند است. مسیر روشن روی کوه، بعلت حرکت کوه‌نوردان در شب ایجاد شده است و نقطه پرنور مسیر، مربوط به بارگاه سوم دماوند است. 

–

اگر زمان نوردهی طولانی باشد و حرکت زمین نیز خنثی نشود، ستاره‌های به صورت خطوطی در عکس ثبت خواهند شد که به Star Trail معروفند. خودِ این پدیده باعث خلق تصاویر زیبا خواهد شد. بنابراین حتی در صورتی که امکانات فنی برای تهیه عکسهای نقطه‌ای از اجرام، کافی نباشد باز هم امکان عکاسی Landscape Astrophotography به صورت رد ستارگان وجود خواهد داشت.

نکته دیگر آنکه  نوردهی‌های  طولانی همراه با خنثی نمودن حرکت زمین، هر چند برای عکاسی نجومی خالص روش مهمی است اما عملاً برای Landscape Astrophotography ممکن نیست چرا که باعث محو شدن مناظر زمینی خواهد شد.

آلودگی‌های نوری شهرها دشمن شماره یک این نوع عکاسی است. در این نوردهی های زیاد که برای ثبت اجرام آسمانی لازم است، معمولاً نورشهرهایی تا فاصله ۱۰۰-۲۰۰ کیلومتر نیز در عکس ثبت خواهند شد. این آلودگی به صورت نورهای زرد یا نارنجی در افق دیده می‌شود. بنابراین فاصله مناسب از شهرها، بخصوص شهرهای بزرگ ضروری است.[ وجود ماه در آسمان نیز یک مانع مهم دیگر برای این عکاسی است. آسمان ابری نیز که دیگر نیازی به گفتن ندارد.

[ اما گاهی نیز می‌توان همه این موانع را تبدیل به فرصتی برای عکاسی کرد: ترکیب نور ماه، آلودگی نوری و ابرها در یک عکس! عکس از نعما م.روشن]

– 

در مورد عکاسی Landscape Astrophotography هر چند مانند عکاسی نجومی واقعی، نیاز اجباری برای شناخت اجرام وجود ندارد اما باز هم آشنایی مقدماتی با نجوم می‌تواند کمک کننده باشد.

ادامه عکاسی از رد ستاره‌ها تا گرگ و میش صبحگاهی – دریاچه سد کارده – اطراف مشهد – عکس از نعما م.روشن

– 

یکی از راههای خوب برای افزایش احتمال موفقیت در این نوع عکاسی، استفاده از نرم‌افزارهایی است که می‌توانند منظره آسمان را برای شما پیش‌بینی کنند. اگر آنقدر اطلاعات نجومی دقیقی ندارید که بتوانید موقعیت اجرام را در زمان خاص و مکان خاص عکاسی پیش‌بینی کنید، می‌توانید براحتی از این نوع نرم‌افزارها استفاده کنید. Stellarium نمونه‌ای از این نوع نرم‌افزارهاست که می‌تواند تصاویر شبیه‌سازی شده‌ای از آسمان در هر زمان دلخواه و در هر مکان دلخواه نشان دهد. [نرم‌افزارهای متعددی نیز برای موبایلهای هوشمند در سیستم‌های iOS و Android وجود دارد که می‌توان در هنگام عکاسی نیز بسیار کمک کننده باشد که از آن جمله می‌توان به Starwalk اشاره کرد]

مکان‌های مناسب برای عکاسی شب را در روز تعیین کنید. وقتی در این نوع عکاسی متبحر شوید، می‌توانید در نور روز، شکل مناسب سنگها، کوهها، درختها یا ساختمانها را برای عکاسی شب تشخیص دهید و محل مناسب را شناسایی کنید. این محل‌ها را به صورت دقیق روی دستگاه GPS خود علامتگذاری کنید چرا که پیدا کردن دقیق این محل‌ها در شب کار ساده‌ای نیست.

تجهیزات عکاسی مناسب برای عکاسی شب بسیار حیاتی هستند. دوربین DSLR که عکس‌های مناسبی در حساسیتهای بالا تهیه کند، یکی از مهم‌ترین اجزاء عکاسی شب هستند. لنزهای واید با دیافراگم باز که کیفیت تصویر خوبی داشته  و عاری از مشکلات اپتیکی مانند اعوجاج در کناره‌های کادر باشند. سه‌پایه خوب که پایداری مناسب داشته باشد جزو الزامات این نوع عکاسی هستند.

[تجهیزات غیر عکاسی نیز برای عکاسی شب لازم‌اند. چراغ قوه، زیرانداز، لباس مناسب، مواد غذایی و نوشیدنی  را فراموش نکنید. بخصوص لباس مناسب. چرا که حتی در شبهای تابستان نیز ممکن است در صورت نداشتن لباس مناسب تا صبح بلرزید.]

