نوردهی از اصلی‌ترین مفاهیم عکاسی است چرا که میزان نور رسیده به عکس را تعیین می‌کند—و نور تنها عنصری است که عکس را می‌سازد! بنابراین، این که عکس‌تان پس از ثبت چقدر روشن می‌شود بسته میزان نوردهی‌تان دارد.
نوردهی از سه مؤلفه‌ی اصلی تشکیل شده که به «مثلث نوردهی» معروف است.
این سه مؤلفه عبارت اند از:
- ایزو – میزان حساسیت حسگر دوربین دیجیتال به نور
- دیافراگم – اندازه‌ی روزنه داخل لنز که هنگام گرفته شدن عکس نور از میان آن عبور می‌کند
- سرعت شاتر – مدت زمانی که طی نوردهی پرده‌ی مسدودکننده‌ی نور (شاتر) باز می‌ماند
با ترکیب این سه مؤلفه، نوردهی عکس تعیین می‌شود.
بنابراین، بسته به تنظیمات دوربین‌تان، ممکن است به یک نوردهی مثل عکس زیر برسید، که شاید بیش‌ازحد روشن باشد:
یا ممکن است نوردهی‌تان شما را به عکس زیر برساند، که شاید بیش‌ازحد تاریک باشد:
یا این که نوردهی‌تان ممکن است مثل عکس زیر باشد، که روشنایی متعادلی دارد:
اما مهمترین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که:
تغییر در یکی از مؤلفه‌های نوردهی روی سایر مؤلفه‌ها تأثیر می‌گذارد!
این یعنی این که شما نمی‌توانید تنها یکی از ضلع‌های مثلث نوردهی را سوا کنید و مستقل از سایر مؤلفه‌ها تغییرش دهید. همیشه باید هر سه ضلع مثلث نوردهی را با هم در نظر بگیرید.
استعاره‌هایی برای درک بهتر مثلث نوردهی عکاسی دیجیتال
خیلی‌ها برای درک بهتر رابطه‌ی میان ایزو، دیافراگم و سرعت شاتر، از تشبیهات ساده استفاده می‌کنند. در ادامه، من سه مورد از آنها را با شما در میان می‌گذارم.
باید توجه داشته باشیم که این مثال‌ها مانند اکثر استعاره‌ها شاید کاملاً دقیق نباشند و صرفاً برای تصویرسازی ذهنی بهتر از عملکرد مثلث نوردهی ارائه می‌شوند. بنابراین از آنها یاد بگیرید اما زیاد جدی‌شان نگیرید!
استعاره پنجره
تصور کنید که دوربین‌تان یک پنجره است که پرده‌ای دارد که می‌توان آن را باز و بسته کرد.
دیافراگم اندازه‌ی آن پنجره است. اگر پنجره بزرگتر باشد، نور بیشتری به اتاق می‌رسد و اتاق روشن‌تر می‌شود.
سرعت شاتر مدت زمانی است که پرده باز می‌ماند. هر چه مدت زمان بیشتری پرده باز بماند، نور بیشتری به داخل اتاق می‌رسد.
حالا تصور کنید که شما داخل اتاق هستید و یک عینک آفتابی به چشم زده‌اید. عینک آفتابی از میزان حساسیت چشمان‌تان به نور می‌کاهد و این مثالی از ایزو پایین است.
به چند روش می‌توان میزان روشنایی اتاق را افزایش داد. می‌توانید مدت زمان باز بودن پرده را افزایش دهید (کاهش سرعت شاتر)، یا می‌توانید اندازه‌ی پنجره را افزایش دهید (افزایش روزنه‌ی دیافراگم)، یا می‌توانید عینک آفتابی را از روی چشمان‌تان بردارید (افزایش ایزو).
اگر چه شاید این تصویر دقیقی نباشد، اما به‌کمکش می‌توان عملکرد و ایده‌ی کلی مثلث نوردهی را درک کرد.
استعاره آفتاب‌گیری
مثال دیگری که می‌توان با آن مثلث نوردهی در عکاسی را توضیح داد این است که عکس گرفتن را به در معرض آفتاب قرار گرفتن پوست تشبیه کنیم.
حساسیت پوست را می‌توان به درجه ایزو تشبیه کرد، چرا که پوست بعضی افراد در مقابل نور خورشید حساس‌تر از دیگران است.
