به انگیزه یکصدمین سالگرد تولد آرون سیسکیند
آرون سیسکیند (۱۹۹۱ _ ۱۹۰۳) عکاسی را با دوربین اهدایی از طرف همسرش به عنوان هدیه ازدواج آغاز کرد و به تدریج بدل به شناخته شده ترین عکاس آمریکایی دوران خود شد. سیسکیند به واسطه تصاویر آبستره ای که عکس هایش را به نقاشی های پیروان مکتب نیویورک نزدیک ساخت، شهرت یافت.
ترکیب بندی های استعاره وار سیسکیند متشکل از نشانه گذاری ها، پوسترهای پاره پاره، علائم و دیوار نوشته های خرد شده، مرزهای بین عکاسی و نقاشی را از میان برد. آثار او تأثیر فراوانی برشناخت امروز دنیا از عکاسی به عنوان هنر، گذاشت. در عرصه تئوری نیز سیسکیند به عنوان یکی از بهترین استادان راهنمای عکاسی در جهان شناخته می شود که این سابقه را از چهل سال فعالیت در مؤسسه فناوری ایلینویز و سپس مدرسه طراحی رودآیلند به دست آورده بود.
امسال در یکصدمین سال تولد آرون سیسکیند، مجموعه برنامه هایی در یادبود و بزرگداشت مقام هنری و حرفه ای او برگزار شده و از جمله دوازده موزه و دو گالری هنری در لس آنجلس، نیویورک و حتی سئول در این امر سهیم بودند. حامی اصلی این برنامه ها در نیویورک رابرت مان نام دارد که پس از مرگ سیسکیند تلاش فراوانی در ارائه و نمایش و بزرگداشت نام و یاد این هنرمند و در پست ریاست بنیاد هنری سیسکیند انجام داده است. این بنیاد توسط خود آرون به منظور ارتقای دانش عکاسی و حمایت مادی و معنوی از عکاسان جوان و تازه کار تأسیس شد. در سال ۲۰۰۳ چهار نمایشگاه در منهتن و یکی در موزه هنری مدرسه طراحی رودآیلند به مرور آثار و زندگی هنری سیسکیند پرداختند.
سیسکیند که متولد و دانش آموخته شهر نیویورک بود، ابتدا در رشته ادبیات فارغ التحصیل شد و به مدت بیست و سه سال در مدارس مختلف این شهر به تدریس ادبیات انگلیسی مشغول بود. اولین تلاش های او برای عکاسی به سال ۱۹۲۹ و در دوران ماه عسلش به وقوع پیوست. سه سال بعد دوربینی بهتر و حرفه ای تر خرید و به عضویت اتحادیه فیلم و عکس نیویورک (یک گروه چپگرا که بر عکاسی به مثابه راهکاری برای پیشبرد عدالت اجتماعی تأکید داشت) درآمد. سیسکیند با موضع گیری های افراطی سوسیالیستی اتحادیه چندان موافق نبود و عاقبت اتحادیه را ترک گفت. اما پیش از آن، به یکی از فعالان شناخته شده عکاسی در تهیه مجموعه عکس های مستند (که توسط اتحادیه فیلم و عکس نیویورک با هدف بهبود اوضاع حومه نشینان شهری حمایت می شد) بدل گشت. یکی از این پروژه ها «مستند هارلم» نام داشت و عبارت بود از تصاویری از خیابان ها و زندگی در محله هارلم حد فاصل سال های ۱۹۳۲ تا ۱۹۴۰. سی قطعه از آن عکس ها هم اکنون در استودیو میوزیوم در محله هارلم به نمایش درآمده است. این آثار توسط تلماگلدن برنامه ریز و سرپرست نمایشگاه ها و یادواره های یکصدمین سالگرد تولد سیسکیند انتخاب شده اند. «درخت آرزو» تصویری است از تک درختی در خیابان به همراه شاخ و برگ ریخته در اطرافش و «افسر» که تصویری است از یک افسر ارتش، با سردوشی ها و یونیفورمش ایستاده در رختکن تئاتر لافایت، مومنین در خدمت کلیسا، مردی خوابیده در اتاق به هم ریخته اش، زنی در آشپزخانه کوچکش، پسران مشغول بازی در یک ساختمان متروک، نمای سالم مانده یک خانه قدیمی با پنجره های بلند از به یاد ماندنی ترین تصاویر او در مجموعه مستند هارلم به شمار می روند. تصاویری که به دقت ترکیب بندی و با تأکید بر جزئیات گرفته شده اند. این عکس ها نمونه های برجسته ای از عکاسی مستند هستند که سیسکیند کارش را با آنها آغاز کرد.اما در دهه ۱۹۴۰او از عکاسی بدین شکل خسته شد. «من در واقع برای این کار ساخته نشده ام. عکس های مستندم خیلی شکل گرا و آرام اند.» در اواخر دهه سی پروژه دیگری را برای اتحادیه فیلم و عکس نیویورک به نام «تاکستان های مارتا» آغاز کرد. او در این پروژه ساختمان های فانتزی، بقایای آثار معماری و بازی سایه ها را به عنوان موضوع کارهایش برگزید. پس از پایان پروژه در سال ۱۹۴۳ سیسکیند روی تأثیرهای سوررئالیست های اروپایی بر هنرهای تجسمی آمریکا متمرکز شد. ایده هایی چون کنار هم گذاری عناصر کاملاً بی ارتباط با هم، تصاویر تکه تکه شده و استفاده از نوشتار در عکس هایش نفوذ کردند. عکاس بدون برنامه ریزی قبلی هدف سیسکیند شد. تعدادی از عکس هایش از استخوان ها و فسیل هایی که اشکال ارگانیک به وجود آورده بودند، در دوران خود کارهایی بسیار متفاوت به شمار می آمدند.در ۱۹۴۳ تصاویر او به آثار نقاشان نیویورکی نزدیک شد و شباهت های عکس هایش به نقاشی های آدولف گاتلیب، بارنت نیومن و مارک روتکو، چهره ای تازه از سیسکیند به هنردوستان نشان داد. دوران دهه چهل وقتی سیسکیند به عنوان عکاس مستقل سر برآورد و به عکاسی از واقعیت روی آورد، بهترین دوران حرفه ای و هنری او محسوب می شود.
