فشردن شاتر در لحظه مناسب، عکس شما را از یک عکس خوب به یک عکس عالی تبدیل می‌کند، توانایی ثبت تشخیص و پیش‌بینی لحظه مناسب مانند لحظه چنگ زدن سوژه، پریدن، خمیازه کشیدن و…. عکاسی شما را به کلاس بالاتری از آنچه هستید می‌برد.
تصور کنید دو عکاس به طور همزمان در یک محل و با تجهیزات و تنظیمات یکسان و با کادر مشابه در حال عکاسی از یک سوژه مثل فیل آفریقایی هستند اما تصویر ثبت شده با هم تفاوت دارد! زیرا که فقط یکی از آنها لحظه قطعی را ثبت کرده است.
لحظه قطعی برشی از یک لحظه است که سوژه در حالتی خاص به نمایش درآمده باشد و این می‌تواند انتقال حسی متفاوت و یا رفتاری خاص از سوژه باشد. این اصل برای تمام ژانر‌های عکاسی مستند وجود دارد.
هنری کارتیه برسون – عکاس شهیر فرانسوی و پدر عکاسی مستند مدرن – از طرفداران ثبت لحظه قطعی بود و این نامگذاری را او انجام داده است. او معتقد است عکاسی مثل نقاشی نیست و برای هر سوژه‌ای یک برش خلاقانه از لحظه‌ای خاص وجود دارد که شما باید آن را ثبت کنید. در این قسمت ما به برسی توانایی عکاسان در ثبت این لحظات می‌پردازیم و به یاد خواهیم داشت که کارتیه برسون گفته: «اگر شما لحظه مناسب را از دست بدهید، آن لحظه برای همیشه رفته است.»
توصیه‌های عکاسان:
۱- اتفاق را پیش‌بینی کنید:
Jasper Doest جسپر داست، عکاس هلندی متخصص در عکاسی حیات وحش: شما باید سعی کنید لحظه‌ای که می‌خواهید ثبت کنید را پیش‌بینی کنید و برای ثبت آن آماده باشید. همانطور که خود این عکاس برای ثبت لحظه‌ای خاص از پرش روباه شمالی (قطبی) عمل کرده است. نه فقط لحظه پرش روباه، بلکه دقیقا هنگام تماس بچه روباه با مادرش، اگر او لحظه‌ای دیرتر یا زودتر شاتر را فشار می‌داد این لحظه را از دست داده بود.
بعضی وقت‌ها شما باید علایم و نشانه‌های سوژه برای حرکتی قریب‌الوقوع را پیش‌بینی کنید. حرکت عضلات، چرخش نگاه سوژه و یا علایمی‌از هشیاری سوژه که نشان می‌دهد سوژه حرکتی قریب‌الوقوع خواهد داشت.
البته شما باید شناخت خوبی از رفتارهای سوژه داشته باشید و با آن به خوبی و از نزدیک وقت گذرانده باشید. با این کار شما شانس خود را برای ثبت لحظه خاص از رفتارهای منحصر به فرد سوژه خود افزایش داده‌اید.
البته به یاد داشته باشید که پیش‌بینی لحظه عملکرد خاص سوژه فقط بخشی از کار است، ترکیب‌بندی مناسب و نور خوب عوامل مهم دیگری هستند که در کنار هم نقش‌های اساسی برای ثبت یک عکس منحصر به فرد بازی می‌کنند.
۲- شکارچی لحظات باشید
Kevin Schafer کوین شافر، عکاس آمریکایی که تبحر زیادی در عکاسی از حیات وحش داشته و فعالیت زیادی در زمینه گونه‌های در معرض انقراض داشته است: این تصادفی نیست که عکاس‌های خوب تعداد زیادی عکس از لحظات خاص ثبت کرده‌اند، آنها عکس‌العمل بسیار سریع و فوق‌العاده‌ای دارند و بینش مناسبی نسبت به شرایط سوژه به دست می‌آورند که به تدریج به بخشی از ضمیر ناخودآگاه عکاس تبدیل می‌شود.
شما باید تمرین کنید تا مانند یک شکارچی لحظه‌ها را شکار کنید. با نظارت دقیق، نزدیک شده به یک لحظه قطعی را پیش‌بینی کنید و بهترین لحظه را برای فشردن شاتر پیدا کنید.
این کاری است که دقیقا خود عکاس برای ثبت تصویر یک لاک پشت سبز در ساحل جزیره‌ای در اقیانوس آتلانتیک انجام داده است، در حالی که لاک پشت در حال کندن ماسه‌ها بوده و ماسه‌ها را به اطراف پرت می‌کرد، بهترین لحظه برای ثبت وقتی بود که دو کمان ماسه‌ای یکسان در دو طرف لاک پشت تشکیل شده بود.
۳- قاطع باشید
Ben Hall’sبن‌هال، عکاس حیات وحش و چشم‌انداز معروف در انگلستان: فرض کنید همه چیز آماده است، شما در موقعیت مناسبی قرار دارید، نور خوب است و به خوبی به سوژه نزدیک شده‌اید، فقط یک عامل می‌تواند شانس شما را برای به دست نیاورندن یک عکس خوب از بین ببرد و آن تردید است.
شما باید ساعت‌ها و شاید چند روز در نقطه‌ای نزدیک به سوژه پنهان شوید و منتظر لحظه‌ای مناسب باشید، تعداد لحظات مناسب بسیار اندک است و شما حق از دست دادن آن را ندارید، باید آماده شات زدن در حداقل زمان ممکن باشید. در غیر این صورت فرصت را از دست داده‌اید.