در این مثال، سرعت شاتر مدت زمانی است که پوست‌تان را در معرض نور خورشید قرار می‌دهید. هر چقدر که بیشتر زیر خورشید بمانید، شانس بیشتری برای برنزه شدن خواهید داشت (البته، اگر زیادی زیر خورشید بمانید می‌سوزید، همان‌طور که عکس‌تان اصطلاحاً می‌سوزد (اوِراکسپوز)!)
دیافراگم همان کرم ضدآفتابی است که به پوست‌تان می‌زنید. کرم ضدآفتاب بسته به شدت و قدرتش به میزان‌های مختلفی نور خورشید را سد می‌کند. اگر ضدآفتاب قوی استفاده کنید، از میزان نور خورشیدی که به پوست‌تان می‌رسد کم می‌شود. در نتیجه، حتی اگر پوست خیلی حساسی داشته باشید می‌توانید مدت زمان بیشتری زیر خورشید بمانید (به زبان عکاسی: کاهش دیافراگم، که به‌موجب آن می‌توانید سرعت شاتر را کاهش و/یا ایزو را افزایش دهید).
استعاره شیلنگ باغچه
سومین مثال، شیلنگ باغچه است. در اینجا، میزان بزرگی سر شیلنگ دیافراگم است، مدت زمانی که شیر آب باز می‌ماند سرعت شاتر، و میزان فشار آب ایزو.
اگر بزرگی سر شیلنگ را افزایش دهید، مدت زمان باز بودن آب را زیاد کنید، و فشار آب را افزایش دهید، آن وقت باغچه‌تان پرآب می‌شود (به زبان عکاسی: نوردهی بیش‌ازحد (اوِرْاِکْسْپوز)). اما اگر بزرگی سر شیلنگ را کاهش دهید، مدت زمان باز بودن آب را کم کنید، یا فشار آب را کاهش دهید، آن وقت باغچه‌تان کم‌آب می‌شود (به زبان عکاسی: نوردهی کمترازحد (آندِراکسپوز)).
نکته کلیدی این است که تعادل درستی را میان اندازه‌ی سر شیلنگ، مدت زمان باز بودن آب و میزان فشار آب پیدا کنید. در این صورت، باغچه‌تان به‌خوبی آب‌یاری می‌شود (به زبان عکاسی: عکس‌تان به‌خوبی نوردهی می‌شود!).
همه مؤلفه‌ها را با هم در نظر بگیرید!
برای مهارت یافتن در نوردهی باید تمرین زیادی کنید. حتی باتجربه‌ترین عکاسان هم آزمون‌وخطا می‌کنند و طی کار تنظیمات‌شان را تغییر می‌دهند.
توجه داشته باشید که تغییر هر یک از این سه مؤلفه تنها روی نوردهی و میزان روشنایی عکس تأثیر نمی‌گذارد. هر مولفه نوردهی بر سایر جنبه‌های عکس‌تان نیز تأثیر خواهد گذاشت.
تغییر دیافراگم روی عمق میدان تأثیر می‌گذارد؛ تغییر ایزو روی میزان نویز و دانه‌دانه‌شدن عکس؛ و تغییر سرعت شاتر روی نحوه ثبت حرکت.
مزیت دوربین‌های دیجیتال این است که برای یادگیری نوردهی ابزار ایده‌آلی هستند. شما می‌توانید بدون هیچ هزینه‌ای هر چند تا عکس که می‌خواهید بگیرید.علاوه بر این، دوربین‌های دیجیتال دارای حالت‌های نیمه‌خودکاری مثل «تقدم دیافراگم» (Aperture Priority یا Av) و «تقدم شاتر» (Shutter Priority یا Tv) هستند که با آنها می‌توانید تصمیم‌گیری درباره‌ی یک یا دو مؤلفه در مثلث نوردهی را بر عهده بگیرید و تصمیم‌گیری درباره‌ی مؤلفه‌های دیگر را به دوربین بسپارید.
امیدواریم که با خواندن این مقاله به درک درستی در رابطه با مثلث نوردهی رسیده باشید. برای درک بهتر مؤلفه‌های نوردهی و تأثیرات‌شان در عکاسی، پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را نیز بخوانید:
- آموزش عکاسی مقدماتی: ایزو چیست و چه کاربردهایی دارد؟
- آموزش عکاسی مقدماتی: سرعت شاتر چیست و چه کاربردهایی دارد؟
- آموزش عکاسی مقدماتی: دیافراگم چیست و چه کاربردهایی دارد؟