[ایمنی را فراموش نکنید. عکاسی شب، عکاسی یک نفره نیست. هیچ‌گاه به تنهایی یا حتی با تعداد افراد کم برای این عکاسی عازم نشوید. به همراه داشتن دستگاه GPS یا موبایلهای مجهز به این فناوری الزامی است.]

[زمان‌بندی برای این نوع عکاسی ضرورت دارد. بر خلاف آنچه که در ابتدا به نظر می‌رسد، زمان زیادی در شب برای عکاسی وجود ندارد. بخصوص در تابستان که طلوع آفتاب خیلی زود است و بخصوص در عکاسی‌های رد ستارگان که نیاز به زمان زیادی برای عکاسی وجود دارد.]

[داشتن دو بدنه همراه با دو سه‌پایه برای این نوع عکاسی می‌تواند مفید باشد. چون اگر بخواهید از رد ستارگان عکاسی کنید، عملاً  تا صبح دوربین‌تان مشغول است و اگر بخواهید عکاسی تک فریم از اجرام آسمانی انجام دهید، نیاز به یک بدنه دیگر خواهید داشت.]

[به همراه داشتن کارت حافظه کافی و باتری اضافی دوربین از الزامات است. بخصوص اگر بخواهید عکاسی رد ستارگان با ترکیب فریم‌های متوالی انجام دهید. باتری دوربین بعلت تهیه فریم‌های زیاد با نوردهی طولانی و نیز سرمای شب، خیلی سریع‌تر از آنچه که تصور می‌کنید به اتمام می‌رسد و در صورت نداشتن باتری اضافی، باید تا صبح، آسمان را فقط تماشا کنید!]

[در مورد عکاسی رد ستارگان دو روش وجود دارد: در روش اول با استفاده حالت Bulb و ریموت دوربین، یک فریم با زمان نوردهی بالا تهیه می‌شود. در این روش با این زمان نوردهی بالا ( یک تا چند ساعت)  احتمال بروز مشکلات کیفی در عکس نهایی بیشتر است و همچنین اگر مشکلی در طول زمان عکاسی بروز کند، کُل کار به هدر خواهد رفت. مشکلاتی که اتفاقاً در این نوع عکاسی رواج دارد: مثل حرکت سه‌پایه یا تابش نور چراغ قوه به  داخل لنز. در روش دوم می‌توان فریم‌های منفرد را تهیه کرد و سپس در نرم‌افزار آن‌ها را با یکدیگر ترکیب کرد تا عکس نهایی رد ستارگان حاصل گردد. این روش مشکلات روش قبلی را ندارد و نیز می‌توان از تک فریم‌ها بعداً برای عکس نقطه‌ای از اجرام سماوی نیز استفاده کرد. یا حتی فریم‌ها را برای تهیه فیلم‌های Time-laps ترکیب کرد. اما گاهی رد حرکت در این روش، ممکن است منقطع باشد که باید برای پیشگیری از آن، تمهیدات خاصی را پیش‌بینی کرد.]

[پردازش عکس در این نوع عکاسی اهمیت زیادی دارد.  ترکیب فریم‌ها  با روش‌های مختلفی می‌تواند صورت گیرد. فتوشاپ در نسخه‌های Extended دارای قابلیت Stacking فریم ها با الگوریتم‌های مختلف است که برای این ترکیب مفید است. همچنین نرم‌افزارهای مستقل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند این کار را به راحتی برای شما انجام دهند که از آن جمله می‌توان به نرم‌افزار رایگان  Starstax اشاره کرد که برای هر دو سیستم ویندوز و مک عرضه می‌شود و قابلیتهای بسیار خوبی برای ترکیب فریم‌ها دارد.]

 [پردازش تک فریم‌ها نیز مساله مهمی است. بهبود روشنایی و کنتراست و رنگ باید با روشهای دقیقی صورت گیرد که خود باعث مشکلات فنی برای عکس نشود.

برای حذف هات‌پیکسل‌ها و نیز برخی انواع نویز در نوردهی‌های طولانی می‌توان از تکنیک دارک فریم استفاده کرد که در آن، پس از تهیه فریم اصلی، یک فریم دیگر با همان زمان نوردهی اما با درپوش روی لنز تهیه می‌شود و سپس در نرم‌افزار این فریم از فریم اصلی کاسته می‌شود تا مشکلات فوق از فریم اصلی حذف شوند.]

توضیح:

متن اصلی این مطلب توسط Manel Soria نگاشته شده و قسمتهایی که در داخل کروشه قرار دارند را من به مطلب اصلی افزوده‌ام. 

دکتر Manel Soria ساکن بارسلونا  و برنامه‌ریز Parallel Supercomputer است. همچنین وی استاد Universitat Politecnica de Catalunya در رشته ترمودینامیک و Computational Fluid Dynamics است. به عکاسی از طبیعت، جانداران کوچک و Landscape Astrophotography علاقمند بوده و تاکنون چندین کارگاه در این زمینه برگزار کرده است.