عکس های دهه چهل سیسکیند در موزه هنری مدرسه طراحی رودآیلند به نمایش گذارده شده اند. اما بزرگترین نمایشگاه یادواره صدمین سال تولد سیسکیند توسط جان هوارد برگزار شده است که شامل عکس های ۱۹۴۴ او از منطقه گلاسستر می شود. این، اولین دوران گسست او از گذشته است. تصاویر او در این دوران به شدت سوررئال شده اند. مایه تهدید نیز در عکس های سیسکیند به عنوان مولفه تکرارشونده بسیار به چشم می خورد. در یکی دیگر از عکس های این دوره به نام «گلاسستر ۲۸» دو طناب پیچیده شده بر یک تخته الوار به شکل «U» گره خورده است. جدایی دو رشته طناب و در عین حال پیوستگی عمیقشان به وسیله گره، توسط منتقدان به معانی عمیق هنری تعبیر شد و در عین حال اهمیت به وجود آوردن کنتراست بین بافت های مختلف را به رخ می کشد.
در نمایشگاه رودآیلند که یک کاتولوگ مفصل نیز دارد نگاه سیسکیند در اواخر دهه چهل به جهان و عکاسی تشریح شده. عکس هایی از صخره های تند و تیز منطقه گلاسستر، جلبک های دریایی و محیط زیست شهری در نیویورک، هوبوکن، شیکاگو و لس آنجلس از جمله کارهای او در این نمایشگاه به شمار می روند. تصاویر شهری او گذر زمان را ثبت می کنند. دیوارهای در حال فروریختن یا سوراخ سوراخ، بقایای نقاشی های دیواری، زنگ زدگی تیرآهن ها، دیوارنوشته ها و دیگر علائمی که می توانند بر اشاره های احساسی دلالت کنند، اما در عین حال نوعی زیبایی شکل گرا در باطن خود دارند.یکی از جالب ترین برنامه های صدمین سالگرد تولد سیسکیند، نمایشگاه کوچکی از عکس های او در کنار آثار نقاشان و مجسمه سازان هم دوره و همشهری او در نیویورک است. آثار هنرمندانی چون فرانتس کلاین، فیلیپ گاستون، جکسن پولاک، ویلم دکونینگ، دیوید اسمیت و همین طور روتکو، گاتلیب و نیومن در کنار عکس های سیسکیند در این نمایشگاه در معرض دید علاقه مندان قرار داده شده اند.نمایشگاهی با عنوان «در گفت وگو، نمایشگاه صدمین سال تولد آرون سیسکیند» در موزه هنری ویتنی برپاست که تعدادی از تصاویر سال های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۵ وی و همین طور عکس هایی از فرانتس کلاین، نقاش نیویورکی و دوست صمیمی سیسکیند (که به سال ۱۹۶۲ درگذشت) در این نمایشگاه قابل مشاهده اند.
یادواره ای دیگر، عکس های سیسکیند از پروژه «لذات و هراس های پرواز در خواب» و دوران زندگی او در شیکاگو را به نمایش گذارده است. عکس های سیسکیند از شناگرانی که از اسکله شیکاگو به درون آب های دریاچه میشیگان شیرجه می زنند. عدسی او آ نها را در هوا ثبت کرده و تصاویری زیبا و توضیح دهنده از حس لذت و ترس با پس زمینه سفید کنتراست ایجاد کرده اند.در گالری رابرت مان نمایشگاهی با عنوان «آرون سیسکیند ۱۰۰» تعدادی از عکس های ناشناخته و کمتر دیده شده سیسکیند را در بردارد. صبر کنید، هنوز تمام نشده. گالری آندریاروزن نمایشگاهی با عنوان «از چشم یک اکسپرسیونیست آبستره» برپا کرده که باز هم آثار او را در مقایسه با نقاشان نیویورکی هم دوره اش به نمایش می گذارد.اگر این همه توجه به یک عکاس در یکصدمین سالگرد تولدش به نظرتان کافی نمی آید یک کتاب گرانقیمت و حجیم با عنوان «سیسکیند ۱۰۰» توسط انتشارات پاورهاوس بوک نیویورک منتشر شده و یکصد عکس برگزیده او را در بردارد.
منبع: نیویورک تایمز