و البته یکی از مزایای عکاسی دیجیتال به کم شما می‌آید، به هنگام نزدیک شدن به لحظه قطعی با سرعت زیاد عکس‌های پیاپی بگیرید، اگر لحظه‌ای خاص ثبت نشد، چیزی از دست نداده‌اید، اما اگر لحظه خاص ثبت شد، توانسته‌اید آن لحظه را برای همگان به تصویر بکشید.
۳- دقیق زمان‌بندی کنید
Malcolm Schuyl مالکوم شویل، عکاس اهل آکسفورشایر که متخصص عکاس در سطح و زیر آب است معتقد است: ثبت عکس سوژه در لحظه قطعی باعث می‌شود تا بیننده با دقت و تمرکز بیشتری به عکس شما نگاه کند زیرا عکس شما سطح بالاتری از سایر عکس‌ها دارد. اما ثبت لحظه قطعی در عمل بسیار سختتر از گفتن آن است.
مالکوم، عکس قوهای گنگ بالا را برای کتاب جدیدش ثبت کرده است، او می‌گوید : نزدیک شدن و عکاسی از این سوژه‌ها کار سختی نیست و ثبت عکس مناسب راحت است. اما چالش، ثبت عکسی متفاوت است و این نیازمند زمان‌بندی دقیق شما.
مالکوم می‌دانست که این زوج قو به هنگام رقص مشترک خودشان در لحظه خاص به نحوی به هم نزدیک می‌شوند که شکل قلب بین آنها به وجود می‌آید. این اتفاق فقط در کسری از ثانیه رخ می‌دهد و مالکوم برای ثبت آن به محض نزدیک شدن به این لحظه شروع به عکاسی پیاپی نموده تا فقط در یکی از ثبت‌های انجام شده، شکل قلب به طور واضح دیده شود.
عبور از قانون: اگر قواعد را به خوبی می‌دانید، با عبور هدفمند از آن می‌توانید ثبت متفاوتی داشته باشید.
۴- اگر که لحظه مورد نظر هرگز رخ نداد
منطق لحظه قطعی می‌گوید که باید برای ثبت لحظه‌ای پویا و خاص از سوژه مانند پریدن، چرخاندن سر، پنجه کشیدن و…. صبر کنید. اما این همیشه راه حل نیست، نکته‌ای که اندی رز، عکاس و نویسنده معروف اهل کاردیف با ثبتی بسیار زیبا از سنجاب قرمز در هوای بارانی به خوبی به نمایش گذاشته است.
این عکس که مثال بسیار خوبی از عکاسی در آب و هوای نا مساعد هست، تصویری دیدنی از یک سوژه در فضایی خاص است که هیچ لحظه قطعی در آن وجود ندارد.
اندی روز می‌گوید: مهم نیست که شما چه مدت صبر کنید تا اتفاق خاصی بیافتد، بعضی وقت‌ها سوژه هیچ کار خاصی انجام نمی‌دهد، شاید شما وسوسه شوید تا حیوان را تحریک کنید، با فلاش زدن، صدا کردن و…. اما این روش مناسب نیست.
اول اینکه، نیاز نیست همیشه لحظه قطعی را عکاسی کنید، دوم: شما ممکن است اتفاقات و تصاویر دیگری از سوژه را از دست بدهید و از همه مهمتر اینکه عادلانه نیست که برای سوژه خود مزاحمت ایجاد کنید.
نکات مهم:
۱- شاتر را به مدت طولانی و به امید ثبت لحظه قطعی به صورت شانسی نگه ندارید. بعضی وقت‌ها ممکن است لحظه قطعی دقیقا هنگام مکث دوربین در ذخیره‌سازی اتفاق بیافتد، همیشه بهتر است در بازه‌های زمانی کوتاه مدت شاتر را نگه داشته و چند عکس بگیرید.
۲- سوژه را برای نمایشی دادن لحظه‌ای خاص تحریک نکنید، صبر کنید تا سوژه به صورت طبیعی حرکات خود را انجام دهد تا لحظه مورد نظر فرا برسد.
۳- آماده باشید، بعضی وقت‌ها بهترین لحظه زمانی فرا می‌رسد که شما انتظار آن را ندارید، بنابراین همیشه دوربین خود را روشن و آماده نگه دارید تا وقتی فرصت بدست آمد آن را از دست ندهید.
۴- تنظیمات دوربین خود را کنترل کنید، سعی کنید همیشه تنظیمات به نحوی باشد که سرعت شاتر در حدود ۱/۱۰۰۰ ثانیه
باشد.
پایان قسمت ششم
این مجموعه مقالات آموزشی در نشریه بین‌المللی عکاسی «کشف طبیعت و حیات‌وحش» منتشر شده است. هدف از ارایه این مقاله آموزشی ۱۳ قسمتی، بیان جزئیات روش‌ها و اصول عکاسی در طبیعت و روشن کردن روش‌های به‌دست آوردن مهارت‌های لازم در این شاخه از عکاسی است. قسمت نخست، قسمت دوم، قسمت سوم، قسمت چهارم و قسمت پنجم این مقاله پیش از این روی «سایت عکاسی» منتشر شده است.
منبع: Wait for the moment
توضیح مترجم: این متن بصورت اختصاصی برای ماهنامه «سرزمین من» و «سایت عکاسی» ترجمه و تنظیم شده و هرگونه بازنشر جزیی و کلی از آن منوط به کسب اجازه از مترجم است.